İngiltere'de insanlar sübyancı avına çıktı

8 yaşındaki Sarah Payne, geçtiğimiz Temmuz ayında tecavüz edilerek öldürülmüştü. Olayın ülke genelinde büyük tepki toplaması, Murdoch grubunun tirajı gün geçtikçe düşmekte olan ‘‘News of the World’’ adlı haftalık gazetesi için bulunmaz bir fırsat oldu. Gazete ‘‘Name and Shame’’ sloganıyla, sübyancıların teşhir edilmesi için bir kampanya başlattı ve yüze yakın pedofil ya da pedofil olduğu varsayılan insanın resimlerini ve adreslerini yayınladı. Basın sorumluluğu açısından bakıldığında, insanı dehşete düşüren bu kampanya, meyvelerini toplamakta gecikmedi: 4 milyonluk tiraj artışı. Linç psikolojisiyle yollara dökülen sübyancı avcıları tarafından evleri yakılan, pencereleri taşlanan, sokak ortasında dövülen insanlar.

Yer, İngiltere'de Portsmouth'un bir köyü. Sübyancı avcısı halk belediye binasının önüne toplanıyor. Ortalarında 6 yaşında bir kız çocuğu var. Üzerinde ‘‘Pedofillere ölüm’’ yazan bir pankart taşıyor.

Çocuklu anneler akın akın geliyorlar gösteriye. Sloganlar atarak bağrıyorlar. Erkekler de var tabii, onlar ellerinde biraları, bağıran karılarını izliyor ve enerjilerini pedofillerin infazı için sarklıyorlar herhalde.

4 yaşında bir erkek çocuk, bir yandan parmağını emiyor, bir yandan da ‘‘Öldürün onları, asın’’ diye bağırıyor.

Bütün bu olan bitenin nedeni, geçtiğimiz Temmuz ayında, 8 yaşındaki Sarah Payne'in, kimliği henüz belirlenemeyen bir psikopat tarafından tecavüze uğrayıp öldürülmesi mi? Bir ölçüde bu belki, ama bu toplu isteriyi körükleyen başka bir faktör var: Haftalık ‘‘News of the World’’ gazetesi.

GAZETEDEN LİNÇ ÇAĞRISI

News of the World, Murdoch grubunun en ağır toplarından. Sarah Payne'nin öldürülmesiyle birlikte İngiltere'de yaşanan üzüntü ve korkuyu, düşmekte olan tirajı yükseltme amacına alet etmesi, bugün İngiltere'deki bu linç psikolojisini yarattı. News of the World'ün pedofillere karşı başlattığı kampanyanın tek bir sloganı vardı: ‘‘Teşhir edin, utançlarını sergileyin.’’ Hemen ardından sübyancı ya da sübyancı olduğu varsayılan yüze yakın kişinin fotoğrafları ve adresleri yayınlandı.

Halka ‘‘yakın çevrenizde bir canavar var mı?’’ diye sormaktı aslında bu. Haftalık gazete bununla da kalmıyor, pedofillerin kimyasal yollarla hadım edilmesini öneren anglikan papazı Pat Buckley'den de bu kampanyanın başını çekmesini istiyordu.

Bütün İngiltere'yi bir anda saran bu çağrı, kontrol altına alınamaz bir insan avı başlattı. Özellikle işçi mahallelerinde yaşayan ve sürekli güvensizlikten yakınan, kendilerini o işçilere oranla ‘‘elit’’ zanneden bir kesim tarafından.

Portsmouth'taki gösteri de işte bu insan avı isterisinin bir sonucu oldu. İsteri ve bira dozu artan kalabalık yürümeye başladı. Hedefleri canavarları tespit etmekti.

Bugüne kadar o bölgede hiçbir pedofili vakası görülmemişti. Ancak ailelerinden de destek gören gençler, kendilerini seks manyaklarını yargılamaya muktedir birer kanun adamı gibi görmekte gecikmediler.

KURBAN AİLE SEÇİLİYOR

Gary ve Julie Leggs, Paulsgrove köyünde yaşayan, kendi halinde bir aileydi. İki çocukları vardı. O güne kadar polisle, adaletle hiçbir sorunları olmamıştı. Son derece sakin yaşıyorlardı. Baba Gary, köyün bütün erkeklerinin gittiği pub'a hiç gitmiyor, evinde ailesiyle birlikte olmayı tercih ediyordu. Bir erkek herkes gibi akşamları bara gidip, diğerleriyle bira içmiyorsa, saklayacak bir şeyi vardı, ya da komşularını aşağılıyordu. Böyle düşündü köy halkı.

Leggs çiftinin aslında birer seks manyağı olduğu söylentisi de, Beehive adlı bu pub'dan yayıldı.

Leggs'lerin evine doğru yürümeye başlayan kalabalık, önce Leggs'lerin camlarını taşlamaya başladı. Ardından evin önünde duran arabayı ateşe verdiler. Normal zamanda kendi halinde olan bu köy halkı tam bir caniye dönüşmüştü. News of the World'ün kampanyası o kadar etkili olmuştu ki, herkes kendini son derece yasal bir şey yaptığına inandırmıştı.

Leggs ailesi o gün evde değildi. Derken gençler eve daldılar. Mücevher, televizyon, video, ne buldularsa aldılar. Adalet yerini bulmuştu. Artık köyün çocukları bahçede güvenlik içinde oynayabilirlerdi. Sonradan olan biteni duyan Julie Leggs, ‘‘eğer evde olsaydık bizi öldürürlerdi,’’ diyor.

KAMPANYA İYİCE YAYILIYOR

Olaylar bu köyle sınırlı kalmadı. Norwich'te bir baba ve üç çocuğu ölümden zor kurtuldular. Evleri bir gece ateşe verildi. Suçları, sonradan yakalanıp mahkum edilen Rod Reynolds adlı bir pedofilin, yıllar önce onların evinde oturuyor olmasıydı. Bir başka olay da, suçluların rehabilite edildiği bir merkezin yakılması oldu. Oysa bu merkezde hiçbir cinsel suçlu bulunmuyordu. Çok daha korkuncu, bir adam gün ortasında fena halde dövüldü. Onun da tek suçu, News of the World'de fotoğrafı yayınlanan bir pedofile benzemesiydi.

Toplu linç isterisi yayıldıkça yayıldı. Anneler Whitlers'da çocuklarla konuştuğu için bir Asyalı'yı dövdüler. Ipwich'te küçük bir kıza kur yaptığı düşünülen 16 yaşında bir oğlan çocuğu çırılçıplak soyuldu ve hadım edilmekle tehdit edildi. Cezasını çekmiş olan gerçek bir pedofil öylesine hırpalandı ki, sonunda intihar etti.

Temmuz ayında öldürülen küçük Sarah'nın anne ve babası, şimdi yeni bir yasa çıkarılmasını istiyorlar. ‘‘Sarah Yasası’’ denilebilecek bu yasa, öncelikle seks suçlularının dosyalarının herkese açık olmasını talep ediyor. Blair hükümetinin İçişleri Bakanı Jack Straw ise bunun mümkün olmadığını, ancak daha önce mahkum edilmiş pedofili suçlularının sürekli gözetim altında olmaları için gerekli tedbirlerin alınacağını söylüyor.

TEŞHİRE DEVAM EDECEĞİZ

Yol açtığı vahim olaylara karşın geri adım atmayan News of the World'ün son açıklaması ise şöyle: ‘‘Pedofilleri teşhir etme ve aşağılama kampanyamızı sürdüreceğiz.'

News of the World adlı tabloid gazetenin tek bir amacı var aslında: Tirajını artırmak ve rakipleriyle arasındaki tiraj farkını iyice açmak. Ancak Sarah Payne'in öldürülmesi sonrası açılan kampanyanın bunca korkunç olaylara neden olmasını, bunca kişinin linç hareketine, bunun ne anlama geldiğini düşünmeksizin katılmasını, yalnızca insanın içindeki şiddet eğilimiyle açıklamak zor. Konu daha çok İngiltere'nin iç kesimlerinin sosyolojisiyle ilgili. İşçi Partisi'nden bir milletvekili, ‘‘Adaleti kendi kendilerine yerine getirmeye çalışan bu insanlar işçi ve madenci,’’ diyor. ‘‘Dayanak noktalarını ve modellerini kaybetmiş, düzen tarafından aldatılmış olduğunu düşünen bir sosyal sınıf. İngiliz işçiler için Sarah'nın ölümü, ilahi bir intikam fırsatı oldu.’’

(Le Nouvel Observateur'den derlenmiştir.)

New of The World-Sunday People:

Utanç verici rekabet

8 yaşındaki Sarah Payne'in trajik ölümü, Murdoch grubunun en önemli yayınlarından haftalık tabloid gazete News of the World'e inanılmaz bir kar sağladı. Gazetenin satışları son bir yıldır düşüyordu. 8 milyonu bulan tiraj 4 milyonlara inmişti. Sarah'nın ölümünden sonra başlattıkları ‘‘Sübyancıları teşhir edelim’’ kampanyası, gazetenin tirajını yeniden yükseltti. Ancak, kampanyanın yol açtığı linç psikolojisi karşısında, hiç değilse yanlış yaptıklarını kabul etmesi beklenen gazete, kampanyayı sürdürmeye kararlı. Gazetenin yayın yönetmeni Rebekah Wade, antisübyancı kampanyadan ötürü özür borçlu olduğunu düşünmüyor. ‘‘Üstelik, diyor, zaten rakibimiz Sunday People seks suçluları için idam cezasının kabul edilmesi için kampanya hazırlığı içinde.’’

Toplam 15 milyon tiraja sahip Miroir ve Sun gazeteleri ise, diğer iki gazete arasındaki bu utanç verici yarışı izlemekle yetiniyorlar.