Çocuklarda erken tanı şart

15 Şubat Dünya Çocukluk Kanseri Günü vesilesiyle konuştuğumuz Kanserli Çocuklara Umut Vakfı (KAÇUV) Başkanı İnci Yıldız, gelişmiş ülkelerde her 900 erişkinden birinin çocukluk çağı kanseri geçirip kurtulduğunu söyledi. Türkiye’de ve dünyada her yıl oluşan kanserlerin yüzde 2-4’ünün 19 yaş altı yaş grubunda geliştiğini belirten Prof. Dr. Yıldız, “Türkiye ve tüm dünyada çocukluk çağında en sık görülen hastalık lösemi (yüzde 30). Bizde ikinci sıklıkta, lenf bezi kanserleri (Hodgkin ve Hodgkin-dışı lenfoma) görülüyor. Onu sırasıyla sinir sistemi tümörleri, nöroblastom, Wilms tümörü ve yumuşak doku sarkomu (rabdomiyosarkom) izliyor. Kemik, deri, göz ve karaciğer, üreme organı ve deri tümörleri ise daha nadir” dedi.

YARISI TANI VE TADAVİ ALABİLİYOR

KAÇUV Yönetim Kurulu Üyesi, çocuk hematoloji-onkoloji uzmanı Prof. Dr. Tiraje Celkan kanser hastası çocukların ancak yarısı kadarının tanı ve tedavi alabildiğini söyledi. Diğer yarısı, doktora yetişemeden ya da başka nedenlerle kaybediliyor. Prof. Dr. Celkan, “Eskiye göre bu rakam çok kötü değil. Ulaştığımız hastaların yaşam oranı yüzde 60-80. Bu da iyi bir rakam” diyor. Çocuk hastalar için hedef önce sadece yaşatmaktı. Şimdi ise yaşatılan hastaların kaliteli yaşaması. Bunun için de ilaçların yan etkileri, büyüme, ergenlik, psikolojik sorunlar, obeziteleri gibi sorunlarıyla da uğraşılması hedefleniyor. Prof. Dr. Celkan, “Hastalığı atlatmış, üniversite mezunu çok çocuğumuz var. Takiplerine eşleri, çocuklarıyla geliyorlar” dedi. Çocuklarda kansere neyin sebep olduğu bilinmiyor. Prof. Dr. Yıldız: “Geçirilen bazı virüs enfeksiyonlarının (EBV ve HIV gibi virüsler), ışına maruz kalmanın bağışıklık sistemini çökerttiği ve kansere zemin hazırladığı düşünülüyor. Bazı genetik yatkınlıklar da tümör oluşumuna sebep olabilir (Li-Fraumeni sendromu, Beckwithi Wiedemann sendromu gibi). Böcek ilaçları, tarlalara sıkılan hormon tipi gübreler besinlere geçerek kanserojen etki yapabilir”.

İŞTE BELİRTİLERİ

İstanbul Üniversitesi pediatrik onkoloji uzmanı Prof. Dr. Rejin Kebudi, “Ülkemizde çocuk hastalarımızın çoğu ileri evrelerde geliyor. Erken tanı ile sağkalım oranını yüzde 70-80’lere çıkarmak mümkün” dedi ve erken tanısı için yetişkinlerdeki gibi tarama testi olamayan çocukluk çağı kanserlerindeki en sık görülen uyarıcı bulgu ve belirtileri şöyle sıraladı:

Boyun, koltuk altı ve kasık bölgesinde lenf bezelerinde şişlikler. m Vücudun herhangi bir bölgesinde şişlik.

Solukluk, halsizlik.

Sık ateşlenme.

Ciltte morluklar, çürükler.

Burun, dişeti kanamaları.

Baş ağrısı, kusma.

Ateşsiz havale geçirme.

Dengesizlik, yürüme bozukluğu, görme bozukluğu.

Kemik, eklem ağrıları.

Enfeksiyon tedavisine rağmen sebat eden öksürük, nefes darlığı.

Gelişme geriliği, aşırı kilo kaybı.

İdrarda kan, idrar ve dışkılamada zorlanma.

Gözbebeğinde parlaklık, gözde kayma.