Mısır, dostluk sınavında

Türk kamuoyu, her vesile ile dostluk ve kardeşlikten söz eden Mısır'ın dostluğunu sınama fırsatı buldu. Gözler, Boğazlardan gemiyle geçirdiği füze ve rampaların kendisine ait olduğunu ve Kıbrıs Rum kesimine vermeyeceği garantisini veren Mısır'ın üzerinde. Ankara, aksi bir davranışın iki ülke ilişkilerinde onarılmaz bir yara açacağını Kahire'ye bildirdi.

Başbakan Yardımcısı Bülent Ecevit'in, Hürriyet tarafından geçen hafta manşetten duyurulan Marmara Denizi'ndeki aramada, Mısır gemisinde füze parçaları bulunduğu şeklindeki açıklaması, Mısır'ın olayla bağlantısını gözler önüne serdi. Dışişleri Bakanlığı'nın iki ülke arasındaki krizin ortaya çıkmaması için titizlikle gizlediği bu boyut, Ecevit'in açıklamasıyla gözlerin Kahire'ye çevrilmesine yol açtı. Silahların Rum kesimine değil kendisine ait olduğunu belirterek gemisini kurtaran Mısır, ‘‘Bu füze parçaları asla Rum kesimine ulaştırılmayacaktır. Parçalar bizimdir. Dostluğumuzdan şüphe etmeyin'' güvencesi verdi.

DEMİREL UYARACAK

Parçaların S-300 füzelerine ait olduğuna inanan, ancak Montreux Anlaşması'nın hükümleri gereği gemiyi alıkoyamayan Ankara ise şimdi Mısır'ın bu dostluk sınavını yüzünün akıyla verip veremeyeceğini bekliyor.

Kahire-Ankara ilişkilerine şimdiden büyük gölge düşüren S-300 füzeleri olayının Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in 16 Eylül'de yapacağı Mısır ziyareti sırasında en önde gelen gündem maddelerinden birisi olacağı belirtiliyor. Demirel, ziyaret sırasında Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'e füzelerin Rum kesimine tesliminin, iki ülke ilişkilerini onarılmaz bir şekilde bozacağını söyleyecek.

OLAYLI GECE

Edinilen bilgilere göre, Türk istihbaratı tarafından yüklenme aşamasından itibaren S-300 füze parçaları taşıdığı gerekçesiyle takibe alınan Mısır bandıralı Al Quasry gemisi, geçen hafta Çanakkale Boğazı'ndan geçerken durduruldu. Aramada, füze parçaları bulundu. Ancak kaptan, konşimentoları göstererek, geminin Mısır'a gittiğini ve silahların da Mısır hükümetine ait olduğunu söyledi. Olay derhal Dışişleri Bakanlığı'na intikal ettirildi. Gecenin geç saatlerinde Bakanlık, Kahire ve Ankara'daki Mısır Büyükelçiliği nezdinde girişimde bulunarak açıklama istendi. Mısır Dışişleri Bakanlığı, yoğun bir telefon trafiğinden sonra, ‘‘Evet silahlar bizimdir, ancak S-300 füzesinin parçaları değildir'' bilgisini Ankara'ya iletti. Bununla birlikte de, bu konuda hiç bir şekilde Rum tarafıyla işbirliğine gidilmeyeceği güvencesini de verdi.

DENETLEME SÜRECEK

Dışişleri Bakanlığı yetkilileri S-300 füze parçalarının Boğazlardan parça parça geçirilmesini önlemek için denetimlerin süreceğini belirttiler. Türkiye'nin, karasularından, güvenliğini tehdit eden gemileri geçirmeme hakkı olduğunu belirten yetkililer, ‘‘Boğazlardan geçen gemiler uyarılacak. Silah taşıyan gemiler bunu önceden bildirmek zorundalar. Bu gemileri arama hakkına sahibiz'' dediler. Önceki gün de iki geminin durdurularak arandığı öğrenildi. Ancak bu aramalar, bağlı oldukları devletle bir sürtüşme yaratmamak için ‘‘sağlık taraması'' adı altında yapıldı.

ABLUKA GÜNDEMDE

Ancak Türkiye'nin Montreux Anlaşması hükümleri uyarınca denetlediği gemilerdeki silahlara el koyma hakkı bulunmaması, bu denetimlerin, uyarıdan öte bir anlam taşımamasına yol açacak. Bir kaynak, ‘‘Yani elimiz kolumuz bağlı. Bu nedenle başka yöntemler düşünürüyoruz'' dedi. Bu çerçevede Kıbrıs Rum kesimine abluka uygulanmasının da gündeme geldiği öğrenildi.

WASHINGTON'U UYARACAK

Kıbrıs'tan sorumlu Devlet Bakanı Şükrü Gürel de önceki gün Washington'a gitti. Gürel'in burada Başkan Bill Clinton'ın Kıbrıs Özel Temsilcisi Richard Holbrooke ile görüşerek S-300 füzeleri konusunda uyarıda bulunacağı öğrenildi.

RUSLAR REDDETTİ

Rusya'nın Ankara Büyükelçiliği yetkilileri, Mısır gemisindeki parçaların kesinlikle S-300 füzelerinin parçaları olmadığını söylediler. Bir kaynak, ‘‘Türkiye, dikkati füzelere çekmek için böyle bir kampanya başlattı. Onlar da füze parçalarının S-300'lere ait olmadığını biliyor'' iddiasında bulundu.