Hocasından Fatih’e ‘Şahin ol’ uyarısı

Güncelleme Tarihi:

Hocasından Fatih’e ‘Şahin ol’ uyarısı
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 29, 2003 00:00

Bugün 550. yıldönümünü kutladığımız Fetih, pek o kadar da kolay olmadı aslında. Ama bunun sebebi Bizans'in direnişi filan değil, Osmanlı ordusu içindeki iktidar kavgalarıydı. Sultan II. Mehmet'in hocası olan Akşemsettin, kentin ele geçirilememesi üzerine genç padişahı pasif kalmakla suçlar ve bugünkü deyişle ‘‘Şahin ol’’ yarısında bulunur.Ünlü tarihçi Prof. Halil İnalcık tarafından Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi'nde bulunan Akşemsettin'e ait bir mektup, bugün 550. yılını görkemli törenlerle kutladığımız İstanbul'un fethinin hiç de kolay gerçekleşmediğini gösteriyor. Ancak bunun sebebi ne İstanbul surlarının Osmanlı ordularına geçit vermeyişi, ne Haliç'teki zincir, ne de Hıristiyan Avrupa'nın Bizans'a gönderdiği destek. Bunun sebebi, eski bir hastalık olarak bugüne miras kalan ordu içindeki iktidar kavgalarıdır.Akşemsettin, fetihten birkaç gün önce yazdığı anlaşılan mektubunda, kuşatma uzadığı için dedikoduların alıp yürüdüğünü, bu dedikoduların da kuşatmaya karşı çıkan Çandarlı Halil Paşa ve ekibinin ekmeğine yağ sürdüğünü söylüyor. Daha da ilginci, Akşemsettin, Çandarlı ve ekibinin ‘‘devşirme’’ olduğunu hatırlatarak şunları dile getiriyor: ‘‘Artık bu gibi konularda yumuşaklıkla davranmayı bırakmak gerek. Derinliğine soruşturup bu aykırı seslerin kimden geldiği öğrenilmeli ve bu kişilere görevden alma ve şiddetli azarlama gibi ağır cezalar verilmelidir. Eğer bu yapılmazsa, bu kişiler, yarın İstanbul'un surlarına hücuma geçilirken ve surlardaki hendekler doldurulmaya başlandığı zaman emirlerinize burun kıvırmaya kalkarlar. Biliyorsunuz, bunların çoğu yasak Müslümanıdır. Canını ve başını Allah için vermeye hazır olanlar, azdan azdır. Bunlar ancak ganimet alacaklarını bilirlerse harekete geçerler ve canlarını dünya için ateşe atarlar.’’Akşemsettin'in de belirttiği gibi, asıl büyük bölünmenin şehrin yağmalanması yani ganimet konusunda ortaya çıktığı anlaşılıyor. Metni günümüz Türkçesi'ne aktaran ve konuyla ilgili olarak ‘‘Osmanlı: İnsanlığın Son Adası’’ (Ufuk Yayınları) bir kitap yazan araştırmacı Mustafa Armağan, ‘‘ganimet kavgası’’ hakkında ilginç bir yorumda bulunuyor: ‘‘Sultan II. Mehmet, hocası Akşemsettin'in tavsiyesi doğrultusunda, o zamanki adıyla Konstantinapolis'in yağmalanmasını istememektedir. Çandarlı ise bunu engellemenin askerin moralini bozduğunu ve bu nedenle kuşatmanın başarısız kaldığını savunmaktadır. İşlerin sarpa sardığını gören Fatih, kentin üç gün yağmalanmasına izin verecek ve bu izin İstanbul'un fethini mümkün kılacaktır.’’ Böylece Batılı tarihçilerin yüzyıllar boyunca anlata anlata bitiremeyeceği üç günlük yağma gerçekleşir.Yağma gizlenmek isteniyorAraştırmacı yazar Mustafa Armağan konuyla ilgili olarak şunları söyledi:‘ Hasan Áli Yücel'in 1953 yılındaki transkripsiyonunu saymazsak eğer, bu mektup bugüne kadar günümüz diline aktarılmadı. Çünkü fetih olayını yağmaya bağlayan tehlikeli bir yön içeriyordu. Kuşatmanın başarısız olması halinde hem Fatih'in, hem de Akşemsettin'in karizması sarsılacaktı. Akşemsettin'in mektubu işte bu aşamada devreye giriyor. Bu da bugüne kadar bize bir masal gibi anlatılan fethin gerçek hikáyesini gözler önüne seriyor. Muhtemelen gözardı edilmesinin sebebi de, bu yağma olayının gizleme çabasıdır.’
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!