Türk turizminin kozu: Arkeoloji

SANAT DÜNYAMIZ'ın yeni sayısı Arkeoloji: Dipten Gelen Sanat başlığıyla arkeolojiye ayrılmış. Editör Gönül Pulhan'ın Gündem: Arkeoloji adlı sunuşundaki bir tespite katılıyorum:‘‘Arkeoloji; dünyaya kendini fark ettirme, yeni bir şey söyleme ve para kazanma çabası içindeki Türkiye'nin elindeki en büyük kozu, en büyük ayrıcalığı belki de...’’Birçok kazının sponsorluğunu yerli ve yabancı ünlü kurumlar üstleniyor.Philip Morris/Sabancı, Hewlett Packard gibi.Zeugma'nın kurtarılmasına, arkeologların, bilim adamlarının yanı sıra toplumun her kesiminden destek geldi.Arkeolojiyi bize sevdiren, onun önemini bize eserleriyle, kazılarıyla öğreten Ekrem Akurgal'a bir kez daha saygı sunmalıyız. Ege sevgisini, tutkusunu hepimiz ondan aldık.Rahmetli Jale İnan'ın da çabalarını anmalıyım. Jale İnan'ın eşi Mustafa İnan da önemli bir bilim adamıydı, Oğuz Atay da bu değerli hocasının hayatını Bir Bilim Adamının Romanı'nda yazdı.Bilimsel bir uğraş da olsa, arkeolojinin toplumun ilgi alanlarında yükseliş kaydetmesinde, filmlerin, romanların birinci derecede etkili olduğu kanısındayım.Indiana Jones'un, Mumya'nın, Christian Jacq'ın kitaplarının, bilimsel merakın ötesinde, heyecan ve macera duygusunu körüklemesi yatıyor.Ahmet Ümit'in Patasana'sı da arkelojik kazıların yapıldığı bir ortamda yazılmış bir cinayet romanı. Başarılı da.* * *ÇATALHÖYÜK kazısına 10-15 ülkeden arkeolog katılıyor.Yortanlı Barajı'nın altında kalacak olan Allianoi kazısı devam ediyor.Bu kazılara gazeteciler katılıyor, gidip görüyor.Hasankeyf üzerine bir albüm yayınlandı. İsveç Başkonsolosu Sture Theolin'in önsözü, Oluş Arık'ın incelemesi ve Marco Plüss'ün fotoğrafları, gelecekte sular altında kalacak olan bu kenti ayrıntılarıyla bize tanıtıyor.Arkeoloji sadece arkeologların dar çevresinde, üniversite duvarlarının arasında kalmıyor artık.Neden bunlar Türkiye'de bir roman türüne, bir senaryoya ulaşmıyor sorusuna, bir arkeolog arkadaşım şu cevabı verdi.Sadece bilimsel kazı raporları yayınlanıyor, onun öyküleştirilmesine yaracak bir malzeme, yorum sunulmuyor.Mısır'la ilgili kaynakların çokluğunu düşündüğünüzde, yayınların azlığını anlayabiliyoruz.* * *DERGİDE; Çatalhöyük'ü ilk kazan James Mellaart ile yapılmış söyleşiyi okuyun. Örnek bir tavsiyede bulunuyor:‘‘Bilfiil kazı yapanları öğrencilerinizden değil de, oranın yerel insanlarından seçin! Çünkü onlar neyin ne olduğunu biliyorlar.’’Hayat ve arkeolojinin buluştuğu yeri tanımlıyor bu sözler.