Osmanlı’da bilim ve eğitim

Osmanlı Devleti'nin kuruluşunun 700. yılı faaliyetleri çerçevesinde uluslararası bir kongre düzenlendi. İslam Konferansı Teşkilatı, Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), Türk Bilim Tarihi Kurumu (TBTK), Türk Tarih Kurumu (TTK), Dışişleri Bakanlığı, UNESCO ve Milletlerarası Bilim Tarihi ve Felsefesi Birliği (IUHPS) tarafından ortaklaşa düzenlenen kongrenin tam adı ‘‘Osmanlı Dünyasında Bilim ve Eğitim Milletlerarası Kongresi’’.

Açılışı, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve Ürdün Prensi Hasan bin Tallal'ın katılımıyla dün Dolmabahçe Sarayı'ında yapılan kongre, Tarabya Oteli'nde değişik oturumlarla 15 Nisan'a kadar sürecek. Kongreye ABD'den Bosna-Hersek'e, Japonya'dan Gana'ya kadar otuza yakın ülkeden 200'den fazla bilim adamı, uzman ve araştırmacı katılıyor. Dinleyicilerin katılımına açık olan ve simültane çevirinin yapıldığı kongre kapsamında konser, gezi ve sergi gibi etkinlikler de düzenleniyor.

13 NİSAN SALI

SALON A

Oturum I

Başkan Adnan Bakheet

09.00 ‘‘A Cultural Map of Palestine 1516-1840: An Overview’’, Abdul Rahim Abu Husayn

09.15 ‘‘The Importance of Knowledge of Salnames in the Study of Education in the Arab Provinces in the Ottoman Period’’, Fadhl Beyat

09.30 ‘‘Ottoman Politics of Culture in Syria during World War 1’’, Hasan Kayalı

09.45 ‘‘Modern Education in the Vilayet Of Trablusgarp’’, Salaheddin Hasan Sury

10.00 Tartışmalar

10.30 Çay ikramı

Oturum II

Başkan Ceasar Farah

11.00 ‘‘19. Yüzyılın İkinci Yarısında Trablusşam'da Eğitim ve Ulaşım’’, Sawsan Agha Kassab

11.15 ‘‘The System of Education in Mutasarrifiyya Jebel Lebanon’’, Sherbil Dagher

11.30 ‘‘Educational Institutes and Scholars in Arabian Peninsula during the Ottoman Era’’, Mohammed Hasan Al-Aidaroos

11.45 ‘‘The Scientific Life in Ottoman Tripoli’’, Omar Tadmouri

12.00 Tartışmalar

12.30 Öğle Yemeği

Oturum III

Başkan Orhan Koloğlu

14.00 ‘‘The Development of the Ottoman Educational System in Iraq at the end of the XIXth Century and the Beginning of the XXth Century’’, Mufed al-Zaidy

14.15 ‘‘Educational Institutions in Algiers during the Ottoman Period (Study of Educational Role of Mosques, Zawias, Quranic and Schools)’’, Zahra Zakia

14.30 ‘‘Education and Cultural Life in Algeria in Ottoman Perior’’, Omar Hashimi

14.45 ‘‘The Role of Zaouian in the Education and the Teaching in Ottoman Algeria. The Case of Kabylia’’, Nacereddin Saidouni

15.00 Tartışmalar

15.30 Çay İkramı

Oturum IV

Başkan Mehmet Şeker

16.00 ‘‘Ottoman Culture and Art in Cyprus’’, Netice Yıldız

16.15 ‘‘K.K.T.C'de Osmanlı Döneminde Bilim ve Kültüre Hizmet Verenler’’, Bülent Yorulmaz

16.30 ‘‘Some Changes in the Field of Education in Algeria During the Ottoman Period. 1520-1830’’, Belkacem Saadallah

16.45 Tartışmalar

SALON B

Oturum I

Başkan Roshdi Rashed

09.00 ‘‘Bir On Sekizinci Asır Silindirik Osmanlı Güneş Saati’’, Atilla Bir

09.15 ‘‘Osmanlı Güneş Saatlerinin Türleri ve Çalışma Esasları’’, Nusret Çam

09.30 ‘‘A Case of the Islamic Lunar Calendar from the Late Ottoman Period in the Region in 1907’’, Mashallah Ali Ahyaie

09.45 ‘‘Production of Greek Medical Treatises and Manuscripts in the Ottoman Empire, 1453-1550’’, Alain Touwaide

10.00 Tartışmalar

10.30 Çay İkramı

Oturum II

Başkan Abdul-Rahim Abu-Husayn

11.00 ‘‘Mathematical Research in Late Sixteenth Century: al-Yazdi on Theory of Numbers’’, Roshdi Rashed

11.15 ‘‘Shams al-Din al-Samarqandi and Musa Kadızade al-Rumi's Critics of Euclides’’, Mohamed Soussi

11.30 ‘‘Mathematicians and Astronomers of the Ottoman Period and the Kadızade School of Mathematics and Astronomy’’, Moustafa Mawaldi

11.45 ‘‘Science in the Ottoman Egypt in the 12th Century Hijra: Ahmed ad Damanhouri's Encyclopaedia’’, Youssef Ziedan

12.00 Tartışmalar

12.30 Öğle Yemeği

Oturum III

Başkan Cemal Kafadar

14.00 ‘‘Şeyhî'nin Vakayi'ül-Fudala'sının Bilim Tarihi Bakımından Önemi ve Değeri’’, Abdülkadir Özcan

14.15 ‘‘Kátib Çelebi Cihan-Nümá'sının Bazı Batı Kaynakları Hakkında’’, Jean-Louis Bacque-Grammont

14.30 ‘‘The Ottoman Empire World and Image: Cartography, Historiography and City Views in the Sixteenth Century’’, Kathyrn Ebel

14.45 ‘‘The Scientific and Cultural Aspects During the Rule of Sultan Mehmed II (1432-1487) in the Arabic Bibliography’’, Azza al-Sawi

15.00 Tartışmalar

15.30 Çay İkramı

Oturum IV

Başkan Ahmet Uğur

16.00 ‘‘The Muslim World and the Cultivation of Modern Science in the Age of Colonialism: Ottoman Turkey, Egypt and Algeria’’, Nacer Miloudi

16.15 ‘‘Major 'Peripheries' of the Ottoman World: Learning Tradition in Malay Society with a Special Reference to Brunei Darussalam’’, Iik A. Mansurnoor

16.30 ‘‘Türk Kültürü'nün Kendilik Algısında Osmanlı Bilim Tarihi Çalışmaları'nın İşlevi’’, Dursun Ayan

16.45 ‘‘Hayvanların Dilinden Tenkitler: Osmanlılarda İlmî ve Dinî Hayata Bakış’’, Sadettin Eğri

17.00 Tartışmalar

SALON C

Oturum I

Başkan Zeynep Ahunbay

09.00 ‘‘The Relationship Between Mathematics and Architectural Design in Pre-Ottoman Architecture’’, Zafer Sağdıç

09.15 ‘‘Between Construction and Reconstruction: The Architecture of 'Mektebs' and 'Medresas' in Bosnia and Herzegovina’’, Amir Pasic

09.30 ‘‘Davut Paşa ve Fatih Medreselerinde Yapısal Elemanlar’’, Betül Bakır

09.45 ‘‘Osmanlı Şehir Dokusunun Selçuklu Kökenine Dair Bir Örnek: Konya’’, Azize Aktaş Yasa

10.00 Tartışmalar

10.30 Çay İkramı

Oturum II

Başkan Virginia Aksan

11.00 ‘‘Osmanlı-Türk Evindeki Batılı Etkilerin Antalya, Isparta ve Burdur Evlerinden Örnekler Üzerinde İrdelenmesi’’, Nur Urfalıoğlu

11.15 ‘‘The Traces of Ottoman Influence in Medieval Architecture of Tatar Kazan State on Volga River’’, Niaz Halit

11.30 ‘‘The Image of a City: Istanbul in Early Western and Ottoman Pictures’’, Albrecth Berger

11.45 ‘‘An Inventory of Ottoman Monuments in Cairo: An IRCICA Project’’, Mohammed Abualamayem

12.00 Tartışmalar

12.30 Öğle Yemeği

Oturum III

Başkan Jean Dhombres

14.00 ‘‘Rebuilding the City in the Aftermath of Catastrophic Fire: Building Priorities and Practices as Documented in Juridical Records From Seventeenth Century Istanbul’’, Rhoads Murphey

14.15 ‘‘The Ottoman Fortification of Seddulbahir’’, Lucienne Thys Şenocak

14.30 ‘‘The Architectural Features of Ottoman Primary Schools’’, Zeynep Ahunbay

14.45 ‘‘Eğitime ve Bilimin Gelişimine Etkileriyle 1909 Tarihli Umur-u Nafıá Programı’’, İlhan Tekeli-Selim İlkin

15.00 Tartışmalar

15.30 Çay İkramı

Oturum IV

Başkan Faruk Bilici

16.00 ‘‘Philanthropy and Education in Nineteenth Century Istanbul’’, Nora Şeni

16.15 ‘‘A Revolution in Learning? The Islamic Contribution to the Creation of the Ottoman Tanzimat State-Civil Schools in Syria’’, Randi Deguilhem

16.30 ‘‘Ethics as a Domain to Discuss the Political: Kınalızade Ali Efendi's Ahlak-ı Alai’’, Baki Tezcan

16.45 ‘‘Moral Education in Ottoman State Schools during the Reign of Sultan Abdülhamid II’’, Benjamin C. Fortna

17.00 Tartışmalar

SALON D

Oturum I

Başkan Azmi Özcan

09.00 ‘‘Osmanlı Anadolusu'na Dînî-Tasavvufî Kültürü Yaymada Sufilerin Kullandığı Metotlar’’, Reşat Öngören

09.15 ‘‘Zikr and Semá in the Mevleviye During the Ottoman Period’’, Jamal J. Elias

09.30 ‘‘XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Osmanlı Toplumunda Dinî ve Kültürel Hayata Şekil Veren Bazı Etkenler’’, Gülgün Üçel-Aybet

09.45 ‘‘Osmanlı İmparatorluğu'nda Tasavvufî Cereyanlar ve Bazı Önemli Dinî Tartışmalar Üzerine Açıklamalar ve Yorumlar’’, Ali Uğur

10.00 Tartışmalar

10.30 Çay İkramı

Oturum II

Başkan İlyas Reca

11.00 ‘‘On Dokuzuncu Yüzyıldan Bir Aile Örneğine Göre Bosna-Hersek'te Tasavvufun Gelişmesinde Anadolu'nun Tesirleri’’, Fehim Nametak

11.15 ‘‘Osmanlı Anadolusu'nda Semerkantlı Bir Şeyh: Şeyh Ali Semerkandî’’, M. Akif Erdoğru

11.30 ‘‘Hálidîlik ve Osmanlının Son Dönemindeki Etkileri’’, Abdurrahman Memiş

11.45 ‘‘The Rashidiyya in the Ottoman World: Personal and Impersonal Elements in Sufi Education’’, Mark Sedgwick

12.00 Tartışmalar

12.30 Öğle Yemeği

Oturum III

Başkan Halil Sahillioğlu

14.00 ‘‘Osmanlı Islahat Düşüncesi ve Tatbikatı Hakkında Gözlemler (16.-18. Asırlar)’’, Mehmet İpşirli

14.15 ‘‘18. Yüzyılda Osmanlı Kültürü ve Batı Kültürü ile İlişkileri’’, İbrahim Tatarlı

14.30 ‘‘Abdülhak Molla'nın Islahat Lahiyası’’, Mehmet Genç

14.45 ‘‘Osmanlıların Son Dönemlerindeki Batılılaşma Hareketinin İslam Düşüncesinde Yenilik Çabalarına Tesiri’’, M. Sait Özervarlı

15.00 Tartışmalar

15.30 Çay İkramı

Oturum IV

Başkan Ashraf Ahmedov

16.00 ‘‘Osmanlı Devleti'nde Hekimbaşılık ve Hekimbaşılar’’, Ali Haydar Bayat

16.15 ‘‘Osmanlı Dünyası'ndaki Türkçe Yazma Tıp Eserleri'nin Değerlendirmesi (Son Araştırmaların Işığında)’’, İlter Uzel

16.30 ‘‘Süleymaniye Medical Medrese’’, Tuncay Zorlu

16.45 ‘‘Nábî'nin Hayriyye'sinin 'Mebhás-ı Lázıme-i Hikmet ü Tıb' Bölümü: Şair Gözüyle On Yedinci Yüzyıl Osmanlı Tıbbına Eleştirel Bir Bakış’’, Selim Kadıoğlu

17.00 Tartışmalar

SALON E

Oturum I

Başkan Nuri Yüce

09.00 ‘‘Eski Türk Abidelerinde Oğuzlar’’, Nasimhah Rahmanov

09.15 ‘‘Osmanlı Döneminde Bir İmparatorluk Dili Olarak Türkçe’’, György Hazai

09.30 ‘‘Polonya-Türkiye Arasındaki Kültürel Münasebetler - Avrupa'da Yazılan İlk Türkçe El Kitaplarından Biri’’, Danuta Chmielowska

09.45 ‘‘'Osmanlıca'mı, 'Osmanlı Türkçesi'mi?’’, M. Metin Karaörs

10.00 Tartışmalar

10.30 Çay İkramı

Oturum II

Başkan Nimetullah Hafız

11.00 ‘‘Hüseyin Rahmi ve Özel Eğitim’’, İnci Enginün

11.15 ‘‘Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Edebiyatımızda Öğretmen Tipleri (1839-1923)’’, Şehnaz Aliş

11.30 ‘‘Ahmet Cevat Emre'nin Türkçe Öğretimindeki Yeri’’, Gülden Sağol

11.45 ‘‘Türkçe Eğitiminde Gramerin Yeri ve Gramer Tarihimiz’’, Esra Karabacak

12.00 Tartışmalar

12.30 Öğle Yemeği

Tezhip, ebru, minyatür ve cilt gibi klasik sanatlar alanındaki çalışmaları 25. yılını doldurmuş ve IRCICA tarafından takdir plaketi ve berat sunulmuş sanatçıların eserlerinden oluşan sergi 25 Nisan'a kadar Yıldız Sarayı Çit Kasrı'nda gezilebilir. Osmanlı padişahlarının Batı formlarındaki besteleri de piyanist Vedat Kosal tarafından seslendirilecek. Piyano resitali, kongreye katılan bilim adamları için, bugün saat 21.00'de Yıldız Sarayı Tiyatrosu'nda verilecek. Resital 16 Nisan'da saat 21.00'de tekrar edecek. Ayrıca 14 Nisan 21.00'de Prof. Alaattin Yavaşça ve Türk Musiki Vakfı Mensupları tarafından AKM'de Osmanlı padişahlarının bestelerinden oluşan bir Türk Müziği konseri verilecek.