DışiÅŸleri'nden ikiz sözleÅŸme açıklaması

DışiÅŸleri Bakanlığı, TBMM'nin 4 Haziran'da onayladığı Medeni ve Siyasi Haklara Ä°liÅŸkin Uluslararası SözleÅŸme ile Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara Ä°liÅŸkin Uluslararası SözleÅŸme hakkında basında çıkan bazı haber ve deÄŸerlendirmelerin, bu sözleÅŸmeler hakkında bilgi yetersizliÄŸinden kaynaklandığını bildirdi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Medeni ve Siyasi Haklar SözleÅŸmesi'ne 148, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar SözleÅŸmesi'ne ise 145 ülkenin taraf olduÄŸu hatırlatılarak, AB üye ve aday ülkelerinin tamamının yanı sıra tüm Avrupa Konseyi ve Batı ülkelerininde sözleÅŸmelere taraf olduÄŸu kaydedildi.      Türkiye'nin BM üyesi ülkeler içinde sözleÅŸmelere son katılan ülkelerden biri olacağı kaydedilen açıklamada, ''Böylece Türkiye, kurucu üyesi olduÄŸu BirleÅŸmiÅŸ Milletler'in insan hakları alanındaki altı temel sözleÅŸmesine taraf durumuna gelecektir'' denildi.       KOB VE UP'DE SÖZLEÅžMELERE KATILIM KONUSU YER ALIYORDU     Türkiye'nin 2001'de kabul edilen Ulusal Programı'nın (UP) ''Siyasi Kriterler'' baÅŸlığı altında, sözleÅŸmelere taraf olunmasının orta vadeli hedefler arasında yer aldığı ifade edilen açıklamada, AB Katılım Ortaklığı Belgesi'nde de (KOB) Türkiye'nin sözleÅŸmelere taraf olması beklentisinin bulunduÄŸu hatırlatıldı. Açıklamada şöyle denildi:     ''SözleÅŸmelere taraf olunmasına iliÅŸkin olarak dile getirilen kaygılar dayanaksızdır. SözleÅŸmelere taraf olurken her sözleÅŸmeye üç beyan ve bir çekince tarafımızdan konmuÅŸtur. Her iki sözleÅŸmeye eklenen üç beyan ortaktır.''       TÃœRKÄ°YE TARAFINDAN KONULAN ÇEKÄ°NCELER     Açıklamaya göre, Türkiye'nin çekincelerinden ilki, Ä°kiz SözleÅŸmelerin ortak birinci maddesinde yer alan ''self-determinasyon''ile ilgili. Bu çerçevede Türkiye, sözleÅŸmelerden kaynaklanan yükümlülüklerin BM Åžartı'nın toprak bütünlüğüne ve ulusal güvenliÄŸe iliÅŸkin birinci ve ikinci maddelerine göre yerine getireceÄŸini belirtti. Türkiye, bu konuda beyanda bulunan yedinci ülke oldu.      Açıklamada, sözleÅŸmelerin ortak birinci maddesinin, 1960'lı yıllarda sömürgeciliÄŸin tasfiyesi baÄŸlamında kaleme alındığı, günümüzde bu baÄŸlamın geçerliliÄŸini yitirdiÄŸi belirtilerek, bugün uluslararası hukukta ''devletin ülkesinin bütünlüğünün'' yerleÅŸmiÅŸ birilke olduÄŸu kaydedildi.      Türkiye, ikinci olarak sözleÅŸmelerin hükümlerinin yalnızca diplomatik iliÅŸkisi bulunan taraf devletler bakımından geçerli olacağını belirtti. Türkiye, bu beyanıyla birlikte diplomatik iliÅŸkisi bulunmayan ülkelere karşı herhangi bir yükümlülük altına girmemiÅŸ oluyor.      Türkiye'nin üçüncü beyanı ise ''sözleÅŸmelerin ancak Anayasa ve yasal ve idari düzenin yürürlükte olduÄŸu ülkesel sınırlar itibarıyla geçerli olacağını'' ifade ediyor. Böylece Türkiye'nin, ülkesel sınırları dışındaki uygulamalardan sorumlu tutulması da önlenmiÅŸ oluyor.      TÃœRKÄ°YE'NÄ°N ÇEKÄ°NCESÄ° Medeni ve Siyasi Haklara Ä°liÅŸkin SözleÅŸme'ye konulan çekince, SözleÅŸmenin azınlık haklarıyla ilgili 27. maddesine iliÅŸkin. Bu çekincede, bu maddenin Anayasa ve Lozan Barış AnlaÅŸması'nın ve eklerinin ilgili hükümlerine göre uygulanacağı vurgulanıyor.      Türkiye'nin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara Ä°liÅŸkin SözleÅŸme'nin 13. maddesine iliÅŸkin çekincesi ise, bu maddenin Anayasa'nın ilgili hükümleri çerçevesinde uygulanacağını belirtiyor. Böylelikle eÄŸitim hakkına iliÅŸkin düzenlemelerin, ancak Anayasal sınırlar içinde yerine getirilmesi öngörülüyor.      Açıklamada, Türkiye'nin çekinceleri detaylı olarak anlatıldıktan sonra, ''Türkiye gibi demokratik bir ülkenin bütünlüğünün, tüm uygar ülkelerin taraf olduÄŸu iki sözleÅŸmeye katılmasıyla tehlikeye gireceÄŸi yolunda dile getirilen görüşler yersiz kaygılara dayanmaktadır'' denildi.       SÖZLEÅžMELERE TARAF OLMAYAN ÃœLKELER     Ä°ki sözleÅŸmeye taraf olmayan ülkeler ÅŸunlar: Antigua ve Barbuda, Bahamalar, Bahreyn, Bhutan, BirleÅŸik Arap Emirlikleri, Brunei Sultanlığı, Endonezya, Fiji, Katar, Kazakistan, Kiribati, Komor Adaları, Küba, Marshall Adaları, Moritanya, Mikronezya, Myanmar, Niue, Umman, Pakistan, Papua Yeni Gine, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Samoa, Suudi Arabistan, Singapur, Svaziland, Tonga, Tuvalu, Vanuatu.      DışiÅŸleri Bakanı Gül de bugün konuya iliÅŸkin bir soru üzerine, ''Bu iki sözleÅŸmeyi onaylayamayan ülkelerin listesine bir bakın, bu ülkeler arasında Türkiye'yi görmek ister misiniz, istemez misiniz?'' diye konuÅŸmuÅŸtu.Â