Temiz hava için... 10 madde
Güncelleme Tarihi:
Sağlık ve çevre alanında çalışan 16 kurumun bir araya gelerek oluşturduğu Temiz Hava Hakkı Platformu, Türkiye’de özellikle kış aylarında artan hava kirliliğine dikkat çekerek daha temiz hava solumak için 10 maddelik bir yol haritası açıkladı.
Temiz Hava Hakkı Platformu’ndan Doç. Dr. Gamze Varol, mart ve haziran ayları arasında Türkiye’de uygulanan karantina ile trafikte yaşanan azalma sonucu büyükşehirlerde hava kalitesinin kısmen iyileştiğini ancak yapısal önlemler alınmadığı için kirliliğin tekrar eski haline döndüğünü söyledi. Temiz Hava Hakkı Platformu Türk Tabipleri Birliği Temsilcisi Prof. Dr. Nilay Etiler de “Hava kirliliği, kronik solunum yolu hastalıkları, kalp ve damar hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, felç ve özellikle akciğer kanseri gibi COVID-19’un şiddetini ve ölüm riskini artıran önemli bir risk faktörü” diye konuştu. Temiz Hava Hakkı Platformu’nun temiz bir hava solumamız için önerileri ise şöyle:
Ölçüm: Hava kalitesi ölçüm istasyonlarının veri kalitesi artırılmalı ve hava kalitesi konusunda şeffaf ve güvenilir veri paylaşımı yapılmalı.
Sınır değer: Kanserojen ince partikül madde (PM2.5) ile ilgili Dünya Sağlık Örgütü’nün kılavuz değerleri ile uyumlu olan ulusal sınır değerleri içeren mevzuat düzenlemeleri yapılmalı.
Eylem planı: Tüm iller için hava kirliliği kaynaklarını ve azaltılması için bağlayıcı tedbirleri açıklayan Temiz Hava Eylem Planları hazırlanarak acilen uygulanmalı.
Şeffaf veri: Hava kirliliğinin sağlık etkilerini ve Türkiye’de her ildeki tahmini erken ölüm sayısını ortaya koyabilecek tüm veri kaynakları kamuoyuna açıklanmalı.
Sağlık etkisi: Yapılması planlanan sanayi tesislerinin izin süreçlerinde sağlık etki değerlendirmesi (SED) yapılmalı.
İzin süreçleri: Çevre yatırımlarını tamamlamamış kömürlü termik santrallarının çalışmasına izin verilmemeli.
Teşvikler: Kömüre dayalı enerji üretimine verilen teşvikler sona erdirilerek, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi için verilen teşvikler artırılmalı.
Ulaşım: Kentlerde toplu taşıma ve bisikletli ulaşım teşvik edilmeli, yeşil alanlar artırılmalı. Araçlardan kaynaklanan kirletici emisyonları azaltacak yasal değişiklikler yapılmalı.
Isınma: Evsel ısınma için kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtlar yerine alternatif kaynaklar yaygınlaştırılmalı.
Sağlıklı toparlanma: Salgın sonrası süreçte halk sağlığını merkeze koyan, adil bir geçiş sunan istihdam planları, krizlere dirençli ekonomik toparlanma paketleri oluşturulmalı.