Kırık kalp sendromu ölümüne sebep oldu... 'Sadece üzüntü değil, aşırı mutlulukla da yaşanıyor'
Güncelleme Tarihi:
ABD'nin Teksas eyaletinde meydana gelen okul saldırısında hayatını kaybeden iki öğretmenden biri olan Irma Garcia'nın kocası Joe Garcia, olaydan iki gün sonra evde kalp krizi geçirerek vefat etti. Acılı eşin ani ölümünün arkasında yatan sebebin 'kırık kalp sendromu' olduğu düşünülüyor. Peki kırık kalp sendromu diye bir hastalık gerçekten var mı ve en önemlisi ölüme sebep olabilir mi? İşte kırık kalp sendromu hakkında merak edilenler ve ilginç insan hikayeleri...
Geçtiğimiz günlerde ABD’de korkunç bir okul saldırısı gerçekleşmiş, 19’u öğrenci ve ikisi öğretmen olmak üzere 21 kişi hayatını kaybetmişti.
Teksas, Uvalde'deki Robb İlköğretim Okulu'nda meydana gelen katliamın ardından başka bir trajedi daha yaşandı. Saldırı sırasında hayatını kaybeden iki öğretmenden biri olan Irma Garcia'nın eşi Joe Garcia, yaşadığı acının ardından kalp krizi geçirerek vefat etti.
EŞİNDEN SADECE İKİ GÜN SONRA HAYATINI KAYBETTİ
Eşinden sadece iki gün sonra hayatını kaybeden Joe Garcia’nın ‘kırık kalp sendromu’ sebebiyle öldüğü düşünülüyor.
Öyle ki, Irma Garcia'nın kuzeni Debra Austin, "Joe'nun kalp kırıklığından öldüğüne ve 25 yıldan fazladır beraber olduğu hayatının aşkını kaybetmeye dayanamadığına gerçekten inanıyorum" diyor.
Peki ama kırık kalp sendromu diye bir şey gerçekten var mı? En önemlisi kırık kalp sendromu ile hastalanma ve hatta hayatını kaybetme riski söz konusu mu?
Uzmanlar, sevilen birinin ölümü gibi ‘ani bir duygusal darbe’nin kalbi şok ederek olağandışı bir oval şekil oluşturduğunu ve işini yapamaz hale getirebildiğini söylüyor.
Daha açık anlatmak gerekirse, kırık kalp sendromu diye bir hastalık gerçekten var. Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bilal Boztosun bu hastalığı, “Kırık kalp sendromu, strese bağlı kardiyomiyopati dediğimiz kalp kasını tutan bir rahatsızlık, Takotsubo sendromu ve takotsubo kardiyomiyopati gibi başka isimlerle de anılmaktadır” sözleriyle tanımlıyor.
Takotsubo, Japonya'da kullanılan bir ahtapot av kabıdır. Kırık kalp sendromu hastalarında hasarlı kalbin şekli buna benzer bir şekil alır.
Takotsubo, Japonya'da kullanılan bir ahtapot av kabıdır. Kırık kalp sendromu hastalarında hasarlı kalbin şekli buna benzer bir şekil alır.
KALP KRİZİ ŞÜPHESİNİN YÜZDE 2'Sİ KIRIK KALP
“Araştırmalar, kalp krizi şüphesiyle görülen hastaların yaklaşık yüzde 2'sinde kırık kalp sendromunun meydana geldiğini bildiriyor. Bununla birlikte, bu rakamın gerçek vaka sayısından az olduğu düşünülüyor, çünkü bu sendrom genellikle tanınmıyor” diyen Bilal Boztosun, şu bilgileri veriyor:
“Bu hastalık, sevilen birinin ani ölümü gibi travmatik bir olayın ardından kalbin geçici olarak ‘şaşkınlaşması’ durumudur. Stresli durumların ve duyguların neden olduğu geçici ama potansiyel olarak ölümcül bir kalp rahatsızlığıdır. Kalp krizine ciddi şekilde tıkanmış damar neden olurken, kırık kalp sendromu tipik olarak stresli olaylardan kaynaklanır ve kalp kasının ani zayıflamasına yol açar.”
KIRIK KALPLİLERİN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU KADINLAR
Kırık kalp sendromunun özellikle orta yaştaki insanları ve çoğunlukla da kadınları etkilendiğinden bahseden Boztosun, “Burada orta yaştan kasıt menopozdan sonra; ortalama yaş aralığı 58-77’dir. Kırık kalp sendromu vakalarının yüzde 88’inin kadınlardan oluştuğunu söyleyebiliriz. Olası bir açıklama, kadınlık hormonu östrojenin, kalbi strese tepki olarak salınan hormonların zararlı etkilerine karşı korumasıdır. Yaşla birlikte östrojen seviyesi düştüğünden, kadınlar ani stresin etkilerine karşı daha duyarlı olabilir” diyor.
Kırık kalp sendromu için tetikleyici durumlar: Uzun süreli stres zamanları, sevilen birinin ölümü, iş kaybı gibi büyük yaşam değişiklikleri, bir ilişkinin sonu, astım krizi, ameliyat veya araba kazası gibi fiziksel stres etkeni, deprem ve kasırga gibi doğal afetler.
KIRIK KALBİN ALIŞILMADIK BİR ŞEKLİ VARDIR
Kırık kalp sendromu üzerine ilk makalelerden birini yayınlayan Johns Hopkins Medicine'de tıp profesörü olan Dr. Ilan Wittstein, vakalarla ilgili olarak, “İlk geldiğinde hastanın kalbi çok zayıf görünebilir, zorlukla atıyor olabilir. Şiddetli bir kırık kalp durumunda tıbbi yardım almadan hayatta kalamazsınız” diyor.
Dr. Ilan Wittstein, kırık kalp sendromu vakasıyla ilk kez 1998 yılında genç bir doktor iken karşılaşmış. İlk deneyiminde üç farklı vaka gördüğünü anlatan Wittstein, "Üst üste duygusal olarak stresli olaylar yaşayan üç kadın hasta gördüm. Birincisi annesini kaybetmişti, ikincisi korkunç bir araba kazası geçirmişti, üçüncüsü ise sürpriz bir buluşma yaşamıştı. Üçü de birbirine çok benzer ekokardiyogram bulgularıyla hastaneye geldi” diyor.
Wittstein, üç kadının da kalplerindeki değişimi, “Görüntüler, kalplerinin her birinin sol ventrikülünün Japon balıkçılar tarafından ahtapot yakalamak için kullanılan bir tür kap olan takotsubo'yu anımsatan garip bir şekle dönüştüğünü gösteriyordu” sözleriyle anlatıyor.
KIRIK KALP SENDROMU SADECE ÜZÜNTÜ İLE YAŞANMIYOR
Dokuz farklı ülkeden yaklaşık 1750 kırık kalp sendromlu hastayı analiz edilen bir çalışmada, hastaların 485’inin ölüm, kaza ve ani ayrılık gibi stresli olaylar nedeniyle sendromdan mustarip olduğunu bulundu. 20 hastada ise torun doğumu, düğün ya da sürpriz bir kutlama gibi olumlu olaylar nedeniyle de bu sendromun gelişebildiği gözlemlendi.
Bu araştırma, kırık kalp sendromuna sadece üzüntünün değil, mutlu olayların da yol açtığını ortaya koyuyor.
Prof. Dr. Bilal Boztosun, aşırı mutluluk, heyecan, coşku sonrası olan bu duruma da ‘mutlu kalp sendromu’ adı verildiğini söylüyor. Boztosun, “Sonuç olarak aslında insan duygusal aralığının hem olumlu hem de olumsuz aşırı uçları, kardiyovasküler sistemin etkilenmesiyle önceden düşünülenden daha yakından ilişkili. Klinik olarak ‘mutlu kalp sendromu’ ve ‘kırık kalp sendromu’ ile başvuran kişilerde göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi benzer semptomlar oluyor. Ancak olumlu bir olaydan sonra bu sendromu yaşayan insan sayısının çok daha az olduğunu da belirtelim” diye konuşuyor.
Mutlu kalp sendromundan sorumlu olduğu düşünülen olaylar: Doğum günü partisi, eski arkadaşlarla yeniden görüşmek, aile buluşmaları, olumlu geçen bir iş görüşmesi, düğünler, araba yarışını kazanan sürücünün sevinci gibi aşırı coşkulu durumlar.
TAM ÜÇ KERE KALP SENDROMU YAŞADI, HİÇBİRİ ÜZÜNTÜDEN DEĞİLDİ
Mary Brittingham, kalp sendromlarının sadece üzüntü kaynaklı olmadığına yönelik iyi bir örnek. Geçmişte Georgetown Üniversitesi’nde hukuk profesörü olarak görev yapan Brittingham, kalbi ilk kez kırıldığında 53 yaşındaydı. İkinci sendromu 56 ve üçüncüsünü ise 69 yaşında yaşayan Brittingham, “Trajik bir aşk hikayesi yüzünden kalbim kırılmadı. İlki bir sürpriz, daha doğrusu yaşadığım bir şok sebebiyle oldu. İkincisi öfkeden, üçüncüsü ise korkudandı” diyor.
2006 yılında Brittingham’ın o dönem çalıştığı Georgetown Üniversitesi’nde bir parti organize edilmiş ve sunucu hiç beklemediği bir şekilde Brittingham’ı ilk konuşmacı olarak sahneye davet etmişti.
Brittingham o anları şöyle anlatıyor: “Tamamen şaşkına dönmüştüm. Kalkıp sevgili meslektaşlarım hakkında konuşma yapmam gerekiyordu. Aniden göğsümde ezici bir baskı hissettim. Çok endişe vericiydi ama yine de kürsüye çıkmayı başardım ve birkaç dakika konuştum. Ancak saatler ilerledikçe hissettiğim ağrı hafiflemedi ve kalp krizi geçirdiğimden korkarak hastaneye gittim.
Kalp enzimlerim yüksekti. Bir sürü test yapıldı. Babam 36 yaşındayken kalp yetmezliğinden vefat etmişti. Ben de sebebin bu olduğunu düşündüm. Ama bir kalp krizi ya da kalp yetmezliği olmadığı ortaya çıktı. Sorunum kırık kalp sendromuydu.”
Kırık kalp sendromunda da kalp krizine benzer şekilde göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi ve mide bulantısı yaşanabilir. Bu sendromu kalp krizinden ayıran en önemli fark hastaların atardamarlarında herhangi bir tıkanıklık olmamasıdır. Dahası kalp kası hücreleri de geçici olarak sersemler ama ölmez. Kırık kalp sendromunun tetikleyicileri arasında romantik bir ayrılık, sevilen birinin yakın zamanda ölümü, tıbbi hastalık veya herhangi bir ciddi stresli olay sayılabilir.
Prof. Dr. Bilal BoztosunKIRIK KALP SENDROMU ÖLÜME SEBEP OLUR MU?
Kırık kalp sendromuyla ilgili en merak edilenlerden biri de ABD’deki okul saldırısında eşini kaybeden Joe Garcia hakkında iddia edildiği üzere ölüme sebep olup olmadığı...
Bilal Boztosun, bu konuya, “Stresin neden olduğu kırık kalp sendromu adını verdiğimiz rahatsızlık ölümcül olabilir. Ancak bu durum, özellikle kişi hastaneye kaldırılıp hızla tedavi edilirse nadirdir. Kalp kası normal haline sıklıkla döner” sözleriyle açıklık getiriyor ve ekliyor:
“Ancak göğüs ağrısı ve nefes alma zorluğu şikayetlerine göre hareket etmek çok önemlidir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı veya kalp krizine benzer başka semptomlar hissederseniz mutlaka hızlı hareket etmelisiniz. Elektrokardiyogram (EKG), ekokardiyografi, göğüs röntgeni, kan testi veya diğer birkaç görüntüleme prosedüründen birini içerebilecek testlerden geçene kadar doktorlar gerçek rahatsızlığınızın ne olduğunu teşhis edemez. Çoğu hastada net tanı koymak için anjiyografi gerekmektedir.”
HASTALARIN YÜZDE 4'ÜNÜN VEFAT ETTİĞİ BİLİNİYOR
Prof. Dr. Boztosun, kırık kalp sendromu ile ilgili bilinmesi gereken önemli unsurları şöyle sıralıyor:
-- Sağlıklı insanlarda, genellikle kadınlarda aniden ortaya çıkar ve yüzde 90 menopoz sonrası görülür.
-- Şiddetli bir duygusal veya fiziksel stres dönemini hemen takip eder.
-- Mevcut semptomlar kalp krizini kuvvetle düşündürür.
-- İlk başta, hastalar kalp yetmezliği ile kritik derecede hastadır, ancak uygun bakım ile çoğu hayatta kalır ve kardiyomiyopati neredeyse her zaman tamamen kaybolur.
-- Balon anjiyoplasti ve stent yerleştirme ve hatta ameliyat gibi kalp krizini tedavi etmek için sıklıkla kullanılan prosedürler, kırık kalp sendromu için etkili tedaviler değildir. Standart tedavi, kalp yetmezliği semptomlarını gideren ilaçların kullanımıdır.
-- İlk iyileşme hastanede kalışla gerçekleşir. Daha sonra, yaklaşık 90 günlük bir süre boyunca hastalar, kalbi desteklemek ve güçlendirmek için kalp yetmezliğini tedavi etmek için kullanılan ilaçları almalıdır. Çoğu hasta 30 ila 90 gün içinde iyileşir.
-- Strese bağlı kardiyomiyopati nadiren ölümcüldür, ancak hastaların yaklaşık yüzde 20'sinde kalp yetmezliğine neden olur. Son araştırmalara göre, hastalığa sahip insanların yaklaşık yüzde 4'ünün vefat ettiği biliniyor.
