Yola getirirken yoldan çıkartmayın

Dik kafalı bir köpeği nasıl yola getirirsiniz? Ailenizin sizi büyütürken kullandığı eski moda yöntemler köpeklere de etki eder mi? Ya da yeni uzman ve eğitmenler ne gibi yöntemler öneriyorlar? Kullanılan eski yöntemlere ne diyorlar?

Uzmanların görüşlerini okudukça, doğru bildiğimiz bir çok yöntemin, köpeklerimizin davranışlarını düzeltmediğini, tam tersine bir etki yaptığını göreceksiniz. Hatta kimi zaman kötü davranışlarını düzeltmek isterken, onların yeni kötü ve köklü alışkanlıklar edinmelerine neden olduğumuzu da farkedeceksiniz.

SALLANAN KAPLAR

Sallanan kaptan kasıt, ağzı kapalı alüminyum bir kap ya da plastik bir şişe. Tabii ki içine birkaç bozuk para atılmış olacak. Salladığınız ya da bir yere fırlattığınız zaman da köpeğinizin ürkmesini sağlayacak. Bunu köpeğiniz hoşlanmadığınız bir şeyi yaparken, o davranışın tam ortasında yaparsanız, ürküntüsünün boyutunu büyütürsünüz. Bu sallanan kapların asla köpeğe doğru atılmaması konusunda uzmanlar hemfikirler. ‘‘Kabın çıkardığı ses, köpeğin ürkmesine yetiyor. Ama asla köpeğe çarpmamalı’’ diyorlar. Bu yöntem, yanlış bir şey yapan köpeklere karşı denenmiş, ödüllendirdikleri zamandan daha az verim elde edildiği görülmüş. ‘‘Etkili olmayan çok basit bir alet’’ olarak tanımlanıyor bu kaplar. Özellikle ailelerin çocukları da varsa, bu yönteme hiç bulaşmamaları isteniyor. ‘‘Eğer çocuklar bu ses çıkaran kapların farkına varırlarsa, istenmeyen sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. Yine de bu yöntemin güçlü bir uyarıcı olduğunu kabul etmemiz gerek’’ diyor uzmanlar.

Acı spreyler

Acı tad veren spreyler ya da macunlar pet-shoplarda ya da kataloglar yardımıyla bulunabilir. Acı elma, genellikle köpeklerin istenmeyen şeyleri ısırmasını, ağzına almasını engellemek için kullanılıyor. Bu sayede ağzına koyacaklarını kontrol altında tutabiliyorsunuz. Acı elmalarla ilgili olarak uzmanlarımızın hepsi, bu tadın tüm köpekler için gerçekten çok kötü olduğu görüşünde birleşiyor. Acı elmanın pozitif sonuç alınacak bir cezalandırma yöntemi olduğunu düşünüyorlar. Bu elma, köpeğe ‘‘Bu şey ağzımda pis bir tad bıraktı. Sahibim beni izlese de izlemese de sanırım bunda bir çeşit sakınca var’’ diye düşündürüyor. Ev içerisinde çiğnenmesi yasak olanları öğrenmesini sağlıyor. Uzmanlarımız, ‘‘Her zaman aynı sonucu almamak da var. Bazı köpekler, tadı çirkin olsa da çiğnemekten kendilerini alamazlar’’ diye köpek sahiplerini uyarmadan da edemiyor.

FIRLATILAN GAZETELER

Köpeğin disiplinsiz davranışları gözlendiğinde ona karşı, yuvarlanmış gazetelerin atılması hakkında köpek davranış bilimcileri de eğitmenler de aynı negatif görüşte: ‘‘Bu metodun eski metodlar arasında kalmış ve unutulmuş olmasını umut ediyoruz. Eğitim için hiçbir şey vermeyen bir yöntem. Eğer eğitici kişinin gazetesi varsa, köpeğe sadece eğitimin ve eğiticinin hiç hoş bir şey olmadığı öğretilmiş olur.Bu tip yöntemler ile, köpekler üzerinde o anki davranışlarını kesmelerini sağlamaktan başka bir gelişme göremezsiniz. Belirgin bir şekilde negatif olan davranışını kesecek ama ne yapması gerektiğini bilemeyecektir.’’

HAYATTA HİÇBİR ŞEY BEDAVA DEĞİLDİR

Bu yöntemi 'Öğle yemeği bedava değil' ya da 'Kazanmak için, öğren' diye de anabiliriz. IQ'ya yönelik bir eğitim programı olarak da adlandırılıyor. Yavru köpeğin hayatında, onu kurallara götürecek ve mutlu edecek bir yöntem. Üstelik köpekler üzerinde sahiplerine yönelik negatif bir duygu da bırakmıyor. Sadece köpeğin verilen görevi yapması sonucunda ona yiyecek bir şeyler veriliyor. Bu yöntem bir ceza da değil. Uzmanların sempati ile yaklaştıkları paralı eğitim! Davranışları düzeltme konusunda pozitif sonuç elde edilmesini sağlıyor. Sonuçta biz değil, köpekler değişiyor.

‘Hayır’ diye bağırmak

Köpeğiniz yanlış bir şey yaptığı zaman ona bağırmanız, acaba uzmanlar tarafından nasıl yorumlanıyor? ‘‘'Hayır', çok önem verilen bir kelime’’ diyor, uzmanlar. ‘‘'Hayır' diye bağırmak, belki köpeğin o an yaptığı davranışı durdurmasını sağlar. Ama nasıl davranması gerektiğini anlatmaz. Köpek 'Evet' ve 'Hayır' kelimelerinin anlamını öğrenebilir. Fakat anahtar, köpek doğru olan davranışı yaptığı zaman onu ödüllendirmektir. Aslolan budur. Bir köpek azarlandığında, bu ona ne yapmasını istediğimizi anlatmaktan çok daha etkili sonuç verecektir. Örneğin 'Otur' ya da 'Dışarı' diye bağırmak.’’ Bazı köpekler üzerinde, fısıltıyla söylenen sözlerin de etkili olduğu da bir gerçek. ‘‘Onu 'Hayır' diye bağırarak durdurmaya bir kere alıştırırsanız, bu ona devamlı bağırmamızı gerektirecektir’’ diye de uyarıyor uzmanlar.

YORUCU EGZERSİZLER

Köpeğinizin sahip olduğu fazla enerjiyi harcaması için 30 ile 60 dakika arasında değişen egzersizlere ihtiyacı olacaktır. Bu onların psikolojik durumları için de gerekli. Ama yorucu egzersizler demek dozajı zaman zaman köpeğin kaldırabileceğinden çok daha fazlası demek. Bu da onun mutlu olmasına izin vermeyecektir. Uzmanların, yorucu egzersizler konusunda görüşü ortak: ‘‘Köpeklerin, hatta sahiplerinin egzersize ihtiyaçları var. Ama sakin köpekler için egzersizin çok da gerekli olmadığı unutulmamalı’’ Kuvvetli egzersizlerin uzun zaman zarfında, köpeğinizin daha enerjik olmasını sağlayacağını da hatırlatalım.

KÖPEĞİNİZ İÇİN YENİ BİR HAYVAN

Köpeğinizin daha dostça bir yaşam sürmesi için, bir hayvan edinmek! Bir arkadaşa sahip olmak, köpeğiniz için eğlendirici olabilir. Bazı sivri huylarını törpüleyebilir. Aman dikkat, bir problemi halledeceğim derken, problemleri çifte katlayıp, başınıza dert de alabilirsiniz. Uzmanlar, ‘‘Üstelik iki köpek, problem yaratmada bir köpekten daha yaratıcıdır’’ diyorlar. ‘‘Başka bir köpek almanız için geçerli tek sebep, başka bir köpek almak istemeniz olmalı’’ diye noktayı koyuyorlar.

SARIP SARMALAMAK

İşte bütün uzmanlarımızın negatif bulduğu bir eğitim yöntemi daha. Bir numaralı disiplin yöntemi. Köpeğiniz üzerinde patron olduğunuzu ispatlamanın en kolay yöntemi. Köpek yere yatırılıyor ve ensesinden kavranıyor. Ve kendi çevdesi etrafında geri geri döndürülüyor. ‘‘Bu köpek üzerinde beyin değil, kas gücü ile çalıştığınız etkisini gösterir’’ diyor uzmanlar ve ekliyorlar: ‘‘Vahşi bir yöntem. Güçlü etkisi olan, yaptığının yanlış olduğunu öğreten bir mesaj veriyor. Deneyimsiz kişiler, köpekler üzerinde tehlike de yaratabilirler.’’

YİYECEK ÖDÜLÜ

İstediğinizi ona yaptırdığınızda, ödül olarak yiyeceğin kullanıldığı bir eğitim yöntemi. Hem eğlenceli, hem de eğitici bir yöntem olarak tanımlanıyor. ‘‘Diğer ödüller de mutlaka çok iyi olur, ama köpekler için yiyecek en iyi ödüldür’’ diyor uzmanlar. Endişe yaratacak tek yönü, kilo yüzünden sağlık problemi yaşayan köpekler. Bunun için özel bir dikkatin yeterli olacağını söyleyen uzmanlar ‘‘Ödül yiyeceğini eğitim boyunca eksik etmeyin’’ diyorlar.

OYUNCAKLAR

Oyuncaklar da eğitimciler tarafından tavsiye edilir nitelikte bulunmuş. ‘‘Egzersiz yapması gereken ve birşeyler çiğnemeyi, yiyecekleri ısırıp ısırıp bırakmayı seven köpekler için sağlıklı bir uygulama’’ diye yorumluyor uzmanlar bu oyuncak türlerini. Özellikle çoğu kez yalnız kalan köpekler için ideal olduklarını söylüyorlar.

KAFESLİ EĞİTİM

Belirli zaman dilimlerinde köpek tel ya da plastik kafes içine konularak, ev kurallarını öğrenmesine yardımcı olunabilir. Özellikle evde yalnız kalan köpeklerin gürültü çıkarmamasını sağlamak için kullanılan bu yöntem bir kaldıraç gibi, havladığında kaldırıp, sustuğunda indirilerek eğitim verilebilir. ‘‘Ev eğitimi için mükemmel’’ olarak tanımlanıyor. Onu belalardan uzak tutmak, oyuncak çiğneme alışkanlıklarından vazgeçirmek ve sessiz sakin davranmayı öğretmek için mükemmel.

SU TABANCASI

Oyuncak bir su tabancasıyla ya da şişeyle, köpeğin yüzüne su sıkmak, onun yapmakta olduğu yalnış hareketi durdurmasını sağlayacaktır. Uzmanlar, ‘‘Su püskürtme yöntemi istenmeyen bir davranış gördüğünüzde uygulanabilir bir yöntem. Ancak bir çok köpekte cezalandırıcı bir mesaj iletmez’’ diyor. Bu nedenle köpeğin istenmeyen davranışlarda bulunduğunu gördüğünüz zaman, başka bir takım işaretler de vermelisiniz. Örneğin 'Otur' ve 'Sessiz ol' gibi. Ardından da doğru davranışın ödülünü verin. Sonuca ancak bu şekilde ulaşabilirsiniz.