Sayıştay Kanunu değişiyor

Komisyonda, AK Parti Grup başkanvekilleri ve 3 milletvekili tarafından hazırlanan Sayıştay Kanun Teklifi ele alındı. Teklif sahiplerinden AK Parti Bilecik Milletvekili Fahrettin Poyraz, yeni düzenlemenin, yönetimin daha etkin denetlenmesini amaçladığını belirtti. Düzenlemenin tasarı olarak getirilmediği eleştirilerinde bulunulduğunu hatırlatan Poyraz, TBMM adına denetim yaptığı ve yürütmeyi denetlediği için Sayıştay ile ilgili yasal düzenlemelerin bugüne kadar hep teklif olarak getirildiğini kaydetti.

Geçen zaman içinde, dış denetimin yeniden ele alınması ihtiyacının doğduğuna işaret eden Poyraz, Sayıştay'ın hazırladığı raporların nasıl görüşüleceği konusunda TBMM İçtüzüğü ve yasalarda değişiklik yapılmasının da gerektiğini vurguladı.

TBMM Başkanvekili Nevzat Pakdil, teklif üzerindeki konuşmasında, hesap verilebilirliğin ve saydamlığın sağlanarak kamu kaynaklarının etkin ve verimli şekilde kullanılmasının, TBMM ve adına denetim yapan Sayıştay'ın temel işlevi
olduğunu belirtti. Mali disiplini güçlü şekilde temin etmek, kamu mali yönetimini etkin kaynak dağılımı yapabilir hale getirmek, kamu harcamalarında verimliliği ve tasarrufu sağlamak amacıyla önemli reformlar yapıldığına işaret eden Pakdil, “Bu resmi tamamlayan unsur, reformun zihniyetiyle tutarlı dış denetim sistemidir” dedi.

Hazırlanan teklif ile Sayıştay'ın genel kabul görmüş uluslararası denetim standartları çerçevesinde denetim yapan, denetiminin kapsamı KİT'ler hariç tüm kamu idarelerini kapsayan, raporlarını kamuoyuyla paylaşan, şeffaf, bağımsız ve çağdaş dış denetim kurumu olarak tasarlandığını anlatan Pakdil, şunları kaydetti:
“Teklifle yeniden yapılanacak olan Sayıştay, yeni kamu yönetimi zihniyetinin temelini teşkil eden hesap verilebilirliğin en temel unsurlarından birisi olacak. Etkin bir Sayıştay ve Sayıştay denetimi, demokratik parlamenter sistemin işbirliğine, güvenilir ve istikrarlı bir kamu mali yönetim yapısının oluşmasına önemli destek sağlayacak. Dünyada kabul gören temel yaklaşım, tüm kamu fonlarının, kamu kaynaklarının ve faaliyetlerinin parlamento adına dış denetim görevi yapan sayıştaylar tarafından denetlenmesidir.

Teklifin yasalaşmasıyla Sayıştay; düzenlilik ve performans denetimi tekniklerini eşit ağırlıkta uygulayabilecek, tüm kamu kaynaklarını, fonlarını ve faaliyetlerini denetlemek için yasal yetkiye sahip olacak, işleyiş ve fonksiyonel açıdan bağımsız olacak, genel kabul görmüş denetim standartlarına uygun denetim yapacak. Ayrıca Sayıştay, hazırladığı raporları zamanında ve belli bir prosedür dahilinde TBMM ve kamuoyu bilgisine sunabilecek, kamuda hesap verme sorumluluğu bilincinin ve saydamlığın yerleştirilmesine ve geliştirilmesine, böylece yolsuzlukların önlenmesine önemli katkılarda bulunabilecek.”

Sayıştay Başkanı Recai Akyel, 43 yıldır yürürlükte olan Sayıştay Kanunu'nun, 2003 yılından beri değiştirilmesinin istendiğini söyledi. Yasanın bir an önce çıkmasını istediklerini belirten Akyel, Sayıştay Genel Kurulunun düzenlemeyle ilgili görüşünün Komisyon üyelerine sunulduğunu bildirdi.

“SAYIŞTAY DENETÇİSİNİN BAĞIMSIZ ÇALIŞMASINA ENGEL ÇIKARILIYOR”

Teklif üzerinde görüşlerini ifade eden CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi, Sayıştay'ın denetimini millet adına yaptığını, Anayasal konumunda herhangi bir şekilde geriye gidişin olmaması gerektiğini savundu. “Sayıştay'ın bağımsızlığının ve özerk yapısının korunması gerekir” diyen Hamzaçebi, Sayıştay denetçilerinin çalışmasında Anayasanın kendilerine verdiği teminatın olması gerektiğini, buna bütçe hakkının yürütme organı tarafından etkin şekilde kullanılıp kullanılmadığının bağımsız şekilde denetlenmesi için gerekli olduğunu söyledi.

Teklifte, Sayıştay denetçisinin bağımsız çalışmasının önüne engeller çıkarıldığını ileri süren Hamzaçebi, bunların başında sicil raporlarının düzenlenmesinin geldiğini vurguladı. Hamzaçebi, Sayıştay denetçisinin sicil raporunun, Başkan tarafından atanan kişiler tarafından düzenlenmesinin, denetçinin bağımsız çalışmasını engelleyeceğini savundu.
Hamzaçebi, dünyada sayıştayların ofis ya da kurul şeklinde örgütlendiklerine dikkati çekerek, şöyle konuştu:
“Bizim Sayıştay, Anayasadaki konumuna paralel olarak mahkeme şeklinde örgütlenmiştir, yargılama yapan bir kurumdur. Oysa teklif, bu konuda ofis tipi Sayıştay'a yönelmiştir. Bu çelişkidir. Teklif, KİT'lerin tam bir tanımını vermeyerek, Yüksek Denetleme Kurulunun (YDK) görev alanınını, Sayıştay alanına dahil etmek istiyor gibi bir görünüme sahiptir. Eğer teklif, YDK'nın artık bu çağda kaldırılması, onun yaptığı denetimin de Sayıştay'a verilmesini benimsiyorsa, bu doğru bir yaklaşımdır. Ama bu konuda belirsizlik var. Teklifte Anayasaya aykırılık var. Performans denetiminde, sadece performans ölçümü esas alınması doğru değil. Sayıştay Genel Kurulunun konumu açıkça zayıflatılıyor. Rapor Denetleme Kurulu, Sayıştay Genel Kurulundan daha yetkili şekilde tanımlanıyor. Bu da doğru değil, çünkü esas olan Sayıştay Genel Kuruludur ve güçlü olmalıdır. Sayıştayı kurumsal olarak zayıflatan ama Başkanı güçlendiren bir düzenleme yapılıyor.”

Hamzaçebi, Sayıştay Başkanı Akyel'in konuşmasına değinerek, “Kurumsal olarak Sayıştay Genel Kurulunun görüşü sizi bağlar. Siz kurum olarak o görüşü yansıtmalısınız” dedi.

“ALT KOMİSYONA GİTSİN”

MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, teklifi özü itibarıyla desteklediklerini belirterek, yasanın çıkarılmasında geç kalındığını söyledi. Kalaycı, teklif üzerinde çeşitli görüşlerin bulunduğunu hatırlatarak, bunların değerlendirilmesi amacıyla alt komisyona sevkedilmesi gereğini vurguladı.

MHP Manisa Milletvekili Erkan Akçay, yolsuzlukla mücadelede denetimin önemine dikkati çekerek, bütün KİT ve BİT'lerin denetiminin yeniden ele alınması gerektiğini söyledi.

BDP Şırnak Milletvekili Hasip Kaplan da düzenlemenin bir an önce çıkarılmasını isteyerek, AB standartları açısından bazı bütçelerin denetlenmesi, yerindelik denetimi ve konuyla ilgili özel yasaların kaldırılması konusunda, bazı kuşkuları bulunduğunu, bu nedenle düzenlemenin alt komisyonda ele alınması gerektiğini belirtti.

CHP İstanbul Milletvekili Esfender Korkmaz ise teklif üzerinde eleştirilerini dile getirirken, denetimin tarafsızlığı ve etkinliğinin geçmişe göre zayıflatıldığını iddia ederek, Sayıştay Genel Kurulu yerine Başkan'a yetki verildiğini, bunun da demokratik karar alma yetkisini daraltacağını söyledi. Korkmaz, “Denetim olmayınca yargılama da olmayacaktır” dedi.

Tümü üzerindeki görüşmeleri tamamlanan teklif, alt komisyona sevk edildi.