Çoruh'a altın kelepçe

Yılda 2.1 milyar kilovat enerji üretecek Deriner Barajı'nın temeli, dün Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan devlet başkanlarının katıldığı görkemli törenle atıldı. Demirel, ‘‘Elimizde kazma-kürekle geldik. Çoruh nehrine altın kelepçeyi vuracağız’’ derken, Şevardnadze konuşmasında, Bakü-Ceyhan boru hattına da destek verdi.

PETROL boru hatlarından sonra, bölgenin ikinci büyük enerji yatırımı kabul edilen Deriner Barajı'nın temel atma töreni için, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliyev ve Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze biraraya geldiler.

Töreninin ardından Demirel, Aliyev ve Şevardnadze ile birlikte Trabzon'a geçerek, petrol boru hatları konusunu görüştü. Temel atma törenine 10 bakan çok sayıda milletvekili ve bürokrat ile davetli katıldı. Yılda 2.1 milyar kilovat saat enerji üretecek olan 670 megavat kapasiteli Deriner Barajı'nı Türk Erg inşaat, Rus Technostroyexport ve İsviçre ABB, Sulzer Hydro, Hydro Vevey, Stucky firmalarından oluşan bir konsorsiyum tarafından gerçekleştirilecek. 711 milyon dolara malolacak barajın yedi yılda tamamlanması öngörülüyor.

İki komşu devlet başkanı Aliyev ile Şevardnadze törende yaptıkları konuşmalarda, bölge barışına dönek önemli mesajlar verirken, Başbakan Mesut Yılmaz ise siyasi istikrarın önemini vurguladı. Enerji yatırımlarının vazgeçilmez olduğunu söyleyen Yılmaz, hem bu yatırımların hem de enflasyon mücadelesininin başarılı olmasının uzlaşma ortamının sürmesi ve siyasi istikrara bağlı olduğunu kaydetti.

Konuşmasına ‘‘Hörmetli İzzet Süleyman Demirel’’ diye başlayan Aliyev, Azerbaycan halkından Türkiye'ye, ‘‘Hereretli selamlar getirmişem’’ dedi. Atatürk'ün kurduğu cumhuriyetin bugünkü dünyada en görkemli yeri tuttuğunu söyleyerek halktan alkış alan Aliyev, Deriner Barajı'nın Türkiye-Azerbaycan-Gürcistan ilişkileri için büyük önem taşıdığını kaydetti. Demirel ve Şevardnadze ile yaptıkları görüşmeyi ‘tarihi’ olarak niteleyen Aliyev, konuşmasını Atatürk'ün ünlü sözü ‘‘Barış istiyoruz. Yurtta sulh, bölgede sulh ve cihanda sulh’’ ile tamamladı.

Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze de Türkiye-Gürcistan-Azerbaycan dostluğunun bölgede barışın gerçekleşmesi açısından önemine dikkat çekti. Şevardnadze sözlerine ‘‘Maalesef Türkçe konuşamıyorum. Ama söz veriyorum. 7 yıl sonra barajın açılışı için Türkiye'ye geldiğimde, Türkçe konuşacağım’’ diye başladı. Şevardnadze, Bakü-Ceyhan petrol boru hattına da büyük destek vererek, ‘‘Eğer Aliyev Batı koridorunu desteklerse, Gürcistan emin olun sizin en önemli partneriniz olacak. Yaşasın üç ülkeyi birleştirecek boru hatları diyorum’’ dedi.

HALKTAN İTİRAZ Deriner Barajı'nın temel atma töreni Artvin'in Yusufeli ilçesi halkının trajedisini de günışığına çıkardı. Baraj inşaatı nedeniyle sular altında kalacak olan Yusufeli ilçesinin toplam 7 bin kişiden oluşan halkı başta bir yere göç etmek zorunda kalacak. Bu durumu protesto eden Yusufeli halkının pankartları törenden önce görevliler tarafından indirilmek istendi. Ancak Demirel alana geldiği sırada pankartlar tekrar çıkarıldı.

Cumhurbaşkanı Demirel ise Barajla bölgeye mutluluk, iş, aş geleceğini belirtti, ‘‘Elimizde kazma-kürekle geldik. Çoruh nehrine altın kelepçeyi vuracağız’’ dedi. Demirel, Deriner haricinde dört barajın da Çoruh nehri üzerine süratle kurulmasını istedi.

SINIRLAR KALKACAK Demirel, sözlerini şöyle sürdürdü:

‘‘Bir zamanlar Gürcistan'da Türk tarafında kardeşi var diye insanların hapsi atıldığı bir dönemden, üç Cumhurbaşkanı'nın aynı değeri paylaştığı bir döneme gelinmiştir. Yaptığımız bu başlangıç bugün Deriner, yarın Bakü-Ceyhan boru hattı, öbürgün demiryolu ile devam edecek. İnşallah bu tesislerin açılışını da hepberaber yaparız.’’

Demirel, Kafkasya'da daha iyi bir yaşam sağlamak için çaba sarfettiklerini de vurguladığı konuşmasında, ‘‘Uzun olmayan bir zamanda sınırları kaldıracağız. Üç ülke barışın peşindedir’’ dedi.

Demirel, baraj nedeniyle evleri su altında kalacak olan vatandaşlara da ‘‘Hiçbirinizin hakkı yenmeyecek’’ sözünü verdi.

Deriner Barajı zirvesi

Deriner Barajı'nın temel atma töreninden sonra Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve konukları Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ile Gürcistan Cumhurbaşkanı Eduard Şevardnadze bir süre birlikte yürüdüler. Dünyanın 5'inci büyük beton barajı olacak Deriner, yılda 2.1 milyar kilovat saat enerji üretecek. Çoruh Nehri üzerine kurulacak olan 670 megavatlık barajın 7 yılda tamamlanması bekleniyor. Türk (Erg inşaat), Rus (Technostroyexport) ve İsviçre (ABB, Sulzer Hydro, Hydro Vevey, Stucky) firmalarından oluşan bir konsorsiyum tarafından gerçekleştirilecek baraj, 545.5 milyon Dolar ve 218.3 milyon İsviçre Frangı'na malolacak.

NOTLAR

Muharrem SARIKAYA

Kafkasya'ya barış enerji ile geliyor

COŞKUN Çoruh'a dün ilk gem, üç cumhurbaşkanının katıldığı törenle vuruluyor. Türkiye, petrol ve doğalgazdan sonra ‘hidroelektrik gücüyle’ Kafkasya'daki barışa ve ekonomik gelişmeye katkı için adımını atıyor.

Deriner Barajı'nın dünkü temel atma töreninde ilginç görüntüler yaşanıyor. İlk kez Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye cumhurbaşkanları, Türkiye'de yapılacak bir yatırım için biraraya geliyor.

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel bunun önemini şu sözlerle vurguluyor:

‘‘Yaptığımız başlangıçtır. Yarın Bakü-Ceyhan boru hattı öbür gün demiryolu ile devam edeceğiz.’’

Cumhurbaşkanı'nın bu sözleri Kafkaslar'da yıllardır aranan barış ve istikrar için öneme taşıyor. Nitekim Demirel ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Eduard Şevardnadze'nin şu sözleri enerji ile başlayan işbirliğinin ilerde ‘bölgesel bütünlüğe’ dönüşeceğinin işaretini veriyordu:

‘‘Yakında sınırlarımız da kalkacak..’’

Denize akıp giden Çoruh Nehri'ne ilk gem vurulması ile ilgili törende üç ülkenin liderinin bu sözleri gelecek için umut veriyor.

Deriner, Çoruh üzerinde kurulacak tek baraj da olmayacak. Ardından dört baraj daha süratle yapılacak. Elektrik sıkıntısı çeken Gürcistan ve Azerbaycan'a Çoruh'un sularından üretilecek enerji aydınlık verecek. Barajın kurulduğu Artvin ili de bundan nasibini alacak.

Yıllardır işsizlik ve ulaşım sorunu dolayısıyla göç veren, milletvekili sayısı bu nedenle üçten ikiye inen Artvin iline, Deriner Barajı'nın yedi yıl sürecek inşaatının ekonomik canlılık getireceğini de kimse yadsımıyor.

DSP'li Devlet Bakanı Hasan Gemici dün tören yerinde Çoruh'u seyrederken bu durumu şu sözlerle dile getiriyordu:

‘‘Karadeniz Teknik Üniversitesi'nde okudum. Daha ilk dersimizde hocamız 'Eğer bir yağmur damlası düştüğünde denize akıp gidiyorsa, ülke ekonomisi için en büyük kayıptır' demişti. Çoruh yıllardır ülke ekonomisi için kayıp oldu. Ama artık olmayacak.’’