Kimyasal maddelere dikkat

Yapıştırıcı, aseton, oje gibi günlük hayatta kullanılan maddelere bağımlılık tehlikesi giderek büyüyor. Madde bağımlılığının belirtileri iliÅŸkin kitapçık yayımlandı.Ankara Milli EÄŸitim Müdürlüğü, gençleri ve aileleri bilinçlendirmek amacıyla madde bağımlılığının belirtileri, etkileri ve çözüm önerilerine iliÅŸkin kitapçık yayımladı.  Sigara, alkol ve uçucu madde bağımlılığının ele alındığı ''Gençlerde Bağımlılık'' isimli kitapçıkta, aile ve gençlere yönelik tavsiyelere yer verildi.  Sigara, UyuÅŸturucu ve Madde Bağımlılığı ile Mücadele Ä°l Koordinatörü Dr. Gürcan Özhan tarafından hazırlanan kitapçığa göre, madde bağımlısı gençlerde öncelikle ani ruhsal ve davranışsal deÄŸiÅŸimler gözleniyor.   Olumsuz davranışların artması ve sosyal iliÅŸkilerde kopmanın yanı sıra dikkati çeken diÄŸer bağımlılık belirtileri şöyle:  ''Daha mutlu ve rahat olabilmek için madde kullanımına ihtiyaç duyma,   Maddeyi kullanamadığında huzursuz, gergin olma,   Huzursuz, hassas, gergin ve saldırgan davranışlarda artış,   Maddeyi kullanamadığında fiziksel olarak hastalık belirtilerine benzer belirtiler gösterme,   Fiziksel ve ruhsal olarak kötüye gidiÅŸ.       EN BÃœYÃœK TEHLÄ°KE: TÄ°NER, BALLY BAÄžIMLILIÄžI      Gençler arasında gittikçe yaygınlaÅŸan önemli bir bağımlılık; yapıştırıcı, aseton, oje gibi solunan maddelerin kullanımı.  Bu tip maddelerin ucuz ve kolay ulaşılabilir olması, tehlikenin hızla büyümesine neden oluyor. Kuru temizleme, metal aksamları temizleme, kurulama maddeleri, aseton, oje, solüsyonlar, yapıştırıcılar, saç spreyleri gibi endüstriyel kullanımı da bulunan bumaddeler, havadaki yoÄŸunluÄŸu ile bağımlılığa yol açıyor. Bunu deneyen çocukların yüzde 10'u, kısa sürede sürekli kullanıcı haline geliyor.  Uçucu-çözücü maddeler, solunum yoluyla alındığı için alkol etkisi yaratıyor. BaÅŸ dönmesi, konuÅŸma düzensizliÄŸi, uyuÅŸukluk, hayal görme, kendinden geçme gözleniyor.  Bu bağımlılık, üst solunum yollarında ödemlere, sinir sisteminde, karaciÄŸer, böbrek üzerinde, ciltte tahribata yol açıyor. Madde kullanımına baÄŸlı ölümlerde, bu bağımlılık türü önemli bir yer tutuyor.  ALKOL VE SÄ°GARA DA HIZLA YAYGINLAÅžIYOR     Yaygın kullanılan ve bağımlılık yapıcı etkisi yüksek bir madde de alkol.  Tüm dünyada olduÄŸu gibi Türkiye'de de önemli saÄŸlık sorunlarından birini oluÅŸturan alkolizmin belirtileri şöyle:  ''Az da olsa düzenli alkol içmek,   Alkol kullanımı konusunda yalanlar söylemek, sinirlenmek,   Yalnız başına içmek, gizlice alkol depolamak,   Devamlı alkol içme konusunda konuÅŸmak,   Karakter deÄŸiÅŸimleri, depresyondan heyecana varan deÄŸiÅŸimler,   Alkole yüksek tolerans, çok içebilme kapasitesi,   İnsanlarla kavgalar, çatışmalar.''  Alkolün, ruhsal ve fiziksel zararlarının yanı sıra kısa vadede görülen zihinsel olumsuzlukları da pek çok ölümlü trafik kazasına yol açıyor.   İçinde 4 binden fazla kimyasal madde bulunan sigara bağımlılığındaki artış da kaygı uyandırıcı. Nikotinin yarattığı yoksunluk hissi, 3-4 hafta içinde yok oluyor. Uzun süren içme isteÄŸi, bireyin ÅŸartlanmış olmasından kaynaklanıyor.  ANNE-BABALARA ÖNERÄ°LER Kitapçıkta, ailenin, madde bağımlılığının nedenleri ve çözümü aÅŸamasındaki önemli rolüne iÅŸaret edildi.  Ailelerin, çocuklarını korumak adına gösterdikleri davranışların çoÄŸu zaman ters etki yarattığı ifade edilen kitapçıkta, ÅŸu önerilere yer verildi:  " ÇocuÄŸunuzun ilgi ve yeteneklerinin farkına varması için rehberöğretmen/okul psikolojik danışmanlarıyla iÅŸbirliÄŸi yapmasını saÄŸlayın,   ArkadaÅŸlarını tanıyın,   BoÅŸ zamanlarını nerede ve nasıl geçirdiÄŸi konusunda bilgi sahibiolun,   Aile içi sorunların çözümünde yansız ve demokratik tutum izleyin,   Onu asla baÅŸkalarıyla kıyaslamayın,   Çocuklarınızla arkadaÅŸ olun,   Saygının asla tek taraflı olamayacağını unutmayın,   ÇocuÄŸunuzun sorunlarına ilgi duyun,   Sorunlarını kendisinin çözebilecek gücü olduÄŸuna inancınızı gösterin ancak tecrübesinin sınırlı olduÄŸunu ve yardımınıza ihtiyacı olabileceÄŸini unutmayın,  Her koÅŸulda onu sevmeye devam edeceÄŸinize inanmasını saÄŸlayın.''          ARKADAÅžINIZ BAÄžIMLIYSA...     Kitapçıkta, fiziksel ve ruhsal geliÅŸimin en hızlı yaÅŸandığı 12-20 yaÅŸ sürecinde, doÄŸrunun deneme-yanılma yoluyla bulunduÄŸu vurgulanarak,gençlerin yeni ve zorlayıcı durumlarla karşı karşıya kaldığı bu dönemde, madde bağımlılığının önemli bir risk oluÅŸturduÄŸu kaydedildi.  Kitapçıkta, gençlere, anne babalara verilen önerilerin benzerleri yapıldı. Bağımlı arkadaşı olanlara ise ÅŸu tavsiyelerde bulunuldu:  '' Madde kullanmadıkları bir zamanda onlarla konuÅŸun,   Bağımlılığı nedeniyle onu suçlamayın,   Onunla ilgilendiÄŸiniz ve yardım etmek istediÄŸinizi ifade edin,   Madde kullanımından sonra ne durumda olduÄŸunu ve nasıl davrandığını anlatın,   Kendine ve iliÅŸkilerine nasıl zarar verdiÄŸini görmesine yardım edin,   Arkadaşınızın söylediklerinizi kabullenmemesine, durumunu inkar etmesine hazırlıklı olun,   Sorununu çözme konusunda çaresiz kalıyorsa, uzman yardımı almasına ikna edin.''Â