Sorularla UCM

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), dünyada savaÅŸ suçlarını yargılayabilecek ilk uluslararası daimi mahkeme sıfatıyla kuruldu. UCM hakkında sıkça sorulan sorular ve yanıtları şöyle: NİÇİN, YENÄ° BÄ°R MAHKEME KURULUYOR?       Daimi nitelikte bir uluslararası ceza mahkemesi, 2. Dünya Savaşı sonunda Nazi savaÅŸ suçlularının yargılanmasından bu yana uluslararası yasal sistemin kayıp ya da eksik halkası olarak görülüyor. Bu mahkeme, dünyanın en kötü suçlarını iÅŸleyen bireyleri kovuÅŸturabilecek.       NE TÃœR SUÇLARA BAKILACAK?       UCM soykırım, savaÅŸ suçları, insanlığa karşı iÅŸlenen suçlar ve  içeriÄŸi tanımlanmamış olsa da saldırganlık suçlarını ele alacak.  Ä°nsanlığa karşı iÅŸlenen suçlar, sistematik cinayet ya da iÅŸkence ile tecavüz ve seks köleliÄŸini içeriyor.  UCM'de, yalnızca, bugünden sonra iÅŸlenen suçlar ele alınabilecek, önceki suçlar kovuÅŸturulamayacak.       UCM, NE ZAMAN KURULDU VE HANGÄ° TARÄ°HTE YÃœRÃœRLÜĞE GÄ°RÄ°YOR?       UCM, 1998 Roma AnlaÅŸması ile oluÅŸturuldu ve bugün (1 Temmuz 2002) anlaÅŸma yürürlüğe girdi. Yargıçlar, Ocak 2003'te seçilmiÅŸ olacak. Mahkemenin, davalar için kapılarını, Åžubat 2003'de Lahey'de açması bekleniyor.       BAÅžKA ULUSLARARASI MAHKEMELER VAR MI?       Evet. Bireyler deÄŸil ülkeler arasındaki çatışmalara bakan BM'nin ana organlarından Uluslararası Adalet Divanı var. Ayrıca, eski Yugoslavya'daki savaÅŸ suçları ve Ruanda'da 1994'de iÅŸlenen soykırım için bireyleri yargılayan, BM Güvenlik Konseyi'nce kurulmuÅŸ geçici mahkemeler bulunuyor.  UCM ise bunlardan farklı olarak daimi olacak, böylece gelecekte adhoc (belli bir konu için ve kısa süreli) mahkemelere ihtiyaç kalmayacak.           YARGIÇLAR VE SAVCILAR NASIL SEÇİLECEK?       AnlaÅŸmayı onaylayan ülkelerden toplam 18 yargıç, her biri 9 yıl için seçilecek. Aynı ülkeden 2 yargıç seçilemeyecek.  UCM'ye üye ülkeler, 9 yıllığına bağımsız bir savcı seçecekler.       UCM'NÄ°N YARGILAMA YETKÄ°SÄ° NASIL OLACAK?       UCM, ulusal yasal sistemlerin yerini almayacak, yalnızca ulusal mahkemelerin soruÅŸturamadığı ya da kovuÅŸturamadığı ciddi suçlarda araya girecek. BM Güvenlik Konseyi, 3 kiÅŸilik yargıç heyetinin onaylamasıyla mahkeme savcısı gibi dava gönderebilecek.   UCM anlaÅŸmasını onaylayan ülkeler, kendi topraklarında bir suç iÅŸleyen baÅŸka ülke vatandaÅŸlarıyla kendi vatandaÅŸlarını mahkemeye havale edebilecekler.       UCM'DE KÄ°MLER YARGILANABÄ°LÄ°R?       Bir suçun iÅŸlenmesi emrini veren ya da bu suça göz yuman bir devlet liderinden, emirlere uyduÄŸu gerekçesine sığınamayan ortalama vatandaÅŸa kadar herkes UCM'de yargılanabilecek.       UCM'DE AMERÄ°KALILAR YARGILANABÄ°LÄ°R MÄ°?       Evet. Kitlesel katliam gibi ABD'de soruÅŸturulmayan ya da kovuÅŸturulmayan, olasılık dahilinde olmayan bir davaysa ele alınabilir.       WASHINGTON YÖNETÄ°MÄ°, NEDEN UCM'YE KARÅžI ÇIKIYOR?       ABD'de, hem Cumhuriyetçiler hem de Demokratlar, Amerikalıların kovuÅŸturulmasına karşı saÄŸlam garantiler istiyorlar.  Amerikalılar, ABD'nin süper güç konumunun ve muazzam uluslararası varlığının önemli bir hedef olacağından, yurtdışı görevlerde bulunan Amerikalı yetkililerle askerlerin ideolojik bir giriÅŸimle kovuÅŸturmayauÄŸrayabileceklerinden korkuyorlar.  Eski ABD BaÅŸkanı Bill Clinton UCM anlaÅŸmasını imzalamıştı, ancak ÅŸimdiki BaÅŸkan George Bush yönetimi bundan vazgeçti.       UCM'NÄ°N DAVALARI OLACAK MI?       UCM'nin kuruluÅŸu öncesindeki suçlar dışlandığında, ilk etapta ciddi davaların nadir gelmesi bekleniyor. UCM'yi savunanlar, hiçbir dava gelmese bile, mahkemenin varlığınıncaydırıcı bir iÅŸlevi olacağına inanıyorlar.  Uzmanlar da, ilk davaların anlaÅŸmayı onaylayan Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kamboçya ve Uganda'dan gelebileceÄŸini belirtiyorlar.  Â