Gözler yine Boğazlar'da

Güncelleme Tarihi:

Gözler yine Boğazlarda
Oluşturulma Tarihi: Aralık 27, 1997 00:00

Haberin Devamı

Geçenlerde Rus Başbakanı'nı ağırladık. Viktor Çernomırdin'in ziyareti, petrol, tanker derken çok nazik bir konuyu, Boğazlar trafiği, güvenliğini ısıttı. Başbakan Yılmaz'ın ABD temasları sırasında Hazar petrolü, Bakü-Ceyhan projesi gündeme geldiğinden Boğazlar da masaya ilişti. Üstüne üstlük perşembe sabahı Yeniköy'de Norveç bandıralı Orange Star isimli bir tanker karaya oturunca, ‘‘Boğazlar canımızdır. Tüzük, kazaları gerçekten azalttı. Güvenlikten ödün verilemez. Dış baskılara boyun eğilmemelidir’’ hatırlatması yapmak kaçınılmaz oldu.

Moskova ve Washington, 1 Temmuz 1994'te yürürlüğe giren Boğazlar Tüzüğü'nün değiştirilmesinde ısrarlı. Boğaz trafiğinde sıkı denetimi getiren ve kazaları çarpıcı bir şekilde azaltan bu tüzükten hiç hazetmiyorlar. Siyasi, ekonomik çıkarlarına Montreux Anlaşması'nı kılıf yapıp, ‘‘Böyle bir kısıtlama getiremezsiniz. Tankerler ferah, ferah geçebilmeli. Boğazları belli zamanlarda trafiğe kapatmayın’’ diye karşımıza çıkıyorlar.

Peki nedir bu tüzük? Ne yararlar sağlamıştır? Denizcilik Müsteşarlığı İstanbul Bölge Müdür Yardımcısı Bilal Azaklı'nın verdiği bilgiye göre, Boğazlar Tüzüğü kaza riskini asgariye indirmek için ortaya konan, uluslararası hukuka uygun kurallar bütünlüğüdür. Denizde Çatışmayı Önleme Uluslararası Sözleşmesi COLREK'in 10'ncu maddesine dayanarak bu tüzükle ilk kez trafik ayrım düzeni getirildi, haritada geliş-gidiş şeritleri belirlendi.

İstanbul Boğazı trafik yoğunluğu bakımından dünyanın en dar su yolu. Kimi yerlerde kıyıdan kıyıya uzaklığı 700 metreye inen Boğaz'da 300 metrelik bir tanker istediği saatte tek başına kuralsız seyredebilir mi? Bu tür coğrafi özelliklerin yanı sıra ters akıntılar gibi oşinografik, görüş mesafesini aniden bir metreye indiriveren sis gibi meteorolojik ayrıntılar da İstanbul Boğazı'ndaki güvenlik kısıtlamalarını şart koşuyor. Tüzük uygulamalarına gelince...200 metreden büyük gemilerin gece geçişi yasak, 300 metreden büyük olanların seyrinde boğaz kapatılıyor. Kendi imkanlarıyla geçmesi mümkün olmayan gemilere eskort römorkör verilmesi gibi ek önlemler var. Gelecekte Boğaz trafiğinin, güvenliğinin bilgisayarla ve radarla kontrolü hedefleniyor.

Boğazlar'da çevre endişelerimizi Amerikan Time Dergisi de paylaşıyor. 24 Mart tarihli sayıda Atina, Moskova, İstanbul muhabirleri, Ankara'nın haklılığını açık, seçik teslim ediyor. İşte bazı veriler: 1938'de Boğazlardan günde 15 gemi geçerken, bu sayı 1995'de 125'e, 1996'da 137'ye çıktı. 1993'te 24 olan kaza sayısı 1995 ve 1996'da 7'ye düştü. Yılda ortalama 50 bin gemi Boğazlar'dan geçiyor. 50 milyon tonluk Hazar petrolünün taşınması 500 tankerin daha boy göstermesi anlamına geliyor.

Orange Star bir talihsizlik yaşadı, ama çok şükür ki bu sefer hasarsız, zararsız bir tanker olayı atlattık. Doğal Hayatı Koruma Derneği (DHK) ve Deniztemiz Derneği Turmepa'dan uyarılar geldi. ‘‘Geçmiş felaketleri unutmayalım. Türk hükümeti, Hazar petrolünün taşınmasında alternatif yollar için ağırlığını koysun. Boğazlar'ın güzelliği gölgelenmesin, güvenliği tehlikeye girmesin’’ diyorlardı. İlgililerin dikkatine havale edilir.

Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!