Kule sinek avlıyor

Dünyanın, restoran servisi de veren en eski kulesi olan Galata Kulesi'nde bu yıl işler kesat. Önce Öcalan krizi neadeniyle, kulenin daimi müşterileri İtalyanlar el ayak çekti. Sonra belediye olan itilaf yüzünden, Galata Kulesi kapandı şaiyaları ayyuka çıktı. Son darbeyi ise çevre düzenlemesi çalışmaları vurdu

Son zamanlarda adı, gövdesindeki çatlaklarla ya da İtalya'daki ünlü Pisa Kulesi gibi yana yatma tehlikesi ile gündeme gelen Galata Kulesi'ne gelen turist sayısı her geçen düşüyor.

Kule'de üç yıldır genel müdür olarak çalışan Atatür Günver Baki kuleye hiç kimse gelmese İtalyan turist gelirdi diyor ve ekliyor: ‘‘Galata'yı Cenevizliler yaptığı için İtalyanlar kuleyi kendilerininmiş gibi sahiplenmiş. Semti atalarının mekanı olarak görüyorlar. Yemek yemeseler bile her sene kuleyi gezmeye geliyorlardı. Ta ki Aptullah Öcalan krizine kadar.’’

Dünyanın, içinde yemek servisi verilen en eski kulesi olan Galata Kulesi, turistler tarafından özellikle ilkbahar ve sonbaharda yoğun bir biçimde ziyaret ediliyor. Yılda ortalama 50-60 bin kişinin ziyaret ettiği Galata Kulesi'nin restoranında 1977'de 54 bin, 1998 yılında ise 57 bin 500 kişi yemek yemiş. Panoramik manzara için gelenlerin sayısı ise yılda 200 bin kişiyi buluyormuş ve gelenler ağırlıklı olarak İtalyan, İspanyol, Fransız ve Alman turistlerden oluyormuş.Ancak restorana gelenler gibi manzara seyretmeye gelenlerin sayısında da bu yıl önemli bir düşüş olmuş. Eskiden günde ortalama 160 kişi yemek yemeye, en az 500 kişi de panoramayı seyretmeye gelirken şimdi bu sayı 100 kişiyi geçmiyor.

Belediye ile ihtilaf

Kule'de 26 yıldır garson olarak çalışan Veli Kara krizden sonra rezervasyonların yüzde 90'ının iptal edildiğini söylüyor: ‘‘Eskiden iki vardiya yapardık. 135 kişilik restoran ve kulübümüz gelenlere yetmezdi.’’

Eski Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın zamanında kulenin müze haline getirilmesine karar verilmişti, mahkeme hálá sürüyor.

Kule, 1967 yılında Anıtlar Yüksek Kurulu ve Büyükşehir Belediyesi Meclis'i tarafından lokanta, gazino ve seyir kulesi olarak işletilmek üzere ihaleyle Ünal Kardeşler adlı firmaya verilmiş.

Günver Baki, ‘‘Hazırlanan projede kule, dış görünüşünün tamamen korunması şartıyla restoran ve gazinoya çevrilmiş. Projede yedi ve sekizinci katlar gazino ve restoran olarak görünüyor. Birinci ve ikinci katlarsa müzeyle sergi salonu olarak kullanılması için belediyeye bırakılmış. İlk üç katı personel için soyunma odaları ve idare odası olarak kullanıyoruz. Müze yapmak istiyorlarsa gelip buraları yapsınlar.’’ diyor.

Baki Bey'e göre, gazino ve restoranın eskisine göre çok daha az iş yapmasında, belediye ile yaşanan ihtilafın da büyük rolü var. Çünkü salt yabancılar değil yerli turistler de uğramıyormuş bu yıl kuleye.

Binalar gider Kule kalır

Turizm acentaları sürekli telefonla arayıp, ‘‘kapandınız mı?’’ ya da ‘‘hálá içki var mı?’’ diye soruyormuş. Sıkça sorulan sorulardan biri de şuymuş: ‘‘Kule yıkılıyor mu?’’ Bu soru Baki Bey'i kızdırıyor: ‘‘Bütün İstanbul yıkılır, camiler ve bir de Galata Kulesi kalır. Zemin katında kulenin iç çapı 8.95 metre, duvar kalınlığı 3.75 metre, dış çapına gelince o da 16.45 metre. Şimdiki betonarmeler gibi değil ki, zamanında yapılmış duvarlar bunlar. Martıların oyduğu bir duvar var o kadar. Üç dört sene önce birinin restorana koyduğu bomba patladı. Ziyaretçilerin ruhu bile duymadı.’’

Galata Kulesi'ne ziyaretlerin azalmasının bir nedenini de çevre düzenlemesine bağlıyor Günver Baki: ‘‘Belediye ile olan problemlerden dolayı birşey yapamıyoruz. Kule dibi bakımsız. Trafik keşmekeş. Şişhane'nin metro için kazılması giriş çıkışı kaosa çevirdi. Kulenin hemen eteğinde Yüksekkaldırım Caddesi ile Lülecihendeği Caddesi var. Kuleye giriş çıkış zor. Turistin Yüksekkaldırım'dan gelmesi büyük problem. Karaköy'den itibaren sık sık yankesicilik oluyor. Turistlere yürüyerek kuleye çıkmayın, diye tembih ediliyor. Kuleyi sırtlayıp bir yere götüremeyeceğimize göre çevresinin düzenlenmesi gerek’’ diyor.

Galata Kulesi

1349 yılında her yaştan Cenevizli'nin geceli gündüzlü, kadınlı erkekli çalışmaları ile inşa edilen Galata Kulesi 650 yıllık. 16. yüzyılda tersanede çalıştırılan savaş esiri Hristiyanlar'ın barınağı olarak kullanıldı. Hezarfen Ahmed Çelebi'nin yapma kanatları ile Galata Kulesi'nden uçarak Üsküdar Doğancılar'a indiği rivayet ediliyor. 1717'den itibaren gece yarısını haber vermek için kuleye bir Mehterhane Ocağı yerleştirildi. Yangınları gözleyen bir gözcü teşkilatı da kös vururak yangınları halka duyuruyordu.

III. Selim döneminde 1794'de yanan kule, daha sonra onarıldı. 1831'de bir daha yandı. Bu yangına kadar kulenin en üst katında bir kahvehane bulunuyordu. Kule II. Mahmud tarafından onarıldığında en üst katın biçimi değiştirilerek, buraya kemerli on dört büyük pencereli bir kat yapıldı. Bunun üstüne kurşun kaplı sivri bir külah yerleştirilip, pencerelerin önüne çepeçevre demir bir parmaklık takılarak, İstanbul'u her yönden panoramik görme imkanı sağlayan bir gezinti yeri yaratıldı.

Kule, 1864'te başlayan ‘‘imar’’ çalışmalarda avlusunu, kapılarını, kıyıya inen sur duvarlarını kaybetti, hendekler dolduruldu. 1875'te Galata Kulesi'nin üst kısmı bütünüyle değiştirilip külah kaldırıldı.

1874'den itibaren yangın gözetleme ve haber verme üssü haline getirilen kule, geçen yüzyılın sonlarından itibaren turistik bir merkeze dönüştü. 1964'te İstanbul Belediyesi kuleyi II. Mahmud dönemindeki şekline göre onardı. 1967'de biten çalışmalarda külah yerine konuldu, ama bu kez külah kısaydı ve betondan yapılmıştı. Belediye Başkanı Haşim İşçan tarafından 28 Eylül 1967'de açılışı yapılan kulenin içine bir asansör konuldu ve pencereli üst kat, lokanta ve lokal olarak kiraya verildi.

Kule’de fiyatlar

Galata Kulesi bayram dahil her gün açık. 9.00-19.00 arası gezilebilir. Giriş, halk günü (pazartesi) 750 bin, diğer günler 1 milyon lira. Restoran 12.00-24.00 arası açık. Restoran için rezervasyon yaptırmakta fayda var. Telefon 245 11 60. Restoran için yemek fiyatları öğlen 11 dolar, gece 17 dolar. Fiyatlara içki dahil değil. Gece kulubü için fiyat 40 dolar ile 70 dolar arasında değişiyor. Bu fiyata içki ve KDV dahil. Grup indirimi var. Doğum günü, nişan, düğün ve her türlü toplantı için de rezervasyon yapılabilir. Gece kulübünde fasıl, halkoyunları, dansöz ve harem şov var. Kule'de toplam 60 personel çalışıyor.