Püf noktalar!

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Kardiyoloji Enstitüsü beslenme uzmanı Selma Önelge, Türkiye'de halkın beslenme durumunun bölge, mevsim, sosyo-ekonomik düzey ve kentsel-kırsal yerleşim yerine göre farklılıklar gösterdiğini belirterek, gelir dağılımındaki dengesizliğin de bu farklılığı derinleştirdiğini söyledi.

SaÄŸlıklı bir yaÅŸam sürdürebilmek için besin öğelerinin tümüne günlük beslenmede dengeli ve gerektiÄŸi ÅŸekilde yer vermenin önemine deÄŸinen Önelge, ''Hiçbir gıda, bu besin öğelerinin tümünü tek başına karşılayamaz. Ancak, doÄŸanın sunduÄŸu her türlü gıdayı yeme olanağımız olmadığı gibi, yememize de gerek yoktur. Yeter ki seçmesini bilelim'' diye konuÅŸtu. Â

Gıdaların içerdikleri besin öğelerinin türleri ile miktarları yönünden farklı olduÄŸunu ve 5 ayrı grupta toplandığını anlatan  Önelge, aynı gruplardaki gıdaların besin öğesi açısından birbirinin eÅŸdeÄŸeri olduÄŸunu kaydetti.Â

Önelge, her besin grubunun içinde her bütçeye uygun yiyecekler seçilebileceÄŸini ifade ederek, şöyle konuÅŸtu:Â

''Kemik saÄŸlığımız için gerekli olan kalsiyum, süt, yoÄŸurt ve ayrandan saÄŸlanır. Et, yumurta ve kurubaklagiller, aynı besin grubundayer alır. Özellikle kırmızı et, demir açısından zengindir, ancak aynı zamanda saÄŸlığımız için zararlı olan kolesterol ve doymuÅŸ yaÄŸ içerir. Kurubaklagiller ise çok iyi birer protein kaynağıdırlar ve tahıllarla yendiÄŸinde et ile tavuÄŸun yerini tam olarak doldurabilirler. Aynı zamanda kolesterol ve yaÄŸ içermezler.Â

Taze sebze ve meyveler grubunun, g 5 porsiyon tüketilmesi uygundur. Yeşil yapraklılar, A, E, C, B vitaminleri, kalsiyum ve demiraçısından zengindir. Turunçgiller, domates, karnabahar, kuşburnu, sivribiber C vitamini, havuç ve kayısı A vitamininin ön öğesi beta-karoten, pırasa, soğan ve sarımsak da kükürtlü maddeler ve posa açısından zengindir.

BuÄŸday, pirinç ve bunlardan yapılan besinlerin önemli kısmı karbonhidrattır ve vücudun temel enerji kaynağıdırlar.Â

Yağlar ve şekerler ise en çok enerji sağlayan gruptur. Ancak rafine edilmiş şeker ile nişasta, en fazla karbonhidratı içerir ve sadece boş kalori kaynağıdır.''

Her öğün bu besin gruplarının her birinden en az bir gıdayı seçerek, tüm grupların yer aldığı bir öğün planlaması yapılması gerektiÄŸini bildiren Önelge, ''Gıdaların ekonomik bir ÅŸekilde satın alınmasından soframıza gelinceye dek geçen sürecin tüm aÅŸamalarında dikkatli olarak, özgün koÅŸullarımıza en uygun ve saÄŸlıklı beslenme programı uygulayabiliriz'' dedi.Â
   Â
ÖNERİLER
   Â
Beslenme uzmanı Selma Önelge, daha ekonomik ve saÄŸlıklı beslenme için de ÅŸu önerilerde bulundu:Â

''AlışveriÅŸ yaparken, satın alınacak gıdaya ödenecek para ile besleyici deÄŸeri arasındaki iliÅŸkiye bakılmalı.Â

Örneğin pekmez, baldan daha besleyicidir ve daha ucuzdur. Elma, muz değerindedir. Bulgur, pirinçten daha besleyicidir. İstavrit, lüferden daha ucuz, ama aynı değerdedir. Mevsimlik sebze, turfanda sebzeden daha besleyicidir. Süt, gazozdan çok daha değerlidir. Kuru fasulye, kıyma kadar besleyicidir. Yumurta, et değerindedir.

Yoğurdun suyu, B vitaminleri açısından zengindir. Etler yağ içerir. Bu nedenle et konulan yemeklere yağ eklenmemeli ve kızartılmamalıdır.

Kurubaklagiller iyi pişirildiğinde besin değeri artar ve bunların haşlama suyu dökülmemelidir. Yeşil yapraklı sebzeler, susuz ya da az suda pişirilmelidir. Sebzelerin haşlama suları asla dökülmemelidir.''