Eyüp Sultan zamanı

PEYGAMBERİN MİHMANDARI İÇİN YAPILDI

Ramazan boyunca her ziyaret mekanında farklı görüntüler oluşuyor. Ramazan'ı en canlı yaşayan yerlerden biri de Eyüp Sultan. Canlılığın nedeni Halid bin Zeyd Ebu Eyyub El-Ensari'nin türbesi. Mekke'den Medine'ye hicret eden Peygamber'e mihmandarlık yapan, O'nu evinde misafir eden, İstanbul'un Emeviler tarafından kuşatılması sırasında ölen, İslamiyetin en önemli manevi şahsiyetlerden biri...

RAHMET VE BEREKET

Bugün Ramazan'ın ilk günü. Bir milyara yakın Müslüman oruca başladı. Bir ay boyunca sahura kalkılacak. İmsaktan iftara nefislerini bazı tatlardan mahrum bırakanlar, iftar sofralarında oruçlarını açacak. Camilere koşulacak, saflar tutulacak. Selat-ü selam'lar eşliğinde teravih namazları kılınacak. Rahmet ve bereket ayı dünyamıza damgasını vuracak. Ramazan'ın nabzı Osmanlı'dan miras kalan camilerde, Eyüp Sultan, Süleymaniye, Sultanahmet, Selimiye'de atacak.

KILIÇ KUŞANMA TÖRENİ

Yüzyıllarca birçok Osmanlı padişahı bu camide kılıç kuşandı, yani tahta çıkış töreni burada yapıldı. Caminin yanında yer alan Eyüp Sultan'ın türbesi, hala ayakta olan en eski Osmanlı mezar anıtı. Müslümanların yüzyıllardır en çok ziyaret ettiği kutsal mekan. Caminin kesme küfeki taşıyla örülü duvarları, kullanılan beyaz mermer, sadece müminlerin değil sanatçıların da hayranlığını topluyor.

İSTANBUL'UN İLK BÜYÜK CAMİİ

Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u aldıktan hemen sonra Ebu Eyyub El-Ensari'ye bir türbe, yanına da bir cami, medrese, imaret ve hamam yaptırdı. Külliyenin 1459'da inşa edildiği sanılıyor. İstanbul'un ilk selatin camii olan Eyüp Sultan, daha sonra birçok kere yeniden düzenlendi, onarıldı, eklemeler yapıldı.

KUTSAL SEMT

Eyüp Sultan Türbesi ve Külliyesi'nin yer aldığı semt, yüzyıllarca İstanbul halkı tarafından kutsal kabul edildi. Osmanlı devrinde Ayvansaray'a kadar olan bölgede meyhaneler, kahvehaneler açılması yasaktı. Kimse Eyüp'e abdestsiz giremezdi...

Ramazan sözlüğü

BİR Ramazan ayı daha geldi. Ramazan'ın nabzı kuşkusuz evlerde kurulan sahur ve iftar sofralarında, Eyüp Sultan'da, Sultanahmet'te, Süleymaniye'de, Selimiye'de atacak. Kalabalıklar her yıl olduğu gibi bu Ramazan'da da camileri ve ziyaret yerlerini dolduracak.

Ramazan ayı boyunca bazı kelime ve kavramları günlük hayatımızda daha sık kullanmaya başlayacağız. İftar, oruç, sahur, fitre, zekat gibi birçok dini kavram bir ay süreyle günlük yaşamın bir parçası haline gelecek. Bu ay karşımıza daha sık çıkacak olan kavramlar ve anlamlarını bir sözlük haline getirdik.

RAMAZAN: Ramazan, Arabi aylardan birincisi. Oruç ayı olarak da bilinir. Müslümanlar, Ramazan ayını İslamın temel farzlarından biri olan oruç ibadetiyle geçirirler ve Ramazan bitiminde bayram yaparlar.

ORUÇ: Farsça kökenli bir kelime olan orucun Arapça karşılığı 'savm'dır. Oruç, kısaca şöyle tarif edilebilir: İmsak vaktinden itibaren, güneş batıncaya kadar Allah rızası için yemekten, içmekten ve cinsel ilişkiden kaçınmak. Oruç İslamın temel şartlarından biridir. Kuran'da yer alan birçok ayette müminlerden oruç tutmaları istenir. Bir ayette Allah, ‘‘Ey iman edenler! Oruç sizden önceki ümmetlere farz kılındığı gibi size de farz kılındı’’ diye buyurur. Oruçla ilgili Hz. Muhammed'in de birçok hadisi vardır.

SAHUR: Sahur, ertesi gün tutulacak oruç için bir hazırlık devresidir. Sahura kalkmak sünnettir. Yani Hz. Muhammed'in tavsiyesidir. Hz. Peygamber, ‘‘Sahur yemeği berekete sebeptir. Sizden biriniz bir yudum suyla da olsa sahuru terk etmesin’’ diye buyurmaktadır.

İMSAK: Oruca başlama vakti. İslami kaynaklarda imsak vakti, tan yerinin ağarmaya başladığı vakit olarak kabul edilir.

İFTAR: İftar açma, yemeğe başlama anlamına gelir. İftar vakti, orucun bozulduğu vakittir. Güneşin batması, gecenin başlaması olarak ifade edilir. Günümüzde iftar vakti takvimlerde belirtilmiştir. Müftülükler tarafından hazırlanan imsakiyelerde hem imsak hem de iftar vakti illere göre belirlenir.

TERAVİH NAMAZI: Teravih ‘‘rahatlama’’ demektir. Ramazanın başlamasıyla oruç tutan Müslümanlar yatsı namazını kıldıktan sonra teravih namazı da kılarlar. Teravih namazının özelliği camide cemaatle kılınmasıdır. 20 rekat olarak kılınan sünnet bir namazdır. Oruç tutanlar teravih namazını tek başlarına evlerinde de kılabilirler. Teravih namazının vakti yatsı namazının vaktinin girmesiyle başlar. Yatsı namazı kılındıktan sonra kılınır. Teravih, Ramazan ayı boyunca Müslümanları camilerde buluşturan, kaynaştıran bir ibadettir.

FITIR SADAKASI (FİTRE): Ramazan Bayramı’nın bir diğer adı da Fıtır Bayramı'dır. Bu adı, Ramazan ayına özel bir ibadet olan ve kısaca ‘‘fitre’’ olarak ifade edilen fıtır sadakasından alır. Fıtır sadakası, yaradılış sadakası olarak da tanımlanır. Dinen zekat verebilecek kadar varlığı olan her mümin, fıtır sadakası vermek zorundadır. Bu arada, zengin olmayan Müslümanlar da istedikleri takdirde fıtır sadakası verebilirler. Fıtır sadakası vacip bir ibadettir ve fakirlere verilir. Fitre miktarları her yıl Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenmektedir.

ZEKAT: Zekat, kelime olarak temizlik, artmak, bereketli olmak anlamına gelir. Zekat, İslamın zengin Müslümanlar üzerine farz kıldığı bir ibadettir. İslamın beş şartından biridir. Kuran-ı Kerim'de zekatı emreden birçok ayet vardır. Bunlardan birinde şöyle buyrulmaktadır: ‘‘Namazı kılın, zekatı verin.’’ Dini olarak ise zekat, zengin olan Müslümanların mallarının ya da paralarının 40'ta birini ihtiyaç sahiplerine vermesidir. Zekat, Hicretin ikinci yılında Ramazan orucundan sonra farz kılınmış bir ibadettir.

İTİKAF: Bir şeye devam etmek ve beklemek anlamına gelir. Özel anlamda ise itikaf, Ramazan ayının son on gününü camide veya bir ibadet yerinde geçirmek demektir. İtikaf'ın amacı; kalbi ve ruhu kısa bir süre de olsa dünya meşguliyetlerinden uzaklaştırmak, Ramazan ayının son günlerini ibadetle geçirmektir. İtikaf kendine özgü bir ritüele sahiptir. İtikafa giren kişi bazı kurallara uymak zorundadır. Kurallara uymamak itikafın bozulmasına neden olur.