Lale Devri Nedir? Lale Devri Padişahı Kimdir? Lale Devri Islahatları (Yenilikleri), Nedenleri Ve Sonuçları
Güncelleme Tarihi:
Lale devri, Osmanlı Tarihinin etkileri ile konuşulan dönemlerinden biridir. Bu dikkat çekici döneme ismini veren laleler günümüzde de onlara bakıldığında akıllarda bu dönemi çağrıştırmaktadır. Lale devrine dair merak edilenler arasında devrin ıslahatları, nedenleri, sonuçları ve devrin padişahı yer almaktadır. İnternet üzerinden bu konuları araştıranlara kaynak olması amacı ile yazımızı derledik.
Lale devri, Osmanlı İmparatorluğu zamanında 1718-1730 yılları arasında görülen kısa bir dönemdir. 3. Ahmet'in saltanat sürdüğü ve sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim paşa zamanına denk gelen devir, Osmanlı İmparatorluğu'nun en çok konuşulan ve tartışılan dönemlerindendir.
Lale Devri Nedir?
Lale devri, Osmanlı döneminde on iki yıl süren bir zamanı simgeler. 1718 yılında Pasarofça anlaşmasının imzalanması ile başlayan Lale devri, Patrona Halil İsyanı ile sona ermiştir. Lale devri süresince yenilikler ve eğlence hakim olmuştur. Batı ile olan ilişkiler gelişmiş ve reform hareketleri başlamıştır. Özellikle Avrupa ile olan kültürel etkileşim bu dönemde artmıştır.
Lale Devri Padişahı Kimdir?
Lale devri padişahı 3. Ahmet'tir. Sadrazamı ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır. Sultan 3. Ahmet, 1673'de doğmuştur. Babası Sultan Dördüncü Mehmet annesi ise Emetullah Rabia Gülnuş Sultan'dır.
İyi bir tahsil görmüş ve dönemin ünlü hocalarından dersler almıştır. 1703 yılında Edirne'de tahta geçmiştir. Osmanlı devleti açısından önemli olan Lale devri boyunca padişahlık yapmıştır. Hattat ve şairdir. "Necib" mahlası ile şiirler yazmıştır. Musiki ile yakından ilgilenmiştir. Divan şairlerinden Urfalı Nabi Efendi'nin şiirlerini beğenmiştir.
Lale Devri Islahatları ( Yenilikleri )
- İlk kez Avrupa'da geçici elçilikler açıldı.
- Lale devrinde askeri alanda ıslahat yapılmamıştır.
- Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından ilk özel matbaa kuruldu.
- İlk kez çiçek aşısı kullanıldı.
- Kütüphaneler açıldı.
- Avrupa mimarisinden etkilenildi. Barok ve Rokoko tarzı sivil mimari ön plana çıktı.
- İstanbul'da bahçeler, köşkler, saraylar yapıldı.
- İstanbul'da bir çini atölyesi ve kumaş fabrikası kuruldu.
- Yalova'da bir kağıt fabrikası açıldı.
- Mimarlık, resim ve minyatür sanatları gelişti.
- Humbaracı ve lağımcı ocaklarında ıslahatlar yapıldı.
- Batı ve doğu eserleri tercüme edildi.
- Yeniçerilerden kurulu bir itfaiye bölüğü oluşturuldu.
Lale Devri Nedenleri ve Sonuçları
Nedenleri:
- Her yönden kötü giden bir devlet yapısının varlığı
- Görevlerini yerine getirmeyen ve aksayan askeri ve devlet kurumlarının varlığı
- Teknolojik bakımdan gerekli ilerlemenin sağlanamaması
- Sağlık alanında yaşanan gelişmelere ayak uydurulmamış olması
- Edebiyat ve sanat alanlarında batıya uygun gelişmelerin sağlanamamış olması
- Devletin işleyiş ve devamının sağlanması için yenilikler yapılmasına ihtiyaç duyulması
- Avrupa'nın yaşantısının incelenerek örnek alınması
- Avrupa'daki gelişmeleri takip etme ve bu gelişmelerin ülkeye uyarlanmak istenmesi
Sonuçları:
Lale devri, Patrona Halil İsyanı ile son bulmuştur. Halkın sıkıntılı olduğu dönemde bir kısım devlet erkanının lüks ve eğlence içinde olduğu kanaati ile dönem sona ermiştir.
- Osmanlı matbaa ile Lale devrinde tanışmıştır. Ancak okuma-yazma sorunları ve basım maliyetlerinin yüksek olması sebepleri ile etkili bir fonksiyon olmamıştır. Lale devrinin en önemli yeniliği olan matbaa, hattatların işsiz kalmasına neden olmuştur. İstanbul'da sayıları doksan bini bulan hattatların bazıları isyana taraftar olmuştur.
- Bu dönemde inşa edilen köşkler, saraylar, konaklar yıkılmıştır.
- İsyanın temelinde, Lale devrinin sona ermesinde asıl etken Batı taklitçiliği ve devlet ricalinin zevk ve sefaya dalması ve eğlencenin yayılmasıdır.
- Lale devrinin sonucu olan Patrona Halil İsyanı ideolojik kökenli bir ayaklanma değildir. Dini hassasiyetlerle de ortaya çıkmamıştır.