Freedom House: Türkiye, 1 yılda en fazla özgürleÅŸen ülke

Tüm dünyadaki insan hakları uygulamalarını izleyen 'Özgürlükler Evi' isimli sivil toplum örgütü, 2002'de özgürlükler bakımından en fazla kazanım elde eden ülkelerin başında Türkiye'nin geldiÄŸini açıkladı. Türkiye'nin hala "yarı özgür" ülkeler sıralamasında yeraldığı örgütün 192 ülkeyi kapsayan 2002 yılı araÅŸtırmasında, ordunun siyasi alana müdahale etme potansiyeli ve medeni haklar konusunda eksiklikleri olduÄŸu da belirtiliyor.Freedom House  (Özgürlükler Evi) raporunda, terör tehdidi ve dünya ekonomisindeki yavaÅŸlamaya raÄŸmen bu yıl demokrasi açısından önemli kazanımlar elde edildiÄŸi belirtildi. Amerika'nın Sesi Radyosu'nda yer alan raporda üç farklı kategori sıralanıyor. Bunlardan ilkinde insan hakları uygulamasında en kötü örnekler listelenirken, diÄŸer iki kategoride özgürlükler açısından son bir yılda en fazla kazanım elde eden ülkeler ve en fazla kayba uÄŸrayanlar yer alıyor. Türkiye, 2002 yılında özgürlüklerde en fazla kazanım elde edilen ülkelerin başında yer aldı. Özgürlükler Evi raporunda buna gerekçe olarak 'Ilımlı Ä°slamcı parti'' olarak nitelendirilen AKP'nin iÅŸbaşına gelmesi ve Kürtler'e kültürel hakların geniÅŸletilmesi gösterildi.TÃœRKÄ°YE LÄ°STENÄ°N BAÅžINDAÖzgürlükler Evi örgütü AraÅŸtırma Bölüm BaÅŸkan Yardımcısı Arch Puddington, Türkiye'yi liste başına almalarının en önemli nedeninin seçimler olduÄŸunu kaydederek ''Ä°slamcı bir partinin Ä°slami kökleri olan bir partinin eÅŸit koÅŸullarda seçimlere girebilmesi, seçimi kazandıktan sonra iÅŸbaşına gelebilmesi önemli bir kriterdi. Ayrıca iÅŸbaşına gelen partinin insan hakları konusundaki ılımlı çizgisi ve Kürt nüfusun kültürel haklarını geniÅŸletecek bazı adımlar atması da rol oynadı. Bu nedenlerle Türkiye'nin siyasi alanda gösterdiÄŸi ilerlemeyi kayda deÄŸer bulduk ve özgürlükler alanında özel elde edilen en önemli 5 kazanım arasında sıraladık" dedi.Puddington, Türkiye'nin ''Özgür ülke'' sıralamasına girmeme nedenine iliÅŸkin soruyu yanıtlarken, ülkeleri, mevcut siyasi ve medeni haklarını gözönüne alarak deÄŸerlendirdiklerini, ayrıca dini özgürlükler, basın özgürlüğü, azınlık hakları, hapishane koÅŸulları ve yargı bağımsızlığı gibi medeni hakların kullanımını göz önünde bulundurduklarını söyledi. Puddington şöyle devam etti:''Türkiye'de medeni haklar konusunda hala eksiklikler görüyoruz. Bunların başında Kürt nüfusun durumu geliyor. Türkiye'nin Kürt sorununu çözmesi için daha fazla yol katetmesi gerek. Çünkü Kürtler hala istedikleri kültürel hakları elde ettiklerini düşünmüyor. Türkiye'nin hala 'Yarı özgür' ülkeler alınmasının diÄŸer nedeni de ordunun siyasi alana müdahale etme potansiyeli. Radikal Ä°slamcı partilerin iktidarı ele geçirmesinin getirebileceÄŸi risklerin farkındayız. Ama bununla birlikte Türkiye'deki dindarların Avrupa veya ABD gibi ülkelerdeki dindarlarla eÅŸik haklara sahip olduÄŸunu düşünmüyoruz. Türkiye, özgürlüklerin diÄŸer Ä°slam ülkelerinin en özgürü. Son 30 yılda zor dönemler geçirdi, askeri müdahaleler, kanlı saÄŸ-sol çatışmaları yaÅŸadı. Åžimdi ülkede bu tür bir tedhiÅŸ ortamı yok. Ayrıca diÄŸer birçok Ä°slam ülkesinden farklı olarak radikal Ä°slamcılar'ın tedhiÅŸine de maruz deÄŸil. Türkiye medeni haklar arasındaki eksikliklerini tamamladığında kısa sürede 'Tamamen özgür ülkeler' arasında yer alır.''Özgürlükler bakımından en fazla kazanımlar elde edilen diÄŸer ülkeler arasında Brezilya, Senegal ve Bahreyn yer aldı. Özgür olmayan ülkeler sıralamasında bulunan 47 ülkeden 7'si ise ''Kötünün kötüsü'' olarak sıralandı. Bu ülkeler arasında Irak, Suriye, Türkmenistan, Suudi Arabistan ilk sıraları aldı.EN KÖTÃœLERÖzgürlükler açısından 2002 yılında kaydedilen en kötü uygulamalar arasında iç savaşın devam ettiÄŸi Çeçenistan'da artan vahÅŸet ve terörizm ve Ä°srail-Filistin çatışmaları sıralandı.Özgürlük Evi yıllık raporunda siyasi ve sivil haklar konusunda 19 ülkede geliÅŸme kaydedilirken, 11'inde gerileme görüldüğü ifade edildi.Serbest seçimler, rejim deÄŸiÅŸiklikleri ve medeni haklardaki ilerleme Brezilya Lesoto, Senegal ve Yugoslavya'nın 'Özgür'' olarak tanımlanan ülkeler arasında sayılmasına gerekçe gösterildi.Raporta dünya ülkeleri ''Tamamen özgür'', ''Yarı özgür'' ve ''Özgür olmayan'' sıralamasına tabi tutulurken, Türkiye, ''Yarı özgür'' ülkeler arasında gösterildi.Özgürlükler Evi BaÅŸkanı Adrian Karatnycky, geniÅŸ siyasi özgürlüklerin aşırı uçlara yönelimi engellediÄŸini, küresel ekonomik yavaÅŸlamanın özgürlükler üzerinde baskı oluÅŸturduÄŸunu anlattı. Karatnycky, 30 yıldan bu yana ülkelerin demokrasi uygulamalarına iliÅŸkin raporlar yayınladıklarını hatırlatırken, ''1972'de özgür olarak sıralanan ülkeler arasında sadece 43 ülke vardı. Åžimdi 89 ülke bu sıralamada yer alıyor. 2 katı aÅŸan bir artış söz konusu. Yine temel hakların tanındığı ülke sayısı da 2 katına çıktı. 1972'den bu yana özgür olmayan ülkelerin sayısı iniÅŸe geçti. Bu rakamlar demokrasi alanında önemli ilerlemeler saÄŸlandığını gösteriyor'' dedi.Son raporda dünya ülkelerinin yüzde 63'ünün seçimlerle iÅŸbaşına gelen liderler tarafından yönetildiÄŸi, bunun demokrasinin geliÅŸimi ve siyasi katılım bakımından gözardı edilmemesi gerektiÄŸini vurguladı.Â