Yukos'un hisselerine el kondu

Rusya'nın en büyük petrol üreticisi Yukos ÅŸirketinin BaÅŸkanı Mihail Khodarkovski'nin tutuklanmasıyla baÅŸlayan siyasi ve ekonomik kriz devam ederken, bugün akÅŸam saatlerinde Yukos'un hisselerinin yüzde 53'üne el konulduÄŸu açıklandı.Â

Prime-Tass, Moskova Savcılığının Yukos'un Yatırım Bankası'nda bulunan hisselerinin yüzde 53'üne el konulduÄŸunu duyurdu.Â

Yukos Basın Danışmanı Aleksandır Åžadrin, savcıların bu hisselerin fiili olarak Khodarkovski'ye ait olduÄŸu gerekçesiyle el koyduÄŸunu belirterek, hisselerin resmi olarak ''Yukos Universal Lmt'' ve ''Hully GiriÅŸim'' adlı ÅŸirketlere ait olduÄŸunu kaydetti.Â

Rusya'nın en zengin adamı Khodarkovski'nin tutuklanmasıyla piyasalarda baÅŸlayan karmaÅŸanın, beÅŸ yıl öncekine benzer bir ekonomik krize dönüşüp dönüşmeyeceÄŸi tartışması yaÅŸanıyor.Â

Khodarkovski'nin tutuklanmasıyla pazartesi günü yüzde 14'e yakın deÄŸer kaybeden Rus mali piyasaları önceki gün biraz toparlanır gibi olsa da bugün yeni bir  dalgalanma daha yaÅŸadı.Â

Yukos hisseleri bugün de yüzde 11.98 deÄŸer kaybederken, Rusya Borsası da yüzde 8.14'lük düşüş yaÅŸadı. Rus rublesi de bugün dolar karşısında 10 kapik deÄŸer kaybına uÄŸrarken serbest piyasada önceki gün1 dolar 30 ruble iken bugün 1 dolar 29.70 ve 29.85 ruble arasında iÅŸlem gördü.Â
   Â
SON OLAYLAR DARBE
   Â
Rus basınında son günlerde yaÅŸanan geliÅŸmeleri ''darbe''ye benzeten yorumlar giderek artıyor. Gazetelere göre, Khodarkovski'nin tutuklanması Kremlin'deki ''ÅŸahinlerle'', ''güvercinler'' arasında çatışmanın doÄŸrudan sonucu.Â

Nezavisimaya gazetesinde bugün yer alan haberde, Khodarkovski'nin tutuklanmasının üzerinden bir hafta geçtiÄŸi belirtilerek, yabancıların Rusya'da yatırım yapmayı reddettiÄŸini öne sürdü. Haberde, ülkeden sermaye kaçışının gerçeÄŸe döndüğü savunularak, ÅŸunlar kaydedildi:Â

''Dün Fransız Danone ÅŸirketi Rusya'daki Wimm-Bill-Dann'ın hisseleri konusundaki görüşmeleri durdurdu. Görüşmeleri durdurmaları Khodarkovski'nin gözaltına alınmasıyla doÄŸrudan ilintili. Borsa depresyonda: Spekülatörler bile bir ÅŸey satmayarak, kendilerini Rus hükümetinin riskli oyunlarından korumaya çalışıyorlar. Ãœlkeden para kaçışı ÅŸu an kaçınılmaz gibi görünüyor. Dünya Bankası'nın baÅŸ ekonomistlerinden Christophe Ruhl, önümüzdeki 3 ay içinde Rusya'dan 10milyar dolar paranın yurtdışına kaçacağını tahmin ediyor.''Â
   Â
Ä°ZVESTÄ°A
   Â
Ä°zvestiya gazetesi de Kremlin Ä°dari iÅŸler Müdürü Aleksandır ValoÅŸin'in istifasının bu akÅŸam ya da yarın kamuoyuna açıklanacağını  belirtti. Ä°zvestiya, VolaÅŸin'in istifasının ''Rusya'da elitlerin deÄŸiÅŸiminin'' sembolü olacağını savunarak, ÅŸunları kaydetti:Â

''Ä°stifa bazı yorumcuların ve politikacıların dillendirdiÄŸi gibi bir politika deÄŸiÅŸikliÄŸi anlamına gelecek mi? Bu ÅŸu an zayıf bir varsayım gibi duruyor. Ancak, varlığın yeniden dağıtımı gündeme gelecek. Tarih, elitlerin deÄŸiÅŸtiÄŸi durumlarda malların yeniden paylaşılmadığı hiçbir vakayı yazmamıştır. Mutlaka yeniden paylaşım olmuÅŸtur.Â

ValoÅŸin perde arkasındaki bir ustaydı. Çok zeki bir yönetici ve Putin'e yakın arkadaÅŸlarından daha az sadık. Siyaset sahnesine çıktığında Putin'in tarafındaydı.''Â

Ä°zvestiya, ValoÅŸin'in emekliliÄŸi için izin istediÄŸini ve yeni ekiple uyuÅŸmadığını bildiÄŸini belirterek, ValoÅŸin'in ayrılmasıyla yenibir elit grubun iktidara geleceÄŸini ve bu elitin de farklı güç beklentisinin olduÄŸunu duyurdu.Â

ValoÅŸin'in ''Kremlin Ä°dari Ä°ÅŸler Müdürlüğü'' unvanı ilk bakışta önemli bir görevi çaÄŸrıştırmasa da ValoÅŸin, Kremlin'in ''2 numaralı'' ismi. ValoÅŸin, ÅŸu anda Kremlin'de ''oligark'' olarak adlandırılan zengin iÅŸadamlarının temsilcisi durumunda.Â

Gazeteler, ''ÅŸahinleri'' gizli servis yetkililerinin temsil ettiÄŸini, Yukos'un patronunun tutuklanmasını onaylayan Putin'in de bu kiÅŸilerin yanında saf tuttuÄŸunu yazıyor.Â

1998'deki krizin etkisini, yüksek petrol fiyatlarının da yardımıyla kısa sürede atlatmayı baÅŸaran Rusya'da, beklenmedik bir anda siyasetin yeniden kırılgan hale dönüşmesinin, Rusya'ya yatırım yapmak için zamanın geldiÄŸini düşünmeye baÅŸlayan Batılı yatırımcılarınkafasını da karıştırdı.Â

Khodarkovski'nin tutuklanmasının zamanlamasında dikkati çeken bir başka unsuru da, Exxon Mobil'in Yukos hisselerini almaya hazırlandığı bir dönemde Khodarkovski'nin cezaevine konulması oluşturuyor.

KAÇAK İŞADAMI BEREZOVSKİ'DEN PUTİN ALEYHİNDE İLAN

Rusya'nın en büyük petrol üreten  şirketi olan Yukos Başkanı Mihail Hodarkovski'nin tutuklanmasıyla ortaya çıkan siyasi tartışmalara, kaçak işadamı Boris Berezovski de bir gazeteye ilan vererek katıldı.

Putin'in iktidara gelmesiyle Kremlin üzerinde etkisini kaybeden, Rusya'nın en güçlü şahıslardan biri konumundan yurt dışına kaçarak sığınmacı haline gelen ünlü medya kralı işadamı Berezovski, bugün Kommersant gazetesine ''Rusya'daki Siyasi Partilere'' başlığıyla tam sayfa ilan verdi.

İlanda Yukos'un son yaşadığı olayların ''Putin rejiminin bu ülke için tehlikeli olmaya başladığını'' gösterdiğini savunarak, şunlar kaydedildi:

''Putin'in rejimi meşruiyetini kaybetti ve devletin siyasi sistemiimha edildi. (Rus Parlamentosu'nun alt kanadı) Duma Kremlin'in yasal dairesine dönüştü. Çeçenistan'daki sivil savaş 4. yılına giriyor ve birçok askeri suçları, soykırımları da beraberinde getiriyor. 1999 yılında bombalanan binalarla ve Moskova'daki tiyatro baskınıyla ilgiligerçekler saklanıyor. Yetkililer bilinçli olarak birçok suçu örtbas ediyor. Sermayenin yeni kanlı paylaşımı başladı. Kremlin bu ülkeyi büyük bir iç savaşa sürüklüyor.''

Putin yönetiminden kurtulmak için sağ ve sol siyasi partilerin işbirliği yapması gerektiğini belirten Berezovski'nin ilanı , ''Nasıl kazanacağız? Sadece kendi gücümüze güvenerek'' sözleriyle sona eriyor.
   Â
NODARKOVSKİ ANKETLERDE PUTİN'İ GEÇTİ
   Â
Siyasi gözlemciler, Rusya'daki bütün zenginler gibi Hodarkovski'nin de servetinin kaynağının kuşkulu olduğunu belirterek, ''Bu nedenle halk diğer oligarklar kadar kendisinden de nefret ediyordu. Ancak, şimdi mağdur pozisyonuna düştü ve cezaevine konularakbir anda popüler oldu. Rus halkı da geleneksel olarak mazlumun yanındaolduğu için popülaritesi arttı'' dediler.

Moskova'da yayınlanan Eko Radyo da düzenlediği ankette dinleyicilerine, ''Bu çatışmada Hodarkovski'yi mi, Putin'i mi destekliyorsunuz?'' sorusunu sordu.

Radyo, soruya internet siteleri üzerinden yanıt veren dinleyicilerinin yüzde 87'sinin, telefonla arayanların da yüzde 75'inin Hodarkovski'yi desteklediğini duyurdu.

Moscow Times gazetesi de politikacı ve siyasi gözlemciler arasında düzenlediği ankette, Hodarkovski'nin 2004 yılındaki Devlet Başkanlığı seçiminde Putin'e karşı aday olarak çıkabileceği sonucunun çıktığını bildirdi.

Gazeteye açıklama yapan ve 4 yıl Yukos'ta çalışan Komünist Partisi Enformasyon Bölümü yetkilisi İlya Ponomaryov, Hodarkovski'nin bu gelişmelerle Devlet Başkanlığı seçimlerinde aday olmaya zorlanacağını belirterek, ''Devlet Başkanı adayı olarak kayıtlara geçmesi halinde, dokunulmazlık alarak serbest bırakılmak zorunda kalacak'' dedi.

Sağ Güçler Birliği liderlerinden İrina Hakamada da Moscow Times'a yaptığı açıklamada, Hodarkovski'nin hapiste kalmasının siyasi bir kimliğe kavuşmasına neden olacağını belirterek, ''Hapiste ne kadar fazla kalırsa, siyasi kimliği o kadar artar. Ruslar şehitleri sever. Onun bir oligark (azınlık gücü) olduğunu unutacaklar'' dedi.

Siyasi gözlemciler de son olayları seçim startı verilmesi şeklinde değerlendirerek, şunları kaydetti:

''Tüm bu olanlar başkanlık seçimine start verildiğini gösteriyor. Çünkü, Moskova'da yaşananların seçimleri etkilememesi mümkün değil. Bundan bir hafta önce başkanlık seçimini kim kazanacak diye sorsalardı, herhalde herkes Putin derdi. Ama şu anda hava biraz değişti.''

Rus basınının bir haftadır gündemini oluşturan Yukos olayı, Putin'e yönelik eleştirilerin de basında yoğun bir şekilde yer almasına neden oldu. Çoğunluğu Rusya'da sonradan zenginler tarafından kontrol edilen medyada Putin'in sert görünümlü resimlerine yer verildi.

Putin'e yönelik eleştirilere Moscow Times da, Hodarkovski'nun tutuklanmasıyla ilgili olarak, ''Demokrasi Putin için öncelik değil'',''Devlet Başkanlığı'nın zayıflığı'' başlıklı yorum-haberleriyle katıldı.