Türkiye ve diÄŸer adaylar

Tam üyelik müzakerelerine baÅŸlama konusunda Avrupa BirliÄŸi'nden (AB) bugün tarih bekleyen Türkiye, diÄŸer 12 aday ülke ile karşılaÅŸtırılamayacak kadar büyük bir ülke.Nüfusu 70 milyon olan Türkiye, 2001 yılında yaÅŸanan krize raÄŸmen, 2001 yılı verileriyle 445 milyar dolarlık satınalma gücü paritesi (SGP) bazında milli geliri (gayri safi milli hasıla-GSMH) ile AB'ye aday olan 12 ülkeyi ve Almanya, Fransa, Ä°ngiltere, Ä°talya ve Ä°spanya hariç 10 AB üyesini geride bırakıyor. Bu da, Türkiye AB'ye tam üye olursa, AB'nin 6'ıncı büyük ekonomisi olacak anlamına geliyor.  Ekonomik büyüklükte Türkiye, AB adaylarından Polonya'dan dörtte bir oranında daha büyük. Türkiye, Romanya'nın 2.8, Çek Cumhuriyeti'nin 2.9 kat, Macaristan'nın 3.4, Slovakya'nın 7, Bulgaristan'ın 8.9, Slovenya'nın 12.3, Litvanya'nın 16.4, Letonya'nın 24.6, Kıbrıs Rum kesiminin 28.2, Estonya'nın 31.5, Malta'nın ise 66.4 kat büyüklüğünde bir ekonomik boyuta sahip durumda bulunuyor.  Dünya Bankası verilerinden derlenen bilgilere göre, Türkiye ekonomisinin yüzde 22'sini oluÅŸturan Ä°stanbul'u (SGP ileyaklaşık 98 milyar dolarlık bir gelire sahip), adaylardan sadece dördü (Polonya, Romanya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan) geçiyor. Adaylardan Bulgaristan, Ä°stanbul'un yarısı, Kıbrıs Rum kesimi 6'da biri, Malta ise 15'de biri kadar bir ekonomik boyutu sahipler. Sadece Ä°stanbul bile, adaylardan Bulgaristan, Kıbrıs Rum kesimi, Estonya ve Malta'nın toplamından büyük bir ekonomiyi meydana getiriyor. KİŞİ BAÅžINA MÄ°LLÄ° GELÄ°RDE BULGARÄ°STAN'DAN Ä°YÄ°Türkiye, büyük nüfusunun etkisiyle, kiÅŸi başına gelirde Bulgaristan, Romanya, Litvanya ve Letonya ile birlikte en gerideki ülkeler arasında bulunuyor. SGP bazında kiÅŸi başına 6640 dolar milli geliri ile Türkiye, bu açıdan sadece Bulgaristan'ı (5950 dolar) geçiyor. Fakat, Romanya (6980dolar), Litvanya (7610 dolar), Letonya (7870 dolar), Polonya (9280 dolar), Türkiye'den çok da iyi durumda deÄŸiller. 2015'DE 80 MÄ°LYONAB'nin halen ve gelecekte ihtiyaç duyacağı genç ve dinamik nüfusu,Türkiye olmadan adayların saÄŸlaması mümkün deÄŸil. Gelecekte AB'de büyük oranlı nüfus azalışları da bekleniyor. Türkiye hariç, 12 aday ülke ve AB'nin nüfusunun 2001-2015 döneminde 482.8 milyondan 477 milyona ineceÄŸi tahmin ediliyor. Oysa bu dönemde son verilere göre Türkiye 69 milyondan yaklaşık 80 milyona yükselecek.   Söz gelimi halen 57.7 milyon olan Ä°talya'nın nüfusunun gelecekte (2050'lerde) 42 milyona, Almanya'nınkinin 65 milyona, Ä°spanya'nınkinin32 milyona kadar ineceÄŸi tahminleri yapılıyor. AB üyeleri ve 13 aday ülke içinde dikkate deÄŸer nüfus artışına sahip tek ülke var o da Türkiye.  TÃœRKÄ°YE, KRÄ°ZLERE RAÄžMEN HIZLI BÃœYÃœYORGayri safi yurtiçi hasıla (GSYÄ°H) açısından büyüme rakamlarına bakıldığında, 1990'larda 3 büyük kriz yaÅŸayan Türkiye, yine de 1990-2000 döneminde yıllık ortalama yüzde 3.7'lik bir büyüme tutturmuÅŸ. 2001 yılında GSMH'si yüzde 9.4 gerileyen Türkiye'nin bu yılyüzde 6.3'lük bir büyümeyi tutturacağı tahmin ediliyor.  Türkiye, 1990-2000 dönemindeki büyümede veri elde edilemeyen Lüksemburg, Kıbrıs Rum kesimi ve Malta hariç, AB'de Ä°rlanda'nın (yüzde7.3 büyümüş) ardından ikinci, aday ülkeler içinde de Polonya'nın (yüzde 4.6 büyümüş) ardından yine ikinci olmuÅŸ. Bu dönemde, adaylar içinden Romanya yüzde 0.7, Bulgaristan yüzde 2.1, Litvanya yüzde 3.1, Letonya yüzde 3.4, Estonya yüzde 0.5 küçülmüş. Çek Cumhuriyeti'ndeki büyüme yüzde 0.9, Macaristan'da ise yüzde 1.5'de kalmış.  ENFLASYON, BORÇLAR VE BÃœTÇE AÇIKLARI SORUNEkonomik kriterler açısından Türkiye'yi en fazla enflasyon zorluyor. Adaylar içinde en yüksek enflasyona Türkiye sahip durumda. Türkiye'de, bu yıl enflasyonun yüzde 30'un altına inmesi bekleniyor ama adaylardan hiçbirinde enflasyon yüzde 10'un üzerinde deÄŸil. Kamu borç stokunun milli gelire oranı ile bütçe açıkları da diÄŸer sorunlu konular arasında. Ama ekonomik kriterler müzakerelerin baÅŸlaması için gerekli deÄŸil. AB, müzakerelerin baÅŸlaması için siyasi kriterlerin yerine getirilmesini yeterli buluyor. Â