Ä°ÅŸletmelerin yüzde 94’ü aile ÅŸirketi

Günümüz iÅŸletmeleri için vazgeçilmez bir yönelim haline gelen kurumsallaÅŸma, aile ÅŸirketleri için çok daha fazla önem taşıyor. Bugün dünyada ve Türkiye'de küçük ve orta ölçekli ÅŸirketlerin yüzde 90'ından fazlasının aile ÅŸirketlerinden oluÅŸtuÄŸu dikkate alındığında bu konunun önemi daha iyi anlaşılıyor.Aile ÅŸirketlerinin devamlılıklarını sürdürememelerinin altında yatan en büyük neden, kurumsallaÅŸamama olarak belirlendi.     Dr. Ebru KarpuzoÄŸlu tarafından kaleme alınan ve Hayat Yayınları tarafından yayınlanan ''Büyüyen ve GeliÅŸen Aile Åžirketlerinde KurumsallaÅŸma'' adlı kitaptan derlenen bilgilere göre, 1997 yılı itibariyle ABD'de faaliyet gösteren ÅŸirketlerin yüzde 95'ini aile ÅŸirketleri oluÅŸturuyor.     Åžili'de ÅŸirketlerin yüzde 90'ı, Ä°talya'da yüzde 99'u, Ä°spanya'da yüzde 71'i ve 1996 verilerine göre Türkiye'deki küçük ve orta ölçekli iÅŸletmelerin de yüzde 94.1'i aile ÅŸirketi.      EN ESKÄ°SÄ° 4. KUÅžAK GEÇMÄ°ÅžE GÄ°DÄ°YOR       Amerika'da 1640 yılında kurulup bugün 12. jenerasyon tarafından yönetilen firmalara rastlanırken, Türkiye'de en eski aile ÅŸirketlerinin 1870 yılında kurulduÄŸu ve ancak 4. jenerasyona ulaÅŸabildiÄŸi görülüyor.     Türkiye'deki en eski ve nesiller boyu devam etmeyi baÅŸaran aile ÅŸirketleri boza, kahve, helva gibi geleneksel ürünlere yönelik.     Dikkati çeken bir diÄŸer unsur ise 4. jenerasyonun yönetiminde olduÄŸu Amerikan ÅŸirketlerinin 1843 yılından itibaren kurulmalarına raÄŸmen Türk ÅŸirketlerinin 1870 yılından itibaren kurulmaya baÅŸlaması ve aynı jenerasyonda bulunan Amerikan ÅŸirketlerine göre daha genç olmaları.      Ä°LGÄ° VAR AMA YETERLÄ° DEĞİL        Kitapta, Türk aile ÅŸirketlerinin diÄŸer ülkelerin benzer türdeki iÅŸletmelerine göre kurumsallaÅŸma açısından daha fazla zorluk çekeceklerine iÅŸaret ediliyor.     Aile ÅŸirketi olsun ya da olmasın genelde Türk kültürünün yönetsel anlamda en tipik zaafiyetinin planlamaya ve organize etmeye önem vermeden icraata giriÅŸme anlayışı olduÄŸu, bunun da kurumsallaÅŸmaya engel teÅŸkil ettiÄŸi vurgulanıyor.     Son 10 yıl zarfında ülkemizdeki küçük ve orta ölçekli aile ÅŸirketlerinin kurumsallaÅŸmaya yönelik düzenlemelere daha fazla ilgi duydukları, buna karşılık söz konusu ilginin kurumsallaÅŸmayı gerçekleÅŸtirme açısından yeterli görülmeyeceÄŸinin söylenebileceÄŸi belirtiliyor.      EBRU KARPUZOÄžLU         New Port University'de yönetim-organizasyon konularında ders verenkiabın yazarı Dr. Ebru KarpuzoÄŸlu da kurumsallaÅŸmayla ilgili boyutların 9 aÅŸamadan oluÅŸtuÄŸuna dikkat çekerek, ''planlama, amaç belirleme, insan kaynaklarına yatırım yapma, etkin ve verimli kullanma, finansman boyutlarında Türk aile ÅŸirketlerinin kurumsallaÅŸması düşük'' dedi.    Türk aile ÅŸirketlerinde acil durum planı, varis-miras planının genellikle uygulanmadığını ifade eden KarpuzoÄŸlu, aile ÅŸirketlerinin üretim, pazarlama, yönetim konularında ise orta düzeyde kurumsallaÅŸtığını belirtti.    KarpuzoÄŸlu, ''KurumsallaÅŸma düzeyinin çok da yüksek olduÄŸu herhangi bir boyut yok. Küçük ve orta boy iÅŸletmelerde orta boy düzeyde kurumsallaÅŸmalar geçerli. Büyük iÅŸletmelerde durum biraz daha farklı ama yine de tam anlamıyla Türkiye'de kurumsallaÅŸma düzeylerininyüksek olduÄŸu iÅŸletmelerden çok fazla söz edemeyiz'' diye konuÅŸtu.      AÄ°LE VE ŞİRKET İÇ İÇE         Aile ve ÅŸirketin iç içe girmesinin aile ÅŸirketlerinin en büyük handikapı olduÄŸuna iÅŸaret eden KarpuzoÄŸlu, Türk kültürünün ataerkil yapısının ve planlı programlı yaÅŸamak yerine günübirlik yaÅŸamaya önem vermesinin burada etkili olduÄŸunu kaydetti.     Aile ÅŸirketlerini, giriÅŸimcinin kurduÄŸu aile ÅŸirketleri, kardeÅŸ ortaklığı, kuzen ortaklığı ve sürekli olmayı baÅŸaran aile ÅŸirketleri olarak 4 döneme ayıran KarpuzoÄŸlu, Türkiye'deki aile ÅŸirketlerinin en fazla kuzen ortaklığı döneminde olduÄŸuna iÅŸaret etti.     KarpuzoÄŸlu, kadınlara ÅŸirketlerde çok da fazla etkin rol verilmediÄŸine de dikkat çekti.    KarpuzoÄŸlu, ''Bizde uzun süreli olan aile ÅŸirketleri geleneksel ürünleri üreten ÅŸirketler. Sanayi sektöründe yer alıp da uzun dönemde varolan aile ÅŸirketi yok gibi. Türkiye'de sürekli olmayı baÅŸaran aile ÅŸirketi safhasına gelen ÅŸirket yok'' dedi.         Â