Uzmanından ebeveynlere uyarı... ‘Like’ yarışına çocukları alet etmeyin

Başkent Üniversitesi Çocuk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Betül Orhan Kılıç, tehdit ve risklere karşı çocuklara güvenli dijital çevre oluşturulmasının öncelikle “dijital ebeveynlik” bilinciyle başlayabileceğini vurguladı. Meclis Araştırma Komisyonu’na çarpıcı bir sunum yapan Doç. Dr. Kılıç, “Bazı kategoriler oluşturmadıkça çocuk kendini koruyamaz. Çocuk zora düştüğünde ne yapacağını bilmeli, yardım istemeli, bunun kendi suçu olmadığını anlamalı” dedi ve şu uyarılarda bulundu:

‘SHARENTING’ ÇILGINLIĞI

“Size (İngilizce paylaşım demek olan ‘sharing’ ve ebeveynlik anlamına gelen ‘parenting’ kelimelerinin birleşiminden türetilen) ‘sharenting’ kavramından bahsedeceğim. Çocuğunun mesela tuvalet eğitimini paylaşan ebeveynler var; bir kere çocuk büyüdüğünde bunu unutmak isteyebilir, özel hayatına saygıya aykırı. Diğer taraftan çocuğun çıplak, deniz kenarında, okulunun önünde çekilen fotoğrafları paylaşan ebeveynler var.

KİMLİK DEŞİFRE EDİYORLAR

Hem mahremiyetini ihlal ediyor hem de kimlik bilgilerini deşifre ediyor. Yani çocuk istismarını ebeveynin kendisi yapıyor. Çocuğun eline bir hamur veriyor, markasını paylaşıyor. Orada ne yapıyor? Çocuğu ticari bir sömürü olarak dijital dünyaya kendisi servis ediyor. Peki ne kadar sık? Maalesef hem ülkemizde hem dünyada çok sık...

‘ÇIPLAK FOTO’ PAYLAŞIMI

Cinsel istismar denildiğinde tüylerimiz diken diken oluyor ama maalesef ebeveynlerin bu tehditleri gözden kaçırması çok endişe verici. Bizim hastalarımızın çoğu, yüzde 95’i yüksek lisans mezunu ebeveynler, sadece yüzde 12.9’unun telefonunda çocuğunu kontrol eden bir uygulama vardı. Tek tek hesap oluşturduk, ebeveynleri ekledik ve gördük ki her 2 ebeveynden biri, çocuğunun çıplak fotoğrafını paylaşıyor. Bu çok tedirgin edici. Eğer ebeveynin psikolojik sağlamlığı düşükse, internet bağımlılığı varsa, takipçi sayısı yüksekse çocuğunun bu tarz paylaşımlarını daha çok yapıyor.

DİJİTAL EBEVEYNLİK NEDİR

Ebeveynleri eğitmeden asla çocuğu eğitemeyiz. Yeni bir ebeveynlik kavramı geldi: Dijital ebeveyn. Nedir? Çocuğun gelişimini destekleyen, rehber olan, yol gösteren ama risklerden çocuğunu koruyan ebeveyndir. 3 yaştan önce çocuğun bir kere ekrandan uzak olması, 9 yaştan önce tek başına internete girmemesi, 13 yaştan önce sosyal medya hesabını oluşturmaması ve günlük hayattaki aktivitelerinin yerine ekranın geçmemesi gerek.

YAŞ SINIRI NE OLMALI

Çocuklar ne zaman sosyal medya hesabı açabiliyor? COPPA’yla (Çocukların Çevrimiçi Gizliliğinin Korunması Yasası-ABD) 13 yaştan sonra açabiliyor. Dünyada nasıl? Çin 18, Hollanda 13, İspanya 16. Yasaları düzenleyelim, çok güzel ama uygulamalar ve düzenleyici eylemlere geçemezsek, yasalar da tek başına koruyucu değil.”

FLÖRT İSTİSMARINI ÖĞRETİN

“Çocuğumuz dışarıda seksek oynayamıyor. Bizim çocukluğumuz dışarıda seksek oynayarak, hoplayarak, zıplayarak, kartopu oynayarak geçti. Çocuğa bu çevreyi sağlayamıyorsam ebeveyn olarak onunla parka gitmeliyim, kitap okumalıyım. Birçoğumuzun gözünden kaçan flört istismarını ve sağlıklı ilişkiyi çocuklarımıza öğretmeliyiz. Olumlu ebeveyn; çocuk iletişimi, özellikle ailenin çocuğunu denetlemesidir.”

SANIK DA ÇOCUK MAĞDUR DA: MÜSTEHCEN YAYINA 13 YIL HAPİS TALEBİ

Sosyal medya platformu Discord’ta bir çocuğun da bulunduğu uygunsuz görüntülere ilişkin başlatılan soruşturmada tutuklu sanık hakkında, 13 yıla kadar hapis istemiyle iddianame düzenlendi.

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nca hazırlanan iddianamede, şüpheli suça sürüklenen çocuk T.D.’nin mesajlaşma platformu Discord’ta müstehcen içerikli paylaşımlar ile kurgu video paylaşımı yapılan yayın kanalının yöneticilerinden olduğu anlatıldı. İlgili paylaşım üzerine yapılan araştırma sonucunda video içeriğindeki kız çocuğunun E.N.B. olduğu aktarılan iddianamede, T.D.’nin gözaltına alınıp tutuklandığı söylendi.

‘HAVALI OLMAK İÇİN...’

İddianamede ifadesine yer verilen mağdur E.N.B., T.D. ve beraberindeki kişilerle “havalı gözükebilmek” için bu şekilde kendisini mağdur gösteren videolar çektiklerini beyan etti. Şüpheli T.D. de “901 mozart” isimli hesabın kendisine ait olduğunu, arkadaşlarıyla “Haha” isimli sunucuyu yönettiğini, uygulamaya herkesin her yerden ulaşabileceğini ve kanallarına da isteyen herkesin üye olabileceğini belirtti.

Dijital materyallerinde bulunan görüntülere ilişkin ise T.D. 1 yıl öncesine kadar faal olarak Telegram grubunda müstehcenlik suçuna konu görüntüleri üyelere sattığını beyan etti. İddianamede, şüpheli T.D.’nin “müstehcen yayınların yayınlanmasına aracılık etmek” ve “müstehcen yayınların üretiminde çocukları kullanmak” suçlarından 13 yıla kadar hapisle cezalandırılması talep edildi.   m AA