Sadece açlık değil, aşırı beslenme de ölüm nedeni
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 06, 2002 01:30
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından hazırlanan bir raporda, insan sağlığını tehdit eden 10 temel sorun sıralandı.
Dünya Sağlık Örgütü WHO tarafından hazırlanan bir raporda, ‘‘zayıflık, korunmasız cinsel ilişki, yüksek tansiyon, tütün, alkol, sağlıksız su, yüksek kolesterol, demir eksikliği, kötü çevre ve obezite’’ sağlığı tehdit eden 10 temel sorun arasında yer alıyor. WHO raporunda, bu konularda alınabilecek tedbirler de sıralanıyor.
WHO tarafından yayımlanan raporda, sigaradan yılda beş milyon kişinin öldüğü hatırlatılarak, tedbir alınmadığı takdirde bu sayının 2020 yılında dokuz milyona çıkacağı belirtiyor. Aşırı kilo ve obezitede de manzara pek farklı değil. Önlem alınmazsa, yılda üç milyonu bulan ölü sayısı, 2020 yılında beş milyona ulaşacak.
Dünya Sağlık Raporu 2002'de yer alan ‘‘sağlık tehditlerini önleme, sağlıklı yaşamı iyileştirme hedefinde,’’ dünyadaki hastalığa, sakatlığa ve ölüme karşı bazı temel küresel tehditler tanımlanarak, bu tehlikelerin bölgeden bölgeye etkileri ve bu tehditleri azaltmak için uygulanabilecek modellere yer verildi.
ÖLÜMLERİN YÜZDE KIRKI
Rapora göre, sayılan 10 temel sorun, dünya çapında her yıl meydana gelen 56 milyon ölümün yaklaşık yüzde 40'ını ve sağlıklı yaşam yılı kaybının üçte birini oluşturuyor.
Raporda, zenginler ile fakirler arasındaki gelir dağılımını dengesizliğine de değiniliyor. Bu dengesizliğin her yıl az gelişmiş ülkelerin aleyhine derinleştiği vurgulandıktan sonra çu çarpıcı gerçeğe yer veriliyor: Fakir ülkelerde yaşayan yaklaşık 170 milyon çocuk, yeterli beslenemediği için bir deri bir kemiğe dönüşürken, orta ve yüksek gelirli ülkelerdeki bir milyondan fazla genç aşırı kilolu veya obez. Öyle ki, Kuzey Amerika ve Doğu Avrupa'da, yaklaşık yarım milyon insan her yıl aşırı kilodan (obezite) kaynaklanan hastalıklardan ölüyor.
RAPORDAN SATIRBAŞLARI
Zayıflık, Afrika'da meydana gelen 14 ölümden birinin nedeni. Kötü beslenme ise gelişmekte olan ülkelerdeki bütün çocuk ölümlerinin yarısından fazlasına neden oluyor. Kötü beslenme ve etkilerini azaltmanın en güvenli yolu, vitamin A, çinko ve demir gibi destekli beslenme programlarının uygulamaya konulması.
Korunmasız cinsel ilişki nedeniyle HIV virüsünden etkilenen pek çok kişi bu virüsü taşıdığından habersiz. Bu durum da AIDS'in önlenmesini ve kontrolünü zorlaştırıyor. Bazı cinsel ilişki türleri, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara sebep oluyor. Bunun önlenmesi için sağlık koşullarının düzeltilmesi, özellikle basın aracılığıyla kamuoyunun AIDS hakkında bilgilendirilmesi, AIDS eğitimi, HIV virüsü taşıyan annelerin tedavisi gerekiyor.
Yüksek tansiyonun dünyada 7.1 milyon ölüme neden olduğu tahmin ediliyor. Felçlerin yaklaşık yüzde 92'sinin ve kalp krizlerinin yüzde 40'ının sebebi de yüksek tansiyon. Yüksek kolesterol ise her yıl yaklaşık 4.4. milyon kişinin ölümüne sebep oluyor. Tedbir olarak, besinlerdeki tuz oranlarını azaltmak, fiziksel faaliyetlerle meyve ve sebze tüketimi teşvik etmek gerekiyor. Doğal olarak, sigaranın da içilmemesi gerekiyor. Bunun için de, sigara reklamlarının yasaklanması dahil her türlü önlemin alınması öneriliyor.
Demir eksikliği ise tahminen iki milyar insanı etkiliyor. Dünya çapındaki ölümlerin yüzde 1.5'i ile erkek ölümlerinin yüzde 1.3'ü, kadın ölümlerinin yüzde 1.8'i demir eksikliğinden kaynaklanıyor.
WHO tarafından yayımlanan raporda, sigaradan yılda beş milyon kişinin öldüğü hatırlatılarak, tedbir alınmadığı takdirde bu sayının 2020 yılında dokuz milyona çıkacağı belirtiyor. Aşırı kilo ve obezitede de manzara pek farklı değil. Önlem alınmazsa, yılda üç milyonu bulan ölü sayısı, 2020 yılında beş milyona ulaşacak.
Dünya Sağlık Raporu 2002'de yer alan ‘‘sağlık tehditlerini önleme, sağlıklı yaşamı iyileştirme hedefinde,’’ dünyadaki hastalığa, sakatlığa ve ölüme karşı bazı temel küresel tehditler tanımlanarak, bu tehlikelerin bölgeden bölgeye etkileri ve bu tehditleri azaltmak için uygulanabilecek modellere yer verildi.
ÖLÜMLERİN YÜZDE KIRKI
Rapora göre, sayılan 10 temel sorun, dünya çapında her yıl meydana gelen 56 milyon ölümün yaklaşık yüzde 40'ını ve sağlıklı yaşam yılı kaybının üçte birini oluşturuyor.
Raporda, zenginler ile fakirler arasındaki gelir dağılımını dengesizliğine de değiniliyor. Bu dengesizliğin her yıl az gelişmiş ülkelerin aleyhine derinleştiği vurgulandıktan sonra çu çarpıcı gerçeğe yer veriliyor: Fakir ülkelerde yaşayan yaklaşık 170 milyon çocuk, yeterli beslenemediği için bir deri bir kemiğe dönüşürken, orta ve yüksek gelirli ülkelerdeki bir milyondan fazla genç aşırı kilolu veya obez. Öyle ki, Kuzey Amerika ve Doğu Avrupa'da, yaklaşık yarım milyon insan her yıl aşırı kilodan (obezite) kaynaklanan hastalıklardan ölüyor.
RAPORDAN SATIRBAŞLARI
Zayıflık, Afrika'da meydana gelen 14 ölümden birinin nedeni. Kötü beslenme ise gelişmekte olan ülkelerdeki bütün çocuk ölümlerinin yarısından fazlasına neden oluyor. Kötü beslenme ve etkilerini azaltmanın en güvenli yolu, vitamin A, çinko ve demir gibi destekli beslenme programlarının uygulamaya konulması.
Korunmasız cinsel ilişki nedeniyle HIV virüsünden etkilenen pek çok kişi bu virüsü taşıdığından habersiz. Bu durum da AIDS'in önlenmesini ve kontrolünü zorlaştırıyor. Bazı cinsel ilişki türleri, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara sebep oluyor. Bunun önlenmesi için sağlık koşullarının düzeltilmesi, özellikle basın aracılığıyla kamuoyunun AIDS hakkında bilgilendirilmesi, AIDS eğitimi, HIV virüsü taşıyan annelerin tedavisi gerekiyor.
Yüksek tansiyonun dünyada 7.1 milyon ölüme neden olduğu tahmin ediliyor. Felçlerin yaklaşık yüzde 92'sinin ve kalp krizlerinin yüzde 40'ının sebebi de yüksek tansiyon. Yüksek kolesterol ise her yıl yaklaşık 4.4. milyon kişinin ölümüne sebep oluyor. Tedbir olarak, besinlerdeki tuz oranlarını azaltmak, fiziksel faaliyetlerle meyve ve sebze tüketimi teşvik etmek gerekiyor. Doğal olarak, sigaranın da içilmemesi gerekiyor. Bunun için de, sigara reklamlarının yasaklanması dahil her türlü önlemin alınması öneriliyor.
Demir eksikliği ise tahminen iki milyar insanı etkiliyor. Dünya çapındaki ölümlerin yüzde 1.5'i ile erkek ölümlerinin yüzde 1.3'ü, kadın ölümlerinin yüzde 1.8'i demir eksikliğinden kaynaklanıyor.