Saddam'ı devirme senaryoları

ABD Başkanı Bill Clinton, muhtemel bir operasyonunun hedefinin Irak lideri Saddam Hüseyin olmayacağını söylerken, Kongre üyeleri ve köşe yazarları, Saddam'ın devrilmesi için Washington Yönetimi'ne baskı yapıyorlar. Başta Temsilciler Mecmlisi Başkanı Newt Gingrich olmak üzere Cumhuriyetçiler, askeri harekata tam destek verirken, bu kez Saddam'ın mutlaka devrilmesini ve Irak'a yeni bir yönetimin getirilmesini istiyor. ABD, şimdi 1991 yılından bu yana Saddam'ı devirmek için gerçekleştirdiği girişimleri yeniden gözden geçiriyor:

Suikast:

1976’da Başkan Gerald Ford döneminde devletin suikast yapması resmen yasaklandı. Saddam'dan kurtulmanın en masrafsız yöntemin bu olduğuna inanan bazı temsilciler, bu yasağın Saddam için değiştirilmesini savunuyorlar.

Askeri operasyon:

Saddam'ı devirmek için siyasi, mali ve insani açıdan en masraflı yöntem. Askeri gözlemciler Saddam'dan kurtulmak için karada yüz binlerce askere ve büyük bir hava gücüne destek bulunduğuna dikkat çekiyorlar. Yani Saddam'ı devirmek için ‘‘Çöl Harekatı’’ndan daha kapsamlı bir operasyona ihtiyaç duyuluyor. Bu da binlerce kişinin ölmesi anlamına geliyor.

Gizli operasyon:

CIA, Kuzey Irak'ta muhalif Iraklı gruplar ve Kürtlerle işbirliği yaparak 6 yıl boyunca Saddam'ı devirmek için gizli operasyonlar yapmaya çalıştı, bölgeye milyonlarca dolar para pompaladı. Ancak 1996 yılında Saddam, muhalif Kürt gruplar arasındaki çatışmayı bastırmak için bölgeye girdi. CIA'nin tek başarısı, Saddam'ın bulunduğu saraylardan birine bomba yerleştirmek oldu.

İç ayaklanma:

Körfez Krizi'nden sonra kuzeydeki Kürtler ve güneydeki Şiiler, Bağdat yönetimine karşı ayaklandı. Ancak Irak'ın etnik bölgelere ayrılarak bölgede yeni bir sorun yaratmasından korkan Bağdat'ın isyancılara hava operasyonu düzenlemesine göz yumdular. Şimdi ne güneyde ne de kuzeyde, Bağdat'a kafa tutacak güçte muhalif gruplar mevcut.

NorIega değil:

ABD Kongresi de Saddam'ı devirmenin kolay olmadığını kabul ediyor. Senatör John McCain, ‘‘Saddam'ı devirmeye yönelik herhangi bir girişim, Noriega operasyonu olmayacaktır. Onu gidip oradan kolayca alamazsınız’’ diye konuşuyor. 1989 yılında Amerikan askerleri, Panama'ya giderek dört günlük bir operasyonun sonucunda büyük bir uyuşturucu çetesini yürüten diktatör Manuel Noriega'yı kaçırmışlardı.

ABD'den askeri yığınak

Irak lideri Saddam Hüseyin'i ikna etmek için diplomatik girişimler sürerken ABD, Körfez'e 2200 askeri deniz piyadesi daha gönderdi. ABD Başkanı Bill Clinton'un emriyle Akdeniz'den Körfez'e çekilen deniz piyadeleri, Saddam'ın misilleme yapması durumunda kara harekatında ya da bölgedeki Amerikalıların tahliyesinde görev alacak.

ABD uçak gemisi US Independence, üzerinde 75 uçak, bir kruvazör, bir destroyer ve bir denizaltıyla birlikte Körfez'e giriş yaptı. Halen ABD'nin bölgede 30 bine yakın askeri, Nimitz, Independence, George Washington ve Indepence uçak gemilerinin yanı sıra, Tomahawk füzesi konuşlandırılmış 17 savaş gemisi ve 400'e yakın savaş uçağı bulunuyor. İngiltere'nin HMS Invincible adlı uçak gemisi, bir fırkateyn ve destroyeri de olası bir askeri müdahalede görev almak üzere Körfez'de bekliyor. İngiltere dün de Kuveyt'e 8 Tornado savaş uçağı konuçlandıracağını açıkladı.

ABD'nin Irak'a nükleer silahlarla misilleme yapabileceği yolundaki haberler üzerine ABD Dışişleri Bakanı Sözcüsü James Rubin, bir açıklama yaparak bu iddiaları yalanladı. ABD, Körfez'deki Amerikalıları olası bir operasyona karşı hazırlıklı olmaya çağırırken, Kuveyt 55 bin gaz maskesi daha ithal etti. Bölgedeki Amerikalılardan askeri müdahale sırasında S.Arabistan'a kaçabilmek için otomobillerinin depolarını sürekli dolu tutmaları ve evlerinde gıda stoğu yapmaları istendi. Bağdat da ise milliyetçi duyguları coşturmak için radyo ve televizyonda kahramanlık şarkıları çalınıyor.

ABD ve İngiltere'den son uyarı

ABD Başkanı Clinton ve İngiltere Başbakanı Blair dün Beyaz Saray'da biraraya geldiler ve Irak'a son uyarıda bulundular. İki lider düzenledikleri basın toplantısında, ‘Irak, başkanlık saraylarını denetime açmazsa vurmaya kararlıyız’ dediler. Clinton, ‘Irak kimyasal ve biyolojik silahlarını denetime açarsa sorun çözülür. Ancak açıkça söylüyorum: Eğer Saddam uluslararası topluluğun iradesine saygı göstermezse, hareket etmeye hazır olmalıyız ve hazırız’ dedi. Liderler Irak konusundaki kararı açıklarken, gazetecilerin sorularının çoğunluğu Monica kriziyle ilgili oldu. Zor durumda kalan Clinton, ‘Olayla ilgili açıklama yapmayacağız diye karara varmıştık. Ama karşı taraf sürekli bilgi sızdırıyor’ diyerek tepki gösterdi.

İsrail hazır

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail'in, kendini Irak'la yaşanan krizin bir parçası olarak görmediğini, ancak Irak tarafından gelebilecek bir saldırıyı yanıtsız bırakmayacağını belirtti. İsrail Başbakanı, ‘‘Karşı taraftan gelebilecek bir saldırı karşısında, her ülke gibi, kendimizi savunma hakkımızı muhafaza ettiğimiz unutulmamalıdır’’ dedi. Irak'ın Kuveyt'e saldırmasıyla patlak veren Körfez Savaşı sırasında Irak, İsrail'e 39 Scud füzesi atmış, ancak ABD, karşı saldırı düzenlenmemesi için İsrail'e çağrıda bulunmuştu.

Diplomatik girişimler

ABD'nin BM Büyükelçisi Bill Richardson, askeri operasyona destek sağlamak üzere BM Güvenlik Konseyi'nin geçici üyelerini turluyor. ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright'tan sonra Savunma Bakanı William Kohen de destek bulma amacıyla dün Almanya'ya gitti. Fransa ve Türkiye'nin Saddam'ı ikna etme ziyaretinin ardından Arap Ligi Genel Sekreteri Esmat Abdel-Meguid, Irak'la çok yakında uzlaşmaya varılabileceğini öne sürdü. Rus Inter-Tass Ajansı ise dün bir kez daha Rus arabulucusunun Bağdat'ta yaptığı görüşmelerin ardından Irak'ın kitle imha silahlarının bulunduğu depoları denetime açmaya hazır olduğunu duyurdu.

Irak'tan operasyon sitemi

Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Bağdat'ta yaptığı kısa gezi sırasında, başta Devlet Başkanı Saddam Hüseyin olmak üzere, Iraklı yetkililerin tümü tarafından büyük dostluk ve özenle ağırlandı. Iraklılar Cem'e sadece bir kez, Türkiye'nin Kuzey Irak'a yönelik gerçekleştirdiği sınırötesi operasyon için sitem ettiler. Edinilen bilgiye göre, Cem Iraklı meslektaşı Muhammed Said El Sahaf'la görüşmesi sırasında, Türkiye'nin Irak'ın toprak bütünlüğüne verdiği önemi dile getirdi. Cem'in, ‘‘Irak'ın bütünlüğü bizim için vazgeçilmezdir’’ sözlerine El Sahaf, Türkiye'nin sınır ötesi operasyonlarını ima ederek, ‘‘O zaman gereğini de yerine getirin’’ yanıtını verdi. Ancak daha ileri bir ifade kullanmaktan özenle kaçındı. El Sahaf'ın çok diplomatik bir dille ifade ettiği bu rahatsızlığa, Cem'den nazik ancak kararlı bir yanıt geldi: ‘‘Yapamayacağımız hiçbir şey hakkında size taahhütde bulunamam...’’

El Sahaf görüşmeler sırasınhda İncirlik üssünü de gündeme getirdi ve operasyonda kullanılıp kullanılmayacağını Cem’e sordu. Cem’in yanıtı çok dikkali oldu: ‘‘Henüz bize bu konuda bir talep gelmedi.’’

İsrail, ülkedeki yabancı uyruklularla turistlere gaz maskesi dağıtımına başladı. İsrail'in, Hollanda'dan 50 bin gaz maskesi alacağı belirtilmişti. Netanyahu, kimyasal silahlar denetlenmedikçe İran'ın da en az Irak kadar tehlike arzettiğini söyledi.