Kapetan Kemal öldü
Güncelleme Tarihi:
Seyit ERÇİÇEK / İSTANBUL
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 17, 2011 00:00
Yunanistan iç savaşına gerilla olarak katılan ve 2 kez yaralanan “Kapetan Kemal” (Komutan Kemal) lakaplı Mihri Belli 95 yaşında öldü. Sosyalist hareketin öncü isimlerinden olan Belli 11 yıl hapis yattı, 18 yıl yurtdışında kaldı.
TÜRKİYE sosyalist hareketinin öncülerinden ve sembol isimlerinden, Yunanistan iç savaşında gerilla olarak çarpışmasıyla bilinen “Kapetan Kemal” (Komutan Kemal) lakaplı Mihri Belli, dün saat 16.00’da, 95 yaşında, Göztepe’deki evinde yaşamını yitirdi. Hayatının 11 yılı hapiste, 18 yılı da zorunlu olarak ülke dışında geçen Mihri Belli, solunum yetmezliğinden şikayetçiydi. Bir süredir bilinci kapalı olan Belli, evinde tedavi görüyordu. Belli, Perşembe günü ikindi namazının ardından Şişli Camii’nde kılınacak cenaze namazı sonrasında Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilecek.
Silivri’de doğdu
Mihri Belli, 1916’da Silivri’de dünyaya geldi. Babası Kurtuluş Savaşı yıllarında Trakya Direnişi’ni yönetenlerden Urfalı Mahmut Hayrettin Bey’di. Marksist düşünce ve devrimci eylemle 1936’da iktisat okumaya gittiği Amerika’da tanıştı. 1940’da Türkiye’ye döndü. 1942’de TKP’nin Merkez Komite üyeliğine getirildi. 1943-1944’te İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde Ord. Prof. Fritz Neumark’ın asistanlığını yaptı. İlerici Gençler Birliği’nin kurucu ve örgütleyicilerinden biri oldu. 1944’de İlerici Gençler davasında 2 yıl hapis ve sürgün cezasına çarptırıldı.
1946’da yurtdışına çıktı. Yunan iç savaşına gerilla olarak katıldı. Belli, 2 kez yaralandığı bu savaşta, Mustafa Kemal Atatürk’e gönderme yapan Yunanlılar’ın taktığı isimle “Kapetan (Komutan) Kemal” olarak, tabur komutanlığına kadar yükseldi. Çatışmalarda 2 kez yaralandı. 1951 TKP tevkifatında tutuklandı. Yargılandı ve 7 yıl hapis, 2 yıl 4 ay zorunlu ikamet cezasına mahkum edildi. Mihri Belli ilk kez 1960’larda legal olarak, kendi adıyla konuşma ve yazma olanağını elde etti. “Türk Solu” ve “Aydınlık Sosyalist Dergi”nin yayınlanmasına yardımcı oldu. Bu dönemde de konuşma ve yazılarından dolayı 2 kez tutuklandı, aylarca hapis yattı.
Gençliği etkiledi
Mihri Belli bu dönemde ünlü Milli Demokratik Devrim (MDD) tezlerini geliştirdi. Gençlik hareketinin Deniz Gezmiş, Mahir Çayan gibi liderleriyle ilişkiye geçti. MDD kısa süre içinde gençlik hareketi içinde belirleyici bir etkinlik sağladı ve Türkiye’de, 68 kuşağı gençlik hareketinin, devrimci ve Marksist bir nitelik kazanmasında belirleyici rol oynadı. 12 Mart 1971 darbesinin ardından yakalanmamak için yurt dışına çıktı. Ecevit’in önderliğindeki CHP’nin en büyük parti olarak çıktığı 1973 seçiminde Türkiye’deydi. 1974 Af Yasasından sonra arkadaşlarıyla birlikte 1975’de Türkiye Emekçi Partisi’ni kurdu. 1979’daki suikastte ağır yaralandı. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra, 1981 sonlarına doğru yurtdışına çıktı. Bir süre Ortadoğu’da kaldı. Faşizme Karşı Birleşik Cephe’nin kuruluşuna katıldı. Oradan İsveç’e geçti. Tüm bu süreç boyunca Kürt hareketini yakından izledi. 1992’de Türkiye’ye döndü. ÖDP ve SDP’nin kurucuları arasında yer aldı. 2002 seçimlerinde Emek Barış Demokrasi Bloku?DEHAP desteğiyle, İstanbul’dan bağımsız milletvekili adayı oldu.
Kumandan Lambros ismini koydu
YUNAN iç savaşına katılan ve Demokratik Ordu saflarında, tabur komutanlığına kadar yükselen Mihri Belli, kendisiyle yapılan bir söyleşide, “Kapetan (Komutan) Kemal ismini almanızın özel bir nedeni var mı?” sorusunu şöyle yanıtlamıştı: “Bu adı Kuzey Bölgesi (Yunanistan) siyasi kumandanı Lambros koydu. ‘Burada Türkler, Pomaklar Kemal adını severler, adın Kemal olsun’ dedi. Mustafa Kemal’i kastediyordu.”
Silivri’de doğdu
Mihri Belli, 1916’da Silivri’de dünyaya geldi. Babası Kurtuluş Savaşı yıllarında Trakya Direnişi’ni yönetenlerden Urfalı Mahmut Hayrettin Bey’di. Marksist düşünce ve devrimci eylemle 1936’da iktisat okumaya gittiği Amerika’da tanıştı. 1940’da Türkiye’ye döndü. 1942’de TKP’nin Merkez Komite üyeliğine getirildi. 1943-1944’te İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde Ord. Prof. Fritz Neumark’ın asistanlığını yaptı. İlerici Gençler Birliği’nin kurucu ve örgütleyicilerinden biri oldu. 1944’de İlerici Gençler davasında 2 yıl hapis ve sürgün cezasına çarptırıldı.
1946’da yurtdışına çıktı. Yunan iç savaşına gerilla olarak katıldı. Belli, 2 kez yaralandığı bu savaşta, Mustafa Kemal Atatürk’e gönderme yapan Yunanlılar’ın taktığı isimle “Kapetan (Komutan) Kemal” olarak, tabur komutanlığına kadar yükseldi. Çatışmalarda 2 kez yaralandı. 1951 TKP tevkifatında tutuklandı. Yargılandı ve 7 yıl hapis, 2 yıl 4 ay zorunlu ikamet cezasına mahkum edildi. Mihri Belli ilk kez 1960’larda legal olarak, kendi adıyla konuşma ve yazma olanağını elde etti. “Türk Solu” ve “Aydınlık Sosyalist Dergi”nin yayınlanmasına yardımcı oldu. Bu dönemde de konuşma ve yazılarından dolayı 2 kez tutuklandı, aylarca hapis yattı.
Gençliği etkiledi
Mihri Belli bu dönemde ünlü Milli Demokratik Devrim (MDD) tezlerini geliştirdi. Gençlik hareketinin Deniz Gezmiş, Mahir Çayan gibi liderleriyle ilişkiye geçti. MDD kısa süre içinde gençlik hareketi içinde belirleyici bir etkinlik sağladı ve Türkiye’de, 68 kuşağı gençlik hareketinin, devrimci ve Marksist bir nitelik kazanmasında belirleyici rol oynadı. 12 Mart 1971 darbesinin ardından yakalanmamak için yurt dışına çıktı. Ecevit’in önderliğindeki CHP’nin en büyük parti olarak çıktığı 1973 seçiminde Türkiye’deydi. 1974 Af Yasasından sonra arkadaşlarıyla birlikte 1975’de Türkiye Emekçi Partisi’ni kurdu. 1979’daki suikastte ağır yaralandı. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra, 1981 sonlarına doğru yurtdışına çıktı. Bir süre Ortadoğu’da kaldı. Faşizme Karşı Birleşik Cephe’nin kuruluşuna katıldı. Oradan İsveç’e geçti. Tüm bu süreç boyunca Kürt hareketini yakından izledi. 1992’de Türkiye’ye döndü. ÖDP ve SDP’nin kurucuları arasında yer aldı. 2002 seçimlerinde Emek Barış Demokrasi Bloku?DEHAP desteğiyle, İstanbul’dan bağımsız milletvekili adayı oldu.
Kumandan Lambros ismini koydu
YUNAN iç savaşına katılan ve Demokratik Ordu saflarında, tabur komutanlığına kadar yükselen Mihri Belli, kendisiyle yapılan bir söyleşide, “Kapetan (Komutan) Kemal ismini almanızın özel bir nedeni var mı?” sorusunu şöyle yanıtlamıştı: “Bu adı Kuzey Bölgesi (Yunanistan) siyasi kumandanı Lambros koydu. ‘Burada Türkler, Pomaklar Kemal adını severler, adın Kemal olsun’ dedi. Mustafa Kemal’i kastediyordu.”