‘Uçamayan şahin ihbarı siyah bir tavuk çıktı’
Güncelleme Tarihi:
Yaralanmış yırtıcı bir kuş gördüğünüzde ya da evinizin dibine kadar yanaşmış olan bir yılanla karşılaştığınızda ne yaparsınız? Artık arayabileceğiniz bir ilkyardım hattı var. Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın (WWF) nisan ayında hayata geçirdiği Yaban Hayatı İlkyardım Hattı bu konuda hizmet veriyor. Göç ve yavrulama dönemlerinde ihbarlar artıyor. Yaz aylarında da yılanlarla ilgili hassasiyet üst seviyede. Aşırı hassasiyet ve yetersiz bilgi ise bazen ilginç vakalara neden oluyor. Örneğin “Uçamayan şahin bulduk” ihbarı siyah bir tavuk çıkabiliyor.
DÜNYA Doğayı Koruma Vakfı’nın (WWF) hayata geçirdiği Türkiye Yaban Hayatı İlkyardım Hattı olan (0850) 203 09 93 telefon numarasını arayanlar karşılarında yaban hayatı konusunda uzman veteriner olan Dr. Ahmet Emre Kütükçü’yü buluyor. Yıllardır WWF’ye yaban hayvanlarına çok sayıda yardım talebi geldiğini anlatan Kütükçü bu tepkilere tek bir hattan daha hızlı cevap verebilmek için nisan ayında yaban hayatı ilk yardım hattını kurduklarını söyledi.
TELEFONDAN TÜR BİLGİLENDİRMESİ
20 yıldır yaban hayvanlarının tedavi ve rehabilitasyonlarıyla ilgili çalışan Ahmet Emre Kütükçü daha önce Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde benzer bir görev yürüttüğünü, zaten uzun süredir kişisel hattından ve vakıftan gelen taleplere yanıt verdiğini anlattı. Türkiye’nin biyolojik çeşitlilik nedeniyle birçok farklı yaban hayvanı türüne evsahipliği yaptığını ifade eden Kütükçü, hattın işlevini şöyle anlatıyor: “Her yıl birçok yaban hayvanı ateşli silahlarla vurulma, zehirlenme, araç çarpması, bina camlarına çarpma, oltaya takılma ve evcil hayvan saldırıları sonucu yaralanıyor ya da hastalanıyor. Yavrulama dönemlerinde ise birçok yavru yaban hayvanı ebeveynlerini kaybederek öksüz kalıyor. Hattımız üzerinden tür tayini, tür hakkında bilgilendirme, yaban hayvanlarına doğru şekilde yaklaşım, tutma, nakletme, barındırma, besleme, yasal mevzuat, temasa geçilecek resmi kurum ve hayvanın teslim edileceği merkezler konularında bilgi ediniliyor.”
Dr. Kütükçü ihbarda bulunanlardan öncelikle hayvanın fotoğrafını talep ediyor. Eğer imkân yoksa arayan kişiden hayvanın görünüşünü tanımlamasını istiyor. Tüm soruların ardından hayvanı nasıl bir ortamda bulduklarını öğreniyor. Dr. Kütükçü, eğer hayvan müdahale edilebilecek bir durumda ve kişi için risk oluşturmayacak bir hayvansa ihbarı yapan kişilere nasıl yaklaşıp tutacakları, taşıyacakları konusunda bilgi verdiklerini söyledi. Eğer ihbarda bulunulan yaban hayvanı müdahale edilmesi riskli bir türse (bozayı, kurt, tilki, yaban keçisi vb.) hayvana müdahaleye gelecek ilgili kurum çalışanları alana gelene kadar hayvanı belli bir mesafeden göz hapsinde tutmalarını istiyor.
YAZIN YILAN İHBARLARI ARTIYOR
İlk yardım hattına sadece kuş ihbarları gelmiyor. Bir çakalın kafasına sıkışmış bidonla görüldüğü ihbarı geldiğini anlatan Dr. Kütükçü, “Kaçtığı için müdahale edilemiyormuş. Bidonun içinde biriken yamur sularını içerek hayatta kalmış. Biz oradaki ilgili kuruma yönlendirdik ancak maalesef çakal bir daha görülmedi” dedi.
Yaz döneminde en çok gelen ihbar konularından birinin de yılanlar olduğunu ekleyen Kütükçü, özellikle sıcak havalarda serin bir yer arayan yılanların evlere girdiğini anlattı. Kütükçü, yılanın türünü tanımladıktan sonra ihbarı yapan kişilere zararsız olduğunu anlattıklarını ama ikna etmekte zorlandıklarını ifade etti.
YETERSİZ MERKEZ TEDAVİYİ DÜŞÜRÜYOR
TÜRKİYE’de insanların oldukça duyarlı olduğunu vurgulayan Kütükçü, “Yaban hayatı ilk yardım araçları ve etkin çalışan yaban hayatı kurtarma merkezlerinin yeterli olmaması hayvanların teslim alınma ve tedavi oranlarını düşürüyor. Bazen iyi niyet tek başına yeterli olmuyor. Hatta hayvanlar için tehlikeli olabiliyor. Örneğin anne karaca yavrularını otların arasında bırakıp beslenmeye gidebiliyor. Gün içinde ara ara gelip yavrularını besliyor. İnsanlar çayırda ya da tarlada bu şekilde bir yavru karaca gördüklerinde öksüz sanıp alabiliyorlar.”
EN ÇOK İHBAR GÖÇ VE YAVRU DÖNEMLERİNDE
LOJİSTİK imkânlar yeterli olmadığı için ihbarda bulunan yere gitme ve hayvana müdahale etme hizmetlerinin olmadığını ifade eden Dr. Ahmet Emre Kütükçü, hatta en çok ihbarın göç ve yavru dönemlerinde geldiğini, günlük ortalama 10-15 telefon aldıklarını söyledi: “Özellikle yaz döneminde şehir merkezlerinden en çok ihbar gelen canlılardan biri ebabiller. İnsanlar ebabil bulduklarında çoğunlukla ‘Atmaca gibi bir yırtıcı kuş yavrusu buldum’ diye arıyorlar. Bir keresinde hasta olarak bulunan bir gökdoğanın yanına yavrusu diye ak karınlı ebabil konmuş ve aynı kutuda bize ulaştırılmıştı. Bazen de ihbarda bulunulan hayvan hiç beklenmeyen bir tür olarak karşımıza çıkabiliyor. Uçamayan şahin bulduk diye gelen ihbarda hayvanı kutuya koyup bize ulaştırmışlardı. Ancak kutuyu açınca onun siyah bir tavuk olduğunu görmüştük. Yavru kuşlarla ilgili ihbarlar sık geliyor.”