Sezer'den CMK'ya onay

CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer, CMUK’un yerini alacak 335 maddelik Ceza Muhakemesi Kanunu’nu(CMK) onaylayarak, yayımlanmak üzere BaÅŸbakanlığa gönderdi. CMK, "devlet sırrı"nı açıklığa kavuÅŸtururken, "adli kontrol", yargılamalarda duruÅŸma salonuna ses ve görüntü kaydedici cihazlar sokulamaması ve kadın sanıkların istemi halinde, kadın hekim tarafından muayene edilmesi gibi uygulamalar getiriyor.CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer AB Zirvesine yetiÅŸtirilmesi için hızlı bir yasama çalışması sonunda TBMM Genel Kurulu’nda 4 Aralık’ta kabul edilen Ceza Muhakemesi Kanunu’nu (CMK) onayladı.CMK NE GETÄ°RÄ°YOR?CMK ile "devlet sırrı"nın ne olduÄŸu açıklığa kavuÅŸturuldu. Böylece, "Açıklanması, devletin dış iliÅŸkilerine, milli savunmasına ve milli güvenliÄŸine zarar verebilecek, anayasal düzeni ve dış iliÅŸkilerinde tehlike yaratabilecek nitelikteki" bilgiler dışında kalanlar "Devlet sırrı" kavramı dolayısıyla mahkemelerden gizlenemeyecek.Yeni CMK ile mahkemelere "iddianamenin iadesi" uygulaması da getiriliyor. Böyle mahkeme, iddianame ve soruÅŸturma belgelerinin verilmesinden itibaren 7 gün içinde bütün belgeleri inceledikten sonra, varsa eksiklik ve hatalı unsurları saptayarak iddianamenin baÅŸsavcılığa iadesine karar verebilecek.CUMHURBAÅžKANI MAHKEMEYE ÇAÄžRILAMAYACAKCumhurbaÅŸkanı kendi takdiriyle tanıklık yapabilecek. Ancak CumhurbaÅŸkanı’nın tanık olarak ifadesi sadece konutunda alınabilecek, veya yazılı olarak gönderilebilecek. BaÅŸbakan, bakan ve milletvekilleri tanık sıfatıyla mahkemeye davet edilebilecek, tanık olarak dinlenmeleri durumlarında kendilerine soru da sorulabilecek. Avukat, doktor, diÅŸ hekimi ve hemÅŸire, mali iÅŸlerle görevlendirilmiÅŸ müşavir ve noterler; hizmet verdikleri kiÅŸiler hakkında öğrendikleri bilgileri isterlerse , mahkemede tanık olarak anlatabilecek.KADIN DOKTOR Ä°STEÄžE BAÄžLI CMK ile halen uygulamada görüldüğü biçimde, kadın şüpheli ya da sanık, "istemi halinde ve olanaklar elverdiÄŸi takdirde" kadın hekim tarafından muayene edilecek.Tanıklar, verecekleri bilgilerin "devlet sırrı" olması halinde, zabıt katibi dahi bulunmadan sadece mahkeme heyetince dinlenecek. Organize suç ve terör örgütleriyle ilgili davalarda, tanık koruma programı uygulanacak. Tanıklık yapanların kimliklerinin ortaya çıkmasının kendileri veya yakınları için tehlike oluÅŸturacağının anlaşılması durumunda kimlikleri saklı tutulacak ve gerekli önlemler alınacak.TELEFON DÄ°NLEMEYE 9 AY SINIRIBir suç dolayısıyla yapılan soruÅŸturmalarda, suç iÅŸlendiÄŸine iliÅŸkin güçlü şüphe nedenleri varsa ve baÅŸka yolla kanıt elde edilemezse, hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde cumhuriyet savcısının kararıyla şüpheli veya sanığın telekominikasyon yoluyla iletiÅŸimi tespit edilebilecek. SoruÅŸturmalarda hakim veya savcının kararıyla şüpheli ya da sanığın telefonları 3 ay süreyle dinlenebilecek, kaydedilebilecek. Bu süre, en çok 2 kez uzatılabilecek. Şüphelinin iletiÅŸimine "aracılık eden kiÅŸilerin de" telefonları dinlenebilecek, bu yolla elde edilecek bilgiler de kanıt olacak. CEZAEVÄ° YERÄ°NE EVDE HAPÄ°SCMK ile Türk ceza sistemine ilk kez "adli kontrol" uygulaması da girdi. Böylece, üst sınırı üç yıla kadar olan cezalarda tutuklama yerine evden, ÅŸehirden ayrılmama, araç kullanmama gibi önlemleri içeren adli kontrol sistemi uygulanacak.UyuÅŸturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, suç iÅŸlemek amacıyla örgüt kurma, silahlı örgüt, silah kaçakçılığı, tarihi eser kaçakçılığı gibi konularda, suç iÅŸlendiÄŸi konusunda kuvvetli şüphe bulunması ve baÅŸka yollarla kanıt elde edilememesi halinde, hakim veya savcı kararı ile "gizli soruÅŸturmacı" görevlendirilecek. Kamu görevlisi olan gizli soruÅŸturmacının kimliÄŸi deÄŸiÅŸtirilebilecek ve yeni kimlikle hukuki iÅŸlemler yapılabilecek.Güçlü şüphe nedenlerinin bulunması ve baÅŸka yollarla kanıt elde edilememesi halinde, şüpheli ve sanığın kamuya açık yerler ve iÅŸyerindeki faaliyetleri teknik araçlarla izlenebilecek, ses ve görüntü kaydı alınabilecek. Bu kiÅŸilerin konutlarında ise teknik izleme yapılamayacak.DURUÅžMADA ARTIK GÖRÃœNTÃœ YASAÄžI VARArtık yargılama sırasında duruÅŸma salonuna ses ve görüntü kaydedici cihazlar sokulamayacak. Yeni düzenlemeyle kolluk kuvvetinin olay yerinde gerçekleÅŸtirdiÄŸi tatbikatlara basın mensuplarının çaÄŸrılması vakaları da tarihe karışacak.ÇAPRAZ SORGUÇapraz sorgunun benzeri bir sistemi de getiren yasayla savcı ve avukata; sanığa, katılana, tanığa, bilirkiÅŸiye ve duruÅŸmaya çaÄŸrılmış olanlara "duruÅŸma disiplinine uygun olarak" doÄŸrudan soru yöneltebilme olanağı getirildi.KÃœRTÇE TERCÃœMANLAR GELÄ°YORAÄ°HM kararları doÄŸrultusunda eklenen maddeyle; "meramını anlatabilecek ölçüde Türkçe bilmiyorsa" sanık veya maÄŸdur için mahkeme tarafından tercüman atanması gündeme gelecek. SoruÅŸturma evresinde dinlenen şüpheli, maÄŸdur veya tanıklar hakkında da tercüman görevlendirilecek. Bu sayede özellikle bazı bölgelerde Kürtçe’den baÅŸka bir dil bilmeyen yurttaÅŸlar için de tercüman görevlendirilebilecek ve bunun için kendisinden herhangi bir ücret talep edilmeyecek, masrafları devlet karşılayacak.Â