TESTUS İSTERUS
Güncelleme Tarihi:
Her şeyi hemen şimdi!
Dünyayı değiştiren ay, Mayıs 1968'den bahsedeceğim... Hani, dünya gençliğinin ayağa kalkıp, sosyalist veya kapitalist tüm resmi ideolojilerin boyunduruğuna başkaldırdığı ay var ya... Sene 1968... Aylardan mayıs... Fransız gençliğinin Paris'te demokratik haklar için Sorbon Üniversitesi’ni 2 mayısta işgaliyle başlamıştı herşey... Olaylar o denli hızlı ve yoğun gelişmişti ki, çoğu insan bir yandan coşku, diğer yandan şaşkınlık duyguları arasında adeta nefessiz kalmıştı... Mevcut düzen ve kültürler, uyumculuğu reddeden dünya gençliğinin yarattığı protesto depremiyle yerlerinden oynamıştı... Sadece Avrupa ve Amerika'da değil, bütün üçüncü dünya ülkelerinde, kısaca bütün dünyada başgösteren bu antiemperyalist ve demokratik
mücadele içinde Türkiye de yerini almış ve gençliğin büyük bir kesimi "demokratik Türkiye" taleplerini toplumun tüm katmanlarına iletmeye çalışmıştı... Tarihin en kapsamlı savaş aleyhtarı gençlik eylemlerinin, demokratik insan hakları mücadelesinin ve feminist hareketin çağladığı 68 ütopyasının dalgaları bugünlere ve bu kıyılara ulaşabilmiş midir acep... Buyur ola mayıs 1968'den esintilenen 68 ütopyasından kesitler testusuna bu kez de...
Not : Kişinin hangi tarihte doğduğu önemli değildir, testusu okurken içinin ısındığını hisseden herkes bence 68'li kabul edilebilir... Ayrıca, 68 kuşağındakilerle yaşıt olan ama o ruha sahip olmayanlar 68'li sayılmaz, örneğin Tansu Çiller, örneğin Clinton...
1 Ütopyanın en güzel tanımı onun gerçekleştirilebilen bir hayal olması değil mi?.. 13 Mayıs 1968'de Paris'teki Sorbon Üniversitesi’nin kapısına öğrenciler şu yazıyı asmışlardı... "Biz yeni ve orijinal bir dünya istiyoruz... Hayal gücü iktidara geliyor..." İşin ilginç yanı, 1968 hareketinin "iktidar" hedefine yönelmemiş olması değil miydi?... 1968 hareketi bir rejimle sonuçlanmamıştı ama bütün dünyanın o ana kadar görmediği ve belki de bir kez daha göremeyeceği sorgulayıcı ve yaratıcı bir başkaldırıyı gerçekleştirmişti... Böylece ütopyaların her daim hayalcilikle suçlanarak ihmal edilmesi kolaycılığı da sona ermemiş miydi?.. 1968 ütopyasının toplumsal ve kültürel alandaki kazanımları, yirminci yüzyıldaki siyasal devrimlerin, radikal iktidar değişikliklerinin ve kültürel aşamaların hiçbirinden daha geride değildi... Bu testusun başlığında okuduğunuz, "her şeyi, hemen şimdi" istiyoruz sözcükleri, hareketin temel sloganlarındandı... Peki, bundan başka altmış sekizlilerin unutulmayan en ütopik duvar yazısı aşağıdakilerden hangisiydi?
a. "Gerçekçi ol, imkansızı iste."
b. "Özgürlük, kaybedecek bir şeyi kalmamış olmaktır."
c. "Son kapitalist, son bürokratın barsaklarıyla asılacak."
d. "Güzellik sokaktadır."
2 Mayıs 1968 ruhu bütün dünyaya yayılıyordu... İtalya, Almanya ve İngiltere'de, Türkiye'de, Şili'de, Arjantin'de, Brezilya'da, Hindistan'da, Pakistan'da, Tayland ve Laos'ta öğrenci hareketleri başlamıştı... Ancak, sadece bir ülkenin hükümeti "öğrencilerin haklı mücadelesi"ne destek verir görünüyordu... Bunu 21 Mayıs 1968'teki 500 bin kişinin katıldığı Rusya ve Fransa aleyhtarı büyük bir gösteriyle ortaya koymuştu... Hangi ülke?..
a. Patagonya
b. Çekoslovakya
c. Hindistan
d. Çin
3 Altmış sekiz olaylarını hep küçümsemiş olan devrin Fransa cumhurbaşkanına göre her şey Daniel-Cohn-Bendit adlı bir delikanlının ve "Kuduruk"lar adlı avenesinin muzırlığından kaynaklanmıştı... İşgaller, boykotlar, grevler ve hatta neredeyse Brezilya'daki gençlik hareketleri bile hep bu Bendit keratasının eseriydi... Mayıs 1968 ruhunu ve koskoca dünya gençlik hareketini bir delikanlının muzırlığına bağlayıveren bu indirgemeci başkan kimdi, hatırlayabilecek misiniz?..
a. Luis de Funes
b. Georges Pompidou
c. François Mitterand
d. Charles de Gaulle
4 Bu ve beşinci soru 1968'teki iki büyük suikastle ilgili... Martin Luther King Jr. adlı Amerikalı zenci lider, 1968'de James Ray adlı biri tarafından Tennessee'de katledilmişti... 1964 Nobel barış ödülü sahibi olan bu sivil haklar mücadelecisi liderin en çok hatırlanan sözü neydi?..
a. "Ne zenci ne beyaz henüz kimse özgür değil."
b. "Geriye dönemeyiz."
c. "Bugün bir rüyam var..."
d. "En sonunda özgürüz, allahım, en sonunda özgürüz."
5 Sirhan Bişara Sirhan diye olmadık birisi aşağıdakilerden hangi Kennedy'yi 1968'de Los Angeles'te katletmişti?..
İpucu: Bu Amerikalı beyaz senatör zencilerin demokratik hak ve özgürlükleri için mücadele ediyordu...
a. John Kennedy
b. Robert Kennedy
c. Edward Kennedy
d. Joseph Kennedy
6 Altmış sekiz kuşağının "sonradan" teorisyeni kimdi acep?
İpucu: Sovyetler Birliği'nin çöküşünü gördüğünü çeyrek yüzyıl önceden söylemişti. "Tek Boyutlu İnsan"ın yazarı...
a. Sinan Cemgil
b. Regis Debray
c. Michel Foucault
d. Herbert Marcuse
7 1968'de manevra yapacağız ayaklarında Sovyetler Birliği, reform talep eden Çekoslovakya'yı işgal ediverdi... Dünya çapında infial yaratan bu işgal sosyalist resmi ideolojilerin de sonunu getirdi... ABD'de gençler 1968 Şikago ayaklanmasında kendi kentlerinden birinin adını, Prag'da yaşananlara tepki olarak değiştirdiler... Kestirebilecek misiniz?..
a. Çekyork
b. Çekington
c. Çekago
d. Hiçbiri
8 1968'de asrın vahşeti sayılan May Lai katliamının celladını kestirebilecek misiniz?
Not: Hani hatırlarsınız, Vietnam'da küçücük bir çocuğu diz çöktürmüş, alnına da tabancayı dayamış Amerikalı bir askerin fotoğrafı vardır. İşte bu acı fotoğraf o vahşet anında çekilmişti...
a. Teğmen Tom Miks
b. Teğmen Kommer
c. Teğmen Caley
d. Teğmen Ocalan
9 1968'de dünyayı sarsan gençlik hareketinden hiç etkilenmeden yürüyen bir başka hareket vardı... Soğuk savaşın göklerde devam eden büyük uzaysal gövde gösterisi... İki süper gücün milyarlarca dolara mal olan uzay aracı fırlatma yarışı sanki 1968 hareketine tepeden bakarak istihza etmekteydi... ABD'nin 1968'de medarı iftiharı Apollo uzay aracının Sovyet rakibinin adını mutlaka hatırlayacaksınızdır...
a. Glasnost
b. Sputnik
c. Snoopy
d. Soyuz
10 Altmış sekizler tabii ki "rock'n roll" kültürüydü... Jimi Hendrix, Jim Morrison, Janis Joplin, Bob Dylan, Beatles, Rolling Stones, Woodie Guthrie, Pete Seeger ve daha kimler kimler insanların gönül ateşlerini tutuşturuyordu... Bir şarkıcı, "PATAPATA" adlı kıpır kıpır bir şarkıyla girmişti 1968'li dünya gençliğinin dudaklarının arasına... "Mama Afrika" diye anılan ve Nelson Mandela'nın büyük destekçisi bu müthiş kıpırdak şarkıcı kim?..
a. Melis Belafonte
b. Bessy Smith
c. Ella Fitzgerald
d. Miriam Makeba
11 Altmış sekiz kuşağının gündelik yaşamdan kaynaklanan modern sanatının adı "popart" idi... Peki, bu sanatın en ünlü temsilcisi ya da "popart"ın prensi kimdi?..
a. Temel Reis "pop-eye"
b. Turgut Özal'ın ana karnındaki prensleri
c. Sokaktaki herhangi bir graffito yazarı
d. Andy Warhol
12 Kokuşmuş batı kültürüne karşı doğu ülkelerinin mistisizmi ve özellikle Hindistan ve Tibet'in dinsel kültürü 68 kuşağı için çok cazip hale gelmişti... Bu sorudaki Hindu dinsel önder, 1968'lerde Türkiye'ye üç kez gelerek yaklaşık iki yüz Türke "transandantal meditasyon" denen bir içe dönerek rahatlama yöntemini öğretmişti... Peşinden Beatles, Mia Farrow gibi ünlüleri sürüklemiş olan bu "guru" kimdi?..
a. Medyum Memiş
b. Zati Sungur
c. Şiki Şiki Baba
d. Maharishi Mahesh Yogi
13 Son soru da edebiyattan... Altmış sekizlilerin favorisi "Yüz Yıllık Yalnızlık" romanını kim yazmıştı?..
a. Robinson Cruzoe
b. José Vasconselos
c. Ahmet Altan
d. Gabriel Garcia Marquez
Yanıtlar: 1) a, 2) d, 3) d, 4) c, 5) b, 6) d,
7) c (Chechago), 8) c, 9) d, 10) d, 11) d, 12) d, 13) d