Kronik stres COVID-19’u çağırır

Cemre SOYLU soruyor:

Bir zamanlar ortalık “Çağın hastalığı stres, aman dikkat!” diye uyarılarla dolup taşardı. Bu çağın hastalığıysa ‘Koronavirüs’ oldu. Üstelik virüsten korunmak için yine strese karşı da uyarılar yapılıyor. Stresle COVID-19 ve diğer tüm hastalıkların ne alakası var?

PROF. DR. DERYA ULUDÜZ (Cerrahpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi):

Stres bizi sadece duygusal olarak etkilemez. Aklınıza gelebilecek her türlü sağlık sorununun sebebi olabilir. Araştırmalar stresin obezite, kalp hastalığı, Alzheimer hastalığı, diyabet, depresyon, sindirim sistemi hastalıkları, astım ve daha birçok durum için riski artırdığını gösteriyor. COVID-19 ile değişen rutinler, hastalık korkusu, işsizlik, finansal güvensizlik, izolasyon, ölen yakınlara duyulan üzüntü, geleceğe ilişkin belirsizlik ve umutsuzluk duyguları, bazı insanlarda kalıcı strese ve hastalıklara yol açabilir. Peki stres, bizi nasıl hasta eder? Stresli zamanlarınızda, böbreklerin hemen üzerindeki böbrek üstü bezi, stres hormonu kortizol üretir. Beyninizin hafıza merkezi hipokampüs, kortizol salınmasını yönetir. Aslında kortizol, sağlıklı seviyelerde ve doğru zamanlarda salındığında, sizin enerji kaynağınızdır. Beyniniz, sabaha karşı kortizol salımını arttırır, böylece enerjik bir şekilde güne hazır uyanırsınız. Ancak kortizol seviyeniz gün boyunca çok fazlaysa, özellikle de akşam geç saatlerde yüksek seviyelerdeyse, gece uykuya dalmakta, sabah da erken kalkmakta zorlanırsınız. Ayrıca kronik stresin bağışıklık üzerindeki etkileri, hastalıkların ortaya çıkmasının önemli bir yoldur. Kronik stres, vücuda ‘Sitokin’ dediğimiz ‘bağışıklık askerleri’ni harekete geçirmek için kanda dolaşan habercilerin yayılmasına neden olur. Bu, iltihaplanma sürecini başlatır ve bağışıklık sistemi normal denetim ve operasyonlarını gerçekleştiremez, yani savunmasız kalırız. Kronik stres, enfeksiyonlara ve kansere karşı korumanın azalmasına neden olur. Kronik stresli insanlar, daha çok grip ve soğuk algınlığına yakalanır. Bir çalışmada, daha yüksek kortizol üretimi olan kişilerde sadece soğuk algınlığı riski artmakla kalmadı, aynı zamanda iyileşme süreleri de uzadı. Araştırmacılar, kronik stresin ‘Sitokin fırtınası’na neden olarak bağışıklığı zayıflatabileceğini ve COVID-19’a karşı insanları daha fazla riske sokabileceğini söylüyor.

TANSİYON İLAÇLARI RİSKSİZ BULUNDU

Halil TOPUZ soruyor:

Değerli hocam, 42 yaşındayım ve İzmirliyim. Üç ay çalışmadım. Anksiyete, panik ataklara dönüştü. 10 gün önce işe tekrar başladım. ACE grubu ilaç kullanıyorum ve bu konuda çok dedikodu var. Bu yüzden ataklar geçiriyorum. Ne yapmalıyım?

PROF. DR. MELİH US (Kalp Damar Cerrahi Uzmanı):

ACE inhibitörleri ile ilgili salgın başlangıcındaki çekincelerimiz ispatlanamadı. Bu sebeple şu anda bu ilaçlara devam etmekte sakınca yok. Ancak bu dönemde gördük ki hipertansiyon ve kalp hastalarında COVID-19 hasarı fazla görülmekte. Bu sebeple şikâyetiniz olmasa bile mutlaka sizi takip eden hekime kontrole gidiniz.