Pop-art'ın babası İstanbul'da

17 Temmuz-28 Ağustos 2001 tarihleri arasında Andy Warhol'un 55 eseri İstanbul'da sergilenecek. Warhol'a evsahipliğini Yapı Kredi Kazım Taşkent Sanat Galerisi yapacak. Warholl hayranları 55 yapıtını görme imkanı bulacaklar. Sergi, ABD Dışişleri Bakanlığı Eğitim ve Kültür İşleri Dairesi ile Andy Warholl Müzesi işbirliğiyle ve ABD büyükelçilikleri himayesinde bütün dünyayı geziyor. Bugüne kadar sergi, St Petesburg, Moskova, Zagreb, Prag, Slovenya, Bratislava ve Estonya'da yapıldı.

REKLAMDAN KAZANDI

Andy Warhol 1949'da Pittsburgh'daki Carnegie Teknoloji Enstitüsü'nün resim bölümünü bitirdi. Newyork'a göç etti. 10 yıl boyunca reklam ilüstrasyonları yaparak hayatını kazandı. 1950'lerin sonunda resmi keşfetti.

1962 yılı hayatının en önemli dönemeçlerinden biriydi. Campbell hazır çorba kutularının etiketlerine, Coca-Cola şişelerine, Brillo bulaşık teli kutularının taklitlerine yer verdiği resimleriyle ilgi topladı. Ertesi yıl bu tür tüketim malları resimlerini fotoğrafik ipek baskıyla (serigrafi) seri biçimde üretmeye girişti. Artık ünlü bir pop-art sanatçısıydı.

KAMERAYA GEÇTİ

Bu dönemde aralarında Marliyn Monroe'nun da bulunduğu ünlülerin portrelerini yaparak gözalıcı renklerle bunların çok sayıda çeşitlemelerini basmaya başladı.

1960'lı yılların sonuna geldiğinde birgün evine elinde bir kamerayla geldi. Arkadaşına döndü ve ‘‘Yönetmen olmaya karar verdim’’ dedi.

O günden sonra da film çekmeye başladı. Denemeleri önce deneysel nitelikliydi. Hep aynı modellerle çalışıyor ve bir dakikalık filmler yapıyordu. Erotik öğeler içeren, belirli bir olay örgüsüne dayanmayan filmlerini eleştirmenler ‘‘yeraltı filmleri’’ olarak nitelendirdi. Ama bu eleştiriler onu hiç yıldırmadı.

Herkes 15 dakikalığına ünlü olacak diyen adam

Andy Warhol, 1970'li yıllarda fırtına gibi esen Pop sanatının, Roy Lichtenstein'la birlikte en önemli temsilcisiydi. Lichtenstein daha çok resimli dergilerin dilini, konularını ve tekniklerini kullanırken Warhol, reklamcılığı ele aldı.

Warhol'un seçtiği temalar arasında film yıldızları, Jackie Kennedy gibi kamuoyunun bildiği kişiler, suçlular, elektrikli sandalye, otomobil kazaları ve inekler gibi konular vardı.

Bu simgeleri, tuval üzerinde tekrar tekrar yineliyor, çoğu zaman az çok keyfi bir renk tabakasını da ekleyerek ilgi çekici sonuçlar elde ediyordu. Duruma göre bu simgeler olduklarından daha bayağı, daha çekici ya da daha korkunç nitelik kazanıyordu. Amacı, bu resimlerin monoton ve sıkıcı özelliğini vurgulayarak, insanların hergün katledilmesini ya da tanınmış kişilerin birtakım çıkarlar uğruna sömürülmelerini ne kadar kolay kabullendiğimizi farkettirmekti. Warhol, yapıtlarının bir anlam taşıdığı savını hep reddetti: ‘‘Bir makine olmayı istediğim için bu şekilde resim yapıyorum. Herşeyi bir makine gibi yapmamın nedeni tüm yapmak istediğimin bundan ibaret olması. Herkes birbirinin benzeri olduğu zaman ortaya korkunç bir sonuç çıkıyor... Gelecekte herkes 15 dakika için dünyaca ünlü olabilecek. Eğer Andy Warhol hakkında birşey öğrenmek istiyorsanız, resimlerimin yüzeyine, filmlerime ve bana bakın. İşte ben. Ardında birşey yok.’’

ANDY WARHOL'DAN NOTLAR

20. yüzyılın ilk yarısında Çekoslovakya'dan ABD'ye göç eden bir ailenin oğluydu. 6 Ağustos 1928'de doğdu.

Fiziken çok güçsüz ve çelimsizdi. Bu nedenle çocukluğu hastalıklarla boğuşarak geçti.

Annesine aşırı düşkünlüğü ve içine kapanıklığı bu dönemde gelişti. Annesiyle arasındaki kuvvetli bağ yaşamı boyunca belirleyici oldu.

Ünlü sarı renkli ve ilginç dizaynlı saçları aslında peruk.

1964'te yaptığı ‘‘Oranj Marliyn’’ tablosu, iki yıl önce Sotheby's Şirketi'nin düzenlediği bir müzayedede 17 milyon 300 bin dolara satıldı.

Amacı sanatı mekanik bir ürün haline getirmek, sanatçının kişiliğinden ve duygularından soyutlamaktı.

27 Şubat 1987'de New York'ta öldü.