Zeugma'yı Arabistanlı Lawrence da talan etmiş

Bir bölümü Birecik Barajı'nın sularına gömülen yakında ise tamamen 'tarihe karışacak' olan Zeugma antik kentindeki tarihi eserleri, 20. yüzyıl başlarında İngiliz casusu Arabistanlı Lawrence da talan etmiş. Uzmanlar, bölgedeki kazılara katılan Lawrence'ın çok sayıda eserin yurtdışına kaçırılmasına önayak olduğunu söylüyor.

KISA bir süre sonra GAP kasamında inşa edilen Birecik Barajı'nın sularına gömülecek olan Gaziantep'in Nizip ilçesindeki Zeugma antik kenti ile ilgili ilginç bir gerçek daha gündeme geldi.

Fırat nehri kıyısında bulunan ve eşine az rastlanır güzellikle tarihi eserlere sahip olan kenti, uzun yıllar önce Arabistanlı Lawrence adıyla bilinen İngiliz casusu Thomas Edward Lawrence da talan etmiş.

Gaziantep Arkeoloji Müzesi Eski Müdürü Rifat Ergeç ‘‘20. yüzyılın başlarında, Karkamış'ta kazı yapan ekibe bir süre katıldığı bilinen İngiliz casusu Lawrence'ın da hem British Museum'a eser temin etmek, hem de kendi çıkarı için Zeugma'da kazı yaptığı biliniyor’’ dedi.

Ergeç, ‘‘Lawrence'ın Zeugma'da başlamasına yol açtığı kaçak kazı ve eski eser kaçakçılığının ardından, bölgede araştırma yapan bilim adamlarınca Zeugma'nın Belkıs Köyü yakınındaki ören yeri olabileceği düşünülmüş’’ diye konuştu.

Ergeç bunun en önemli kanıtı olarak da Arabistanlı Lawrence'ın Hasan Süzer Etnografya Müzesi'nde sergilenen motosikletini gösterdi.

Ergeç, ‘‘Lawrence'ın, Karkamış kazı ekibinde yer aldığı biliniyor. Lawrence, Arabistan'dan gelirken getirdiği bir motosiklet ile Karkamış başta olmak üzere, yörede tarihi eserlerin bulunduğu yerlere gidip gelmiş. Gaziantepli yaşlı kuşak, Arkeoloji Müzesi'nde sergilediğimiz motosikletin, Lawrence'ın 1917-1918 yıllarında Karkamış ve diğer kültürel varlıkların bulunduğu yerlere gidip gelirken kullandığı motosiklet olduğunu iddia ediyor’’ diye konuştu.

Arapların kahramanı

ARABİSTANLI Lawrence olarak bilinen Thomas Edward Lawrence aynı zamanda bir arkeologtu. Casusluğa, Birinci Dünya Savaşı sırasında Mısır'da başladı. Arapların, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı ayaklanmasını sağlayarak İngiltere'ye bağlamaya çalıştı. Araplar tarafından 'milli kahraman' ilan edilen Lawrence, 1919'da Suriye'yi Fransızlar'dan kurtarmak amacıyla Paris Barış Konferansı'na gitti. Ancak hayal kırıklığına uğradı. Adını değiştirerek İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne girdi. Kimliği ortaya çıkınca görevden alındı. Daha sonra başka bir isimle tekrar Hava Kuvvetleri'ne girdi ve Hindistan'a gönderildi. 1935'te emekli oldu, aynı yıl motosiklet kazasında öldü. Lawrence'ın Çölde İsyan, Darphane, Bilgeliğin Yedi Direği gibi kitapları bulunuyor.