Türkiye'ye 'barış gücü' görevi

Taliban'ın Kabil'den çıkmasının ardından ülkeye barış gücü gönderilmesi seçeneÄŸi güçleniyor. Türkiye'nin bu görev için en uygun ülke olduÄŸu vurgulanıyor. Ankara da bu role sıcak bakıyor.CEM: ÖNCÃœ ROL OYNAMAYA HAZIRIZDışiÅŸleri Bakanı Ä°smail Cem, Türkiye`nin, Afganistan`daki siyasi oluÅŸumla ilgili uluslararası çabalarda öncü rol oynamaya hazır olduÄŸunu bildirdi.  Ä°smail Cem, BM Güvenlik Konseyi`ndeki konuÅŸmasında, Türkiye`nin Afgan halkının dostu olduÄŸunu belirterek, ``Türkiye`nin, Afganistan`ın yeniden yapılanması aÅŸamasında siyasi, insani ve askeri tüm alanlarda rol almaya hazır olduÄŸunu`` kaydetti.  DışiÅŸleri Bakanı Cem, özetle ÅŸunları söyledi:  ``Uluslararası toplumun Afganistan konusunda acil olarak harekete geçmesi gerekir. Çözüm konusunda Afgan kimliÄŸi esas alınmalıdır. Çözümde tüm Afgan halkının çıkarı ve bölgenin istikrarı göz önünde bulundurulmalıdır. Teröre destek veren gruplar mutlaka dışlanmalıdır. BM, Taliban`dan geri alınan bölgelerde üzerine düşen görevi derhal üstlenmeli ve etkili bir mekanizma kurmalıdır. Afganistan`ın yeniden yapılanması aÅŸamasında geniÅŸ tabanlı hükümet büyük önem taşır.``  Cem`in konuÅŸması, Afganistan konusunu açık toplantıda ele alan Konsey üyeleri tarafından ilgiyle izlendi.  Diplomatik kaynaklar, Ä°smail Cem`in dünkü genel kurul konuÅŸmasından sonra Güvenlik Konseyi`nde de konuÅŸmasının, ``Türkiye`nin Afganistan konusundaki ağırlıklı rolünün teyidi olduÄŸunu`` belirttiler.  Ä°smail Cem, 1994 yılındaki Bosna krizi sırasında Güvenlik Konseyi`ne hitap eden Hikmet Çetin`den sonra, Konsey önünde konuÅŸma yapan ilk Türk DışiÅŸleri Bakanı oldu.  DışiÅŸleri Bakanı Ä°smail Cem, dün öğleden sonra da ikili temaslarını sürdürdü. Cem`in görüştüğü meslektaÅŸları arasında, Küba DışiÅŸleri Bakanı Felipe Roque, Bahreyn DışiÅŸleri Bakanı Åžeyh El-Halife, Özbekistan DışiÅŸleri Bakanı Aziz Kamilov ve Arnavutluk DışiÅŸleri Bakanı Arta Dade yer aldı. TÃœRKÄ°YE SICAK BAKIYORDiplomatik kaynaklara göre de Ankara, Afganistan'da Türkiye, BangladeÅŸ, Endonezya ve diÄŸer Müslüman ülkelerden oluÅŸacak bir ‘‘gönüllüler koalisyonu’’ gücü oluÅŸturulması önerisine sıcak bakıyor. Kuzey Ä°ttifakı'nın da bir Türk komutan komutasında ve çoÄŸunluÄŸunu Türk askerlerinin oluÅŸturacağı bir Barış Gücü talebinin olduÄŸuna dikkat çeken diplomatik ve askeri kaynaklar, bu talepler doÄŸrultusunda Türkiye'nin Afganistan'a göndereceÄŸi asker sayısının 90'ı aÅŸabileceÄŸi görüşünü dile getirdiler. Askeri ve diplomatik kulislerde, Bosna-Hersek'in Zenica kentindeki gibi 1500 kiÅŸilik bir tugayın Afganistan'a gönderilmesi gerektiÄŸi ‘‘düşünce bazında’’ dile getirilirken, Türkiye'nin 90 asker ile ‘‘yardımcı aktör’’ konumunda kalacağına dikkat çekildi.ANKARA'DA ACÄ°L TOPLANTIAfganistan'daki geliÅŸmeler üzerine Ankara durumu deÄŸerlendirmek üzere harekete geçti. Bu sabah, BaÅŸbakan Bülent Ecevit`in baÅŸkanlığında ``dar kapsamlı`` bir dış politika toplantısı yapıldı. BaÅŸbakanlık Merkez Binası`nda saat 10.30`da baÅŸlayan Ecevit baÅŸkanlığındaki toplantıya, DışiÅŸleri Bakanlığı MüsteÅŸarı UÄŸur Ziyal, Genelkurmay Harekat BaÅŸkanı ve BaÅŸbakan Ecevit`in Askeri BaÅŸdanışmanı Korgeneral Köksal Karabay ile DışiÅŸleri Bakanlığı OrtadoÄŸu Dairesi BaÅŸkanı Türkekul Kurttekin katıldı. 1 saat 15 dakika süren toplantının ardından bir açıklama yapan DışiÅŸleri Bakanlığı MüsteÅŸarı Ziyal, ağırlıklı olarak Afganistan`daki geliÅŸmelerin deÄŸerlendirildiÄŸini bildirdi.  KABÄ°L ELÇİLİĞİ YENÄ°DEN AÇILIYOR  Bu arada Türkiye`nin Kabil BüyükelçiliÄŸi ve Mezar-ı Åžerif BaÅŸkonsolosluÄŸu'nu yeniden açacağı bildirildi.  DışiÅŸleri Bakanlığı`ndan yapılan açıklamada, Türkiye`nin, Afganistan`daki son geliÅŸmeler üzerine Kabil BüyükelçiliÄŸi ve Mezar-ı Åžerif BaÅŸkonsolosluÄŸunu tekrar faaliyete geçirmeyi kararlaÅŸtırdığı ve gerekli iÅŸlemlerin baÅŸlatıldığı belirtildi. BM TEMSÄ°LCÄ°SÄ°: ACÄ°L BARIÅž GÃœCÃœBM Afganistan Temsilcisi Lahdar Brahimi, Afganistan`a, ``özellikle Kabil`de düzeni saÄŸlamak üzere`` acele olarak Türkiye, Ãœrdün ve Avrupa ülkeleri askerlerinden oluÅŸacak bir uluslararası güç gönderilmesini istedi.  Brahimi, Güvenlik Konseyi`nde yaptığı konuÅŸmada, ``Kabil`de güvenliÄŸi Afganlılar`dan oluÅŸacak bir gücün saÄŸlayabileceÄŸini, ancak bunun oluÅŸturulmasının çok zaman alacağını`` belirtti.  Brahimi, ``Bu aÅŸamada bir BM barış gücü oluÅŸturulmasının da zaman alacağını, dolayısıyla en çabuk oluÅŸturulacak gücün Türkiye, Ãœrdün ve Avrupa ülkeleri tarafından saÄŸlanabileceÄŸini`` kaydetti.  Brahimi, Taliban sonrasında Afganistan`da düzeni saÄŸlamak amacıyla hazırladığı planı da Konsey üyelerine sundu. Bu plana göre, Kabil`de 2yıllığına geçici bir hükümet kurulacak ve bu hükümete uluslararası güç destek verecek.  Brahimi, bölgede bulunan yardımcısı Francesco Vendrell`in en kısa sürede Afganlı liderleri bir araya getirecek bir toplantı düzenleyeceÄŸini, toplantının BirleÅŸik Arap Emirlikleri`nde yapılacağını belirtti. Brahimi, toplantının tarihi konusunda bilgi vermedi. HOLBROOKE: TÃœRKÄ°YE EN Ä°YÄ° SEÇENEK  ABD`nin eski BaÅŸkanı Bill Clinton döneminde BirleÅŸmiÅŸ Milletler Daimi TemsilciliÄŸi görevinde bulunan Richard Holbrooke, Taliban sonrası Afganistan`da görev yapacak çok uluslu barış gücü için Türkiye`nin en iyi seçenek olduÄŸunu bildirdi.  The Washington Post gazetesinde yayınlanan makalesinde Holbrooke, Taliban sonrası Afganistan`da BM barış gücünü biraraya getirmenin çok uzun zaman alacağını, bunun yerine, NATO`nun tek Müslüman üyesi Türkiye`nin başını çekeceÄŸi, çoÄŸunluÄŸu Müslümanlardan oluÅŸan çok uluslu bir gücün en uygun seçenek olduÄŸunu kaydetti.  Richard Holbrooke, Washington ve BM`de bazı kiÅŸilerin, barış gücünün Afganistan içinden çıkması yönünde görüş belirttiÄŸini, ancak yıllardır birbiriyle savaÅŸan Afgan grupları arasında böyle bir gücün çıkartılması ihtimalinin ``fantaziden öteye gidemeyeceÄŸini`` de ifade etti.  Holbrooke, yasal yetkisini BM Güvenlik Konseyi`nden alacak çok uluslu gücün, BM`den bağımsız iÅŸleyeceÄŸini belirterek, DoÄŸu Timor örneÄŸini verdi. Holbrooke, ``Avustralya birlikleri, BM Güvenlik Konseyi`nin kararının ardından, 96 saat içinde bölgedeydi ve diÄŸer ülkelerin birlikleriyle sonradan desteklendi. BM Genel Sekreteri Kofi Annan, BM gücünün gönderilmesinin 4 ay alacağını tahmin ediyordu`` dedi.  Richard Holbrooke, ``Avustralya`nın DoÄŸu Timor`da oynadığı rolü kim oynayacak? En iyi seçenek, NATO`nun tek Müslüman üyesi, güçlü ve iyi idare edilen ordusuyla Türkiye olacaktır`` ifadelerini kullandı.  Holbrooke, bu güce, Türkiye`nin dışında BangladeÅŸ, Fas ve Ãœrdün gibi ülkelerin de katılabileceÄŸini belirtti.  ABD`nin, uzun vadeli çıkarları için, çok uluslu gücün masraflarının büyük bölümünü üstlenmeye hazır olacağını belirten Holbrooke, Kabil`in ele geçirilmesiyle Afganistan`da ilk önemli baÅŸarıkazanılmışken, bu çabaların baÅŸarısızlığa dönüşmesinin engellenmesi gerektiÄŸini kaydetti.  Holbrooke, yazısında, savaÅŸ devam ederken, Kabil`de bir hükümet kurulması çabalarının hemen baÅŸlatılmasının önemini de vurguladı. BM Güvenlik Konseyi`nden çıkarılacak bir kararla BM Afganistan Özel Temsilcisi Lahdar Brahimi`nin, bölgede siyasi bir yapının kurulması çalışmalarını hemen baÅŸlatması gerektiÄŸini belirten Holbrooke, BM`nin bu çerçevede en az 3000 sivili Kabil`e gönderebileceÄŸini ifade etti.POWELL: TEKLÄ°F GELDİ ABD DışiÅŸleri Bakanı Colin Powell da, New York Times Gazetesi'ne yaptığı açıklamada, aralarında Türkiye'nin de bulunduÄŸu gönüllü Müslüman ülkelerin Kabil'de güvenliÄŸin saÄŸlanması ve geçici hükümet için zemin hazırlanmasında görev alabileceklerini söyledi.Colin Powell, Türkiye, BangladeÅŸ, Endonezya'nın BM çerçevesinde siyasi yapı oluÅŸturulmasına katkıda bulunmak için asker göndermeyi teklif ettiklerini söyledi. ABD DışiÅŸleri Bakanı bu ABD yerine Müslüman ülkelerden oluÅŸmasının daha iyi olacağını belirtti.BaÅŸkan Bush ve danışmanlarının geniÅŸ tabanlı bir Afgan yönetimi oluÅŸturulana kadar ülkede BM çerçevesinde konuÅŸlandırılacak güçle ilgili planlamalar yaptığını belirten Colin Powell, ‘‘Olaylar bir hafta önce tahmin ettiÄŸimizden daha hızlı geliÅŸiyor’’ dedi.DÖRDÃœNCÃœ DÃœNYA ORDUSUPowell, Amerikan özel timlerinin de yerde etkili olduÄŸunu belirterek, ‘‘Dünyanın 1 numaralı hava kuvvetleri ile dördüncü dünya ordusu, B-1 bombardıman uçaklarıyla, atlı adamlar arasında baÄŸlantı oluÅŸturduk’’ diye konuÅŸtu.Amerikan kaynakları, Türkiye gibi Müslüman ülkelerin yanı sıra Müslüman olmayan ülkelerin de temsil edilebileceÄŸini belirtiyorlar. BangladeÅŸ ve Endonezya'nın yanı sıra Ãœrdün'ün de barış gücüne destek verebileceÄŸi söyleniyor.ÖZEL TEMSÄ°LCÄ° ENGELLÄ°YORDUGözlemcilere göre, bundan haftalar önce ilk defa gündeme gelen Kabil'e barış gücü gönderilmesi konusu, BM'nin yavaÅŸ ve bürokratik yaklaşımı ve bir ölçüde BM'nin Afganistan özel temsilcisi Lahdar Brahimi'nin olumsuz tutumu yüzünden sonuçlandırılamamıştı.Siyasi gözlemciler, Kabil'in Kuzey Ä°ttifakı'nın kontrolüne girmesinin ardından, Afganistan'da geçici yönetim kurulması yönündeki çabaların da aciliyet kazandığına dikkati çektiler. YENÄ° YAPIDA TALÄ°BAN'A YER YOKABD BaÅŸkanı George W. Bush ile Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin, Taliban`ın kurulacak yeni Afganistan hükümetinde yerinin olmadığını bildirdiler.  Yayımlanan ortak bildiride, ``Afganistan`da gelecekte kurulacak hükümette Taliban rejiminin yer almaması gerektiÄŸi konusunda aynı görüşteyiz`` denildi. Bildiride, şöyle devam edildi:  ``ABD ve Rusya`nın Afganistan`da kurulacak yeni hükümeti bizzat oluÅŸturmaya ne niyeti ne de gücü vardır. Bu görevi Afgan halkının kendisi yerine getirmelidir. Bu hükümet, kadın erkek tüm Afgan halkını, tüm etnik kökenleri temsil etmelidir.``  Bush ile Putin, ortak bildiride, ``ülkeye barış ve istikrarı getirecek, terörist kamplarını kapatacak ve ülke topraklarının uluslararası teröristlerin mekanı olarak kullanılmasına son verecek bir hükümetin kurulması çabalarında Afgan halkını desteklemeye devam edeceklerini`` duyurdular.DANÄ°MARKA BARIÅž GÃœCÃœNE KATILACAKDanimarka`nın, Afganistan`da Taliban sonrası görev yapması planlanan barış gücüne asker gönderilmesi yönündeki BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) teklifini olumlu karşılayacağı bildirildi.  Danimarka Savunma Bakanı Jan Troejborg, ülkesinin, barış gücü kapsamında bölgeye asker gönderebileceÄŸini söyledi.  Afganistan`da Taliban`na karşı savaÅŸan Kuzey Ä°ttifakı, bölgede BM denetiminde, tüm etnik grupların temsil edileceÄŸi siyasi bir oluÅŸumu destekleyeceÄŸini bildirmiÅŸti.  Danimarka, Balkanlar, Etiyopya ve Eritre`ye BM kapsamında barış gücü askeri göndermiÅŸti.  ALMANYA'DA FEDERAL MECLÄ°S'TEN ONAYAlmanya`da Federal Meclis Dış Ä°liÅŸkiler Komisyonu, hükümetin, Afganistan`a gönderilmek üzere 3900 askerin hazır tutulması konusunda aldığı kararı büyük çoÄŸunlukla onayladı.  Ä°ktidardaki Sosyal Demokrat Parti (SPD) ile Birlik 90/YeÅŸiller Partisi ve muhalefetteki Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU), Hıristiyan Sosyal Birlik Partisi (CSU) ile Hür Demokrat Parti (FDP), kararı onaylarken, Demokratik Sosyalizm Partisi (PDS) milletvekilleri karara karşı çıktılar.  CDU, CSU ve FDP, oylamadan sonra yaptıkları açıklamada, BaÅŸbakan Gerhard Schröder`in, Cuma günü Federal Meclis`te bu konuda yapılacak oylamayla birlikte güven oylaması yapması durumunda, Afganistan`a gönderilmek üzere Alman askerlerinin hazır tutulması konusunda destek vermeyeceklerini bildirdiler.  BaÅŸbakan Schröder, Alman askerlerinin Afganistan`a gönderilmek üzere hazır tutulması konusunda yapılacak oylama ile birlikte güven oylaması da yapılması için dün meclis baÅŸkanlığına müracaat etmiÅŸ, FDPde bu konularda ayrı ayrı oylama yapılması için meclise önerge sunacağını açıklamıştı. Â