Çanakkale ‘ilk’leri

Mehmetçik Çanakkale'de dünya harp tarihine adını yazdırırken bir çok tekniÄŸi de ilk defa kullandı. Denizaltı engel ağını, yanıltıcı telsiz görüşmelerini ilk kez Mehmetçik kullandı.Çanakkale Deniz Zaferi’nin 90’ıncı yıl dönümü nedeniyle BoÄŸaz ve Garnizon Komutanlığı’nca ‘Çanakkale SavaÅŸları’ konulu konferans düzenlendi. Konferansta, Çanakkale deniz ve kara savaÅŸları süresince uygulanan ve dünya savaÅŸ tarihine ‘ilk’ olarak geçen, ancak fazla bilinmeyen savaÅŸ taktikleri anlatıldı. Çanakkale Onsekiz Mart Ãœniversitesi Süleyman Demirel Konferans Salonu’nda düzenlenen etkinliÄŸe, Çanakkale BoÄŸaz ve Garnizon Komutanlığı Kurmay BaÅŸkanı Deniz Kıdemli Kurmay Albay Murad Hatip ile Harekat ve Muhabere Åžube Müdürü Kurmay Binbaşı Murat Yılmazarslan konuÅŸmacı olarak katıldı. NARA GEÇİDÄ°Deniz Kıdemli Kurmay Albay Murad Hatip, Çanakkale SavaÅŸları sırasında, 13 Aralık 1914’te, BoÄŸaz’ın korunmasında Sarısığlar bölgesinde demirleyerek sabit batarya görevi alan Mesudiye zırhlısının, düşman denizaltı saldırısı sonucu batırılmasıyla, denizaltı tehlikesinin kendini gösterdiÄŸini belirtti. Hatip, ‘O andan itibaren çeÅŸitli karşı tedbirler alındı. Bu tedbirlerin içinde en etkilisi ise BoÄŸaz’ın Nara geçidinde kurulan Denizaltı engel ağı oldu. Dünya harp tarihinde, mania ağı ilk kez Çanakkale’de uygulanmıştır’ dedi.ŞİFRE ÇÖZDÃœLER‘Kahraman Mehmetçik, düşman donanmasının boÄŸazı geçmek için düzenlediÄŸi çeÅŸitli manevralara ise yanıltıcı telsiz görüşmeleriyle taktik uyguladı’ diyen Hatip, Gelibolu yarımadasında Kilitbahir Köyü, Goncasuyu bölgesindeki Telsiz Muhabere Ä°stasyonu’nun düşman kuvvetlerinin telsiz haberleÅŸmelerini iyi izleyip, ÅŸifrelerini çözdüğünü anlattı. Hatip, ‘Planlanan harekatlara yönelik bu istasyondan yaptıkları telsiz görüşmeleriyle yanıltıcı bir muhabere uygulamaları, dünya savaÅŸ tarihinde ilk olarak kullanılan taktikler arasında yer buldu’ diye konuÅŸtu.NUSRAT PLANIDeniz Kıdemli Kurmay Albay Murad Hatip ile Harekat ve Muhabere Åžube Müdürü Kurmay Binbaşı Murat Yılmazarslan, Nusrat mayın gemisinin mayın dökme planının Ä°ngiltere Osmanlı ile dostken, Ä°ngiliz Bahriye Heyeti’ne mensup Halifaks adlı bir subay tarafından yıllar önce hazırlandığını anlattı. Konferans konuÅŸmacısı subaylar, ‘GerektiÄŸi taktirde Çanakkale BoÄŸazı’nın ne ÅŸekilde mayın dökülerek kapatılacağını tespit eden planları ne gariptir ki Ä°ngiliz Bahriye heyetine mensup Halifaks adlı bir subay hazırlamıştı. Mayın hatlarının tesisinde Halifaks’ın hazırladığı mayın planlarından istifade edildi. Ancak bu planlar üzerinde, gereken deÄŸiÅŸiklikler yapılarak sürpriz etkisi saÄŸlandı’ dedi.Denizaltı aÄŸlarını bu çıpalar tutuyorduDenizaltı ağı olarak bilinen Agmania ağı sistemi, dünya savaÅŸ tarihinde ilk kez Çanakkale savaÅŸlarında kullanıldı. Bu aÄŸlar, dev çıpalarla deniz dibine tutturuluyordu.Goliath’ı batırdıÇanakkale Savaşı sırasında kullanılan Muavenet-i Milliye Gemisi’nin torpido kovanı. 13 mayıs 1915 gecesi Morto Koyu’nda Ä°ngiliz Goliath zırhlısı, bu kovandan atılan üç torpido ile batırıldı.149 komutandan 78’inin fotoÄŸrafı bile yokGELÄ°BOLU Yarımadası Tarihi Milli Parkı’nda ‘Uzun Devreli GeliÅŸme Planı’ kapsamında Çanakkale SavaÅŸları’nda görev alan 149 komutandan 71’inin rölyefleri yapılarak, Eceabat Ä°lçesi Kilye Koyu’ndaki Ana Tanıtım Merkezi’nin duvarına yerleÅŸtirildi. AraÅŸtırmalar sonucunda 1’inci Dünya Savaşı’nda Çanakkale’de görev yapan 149 Türk komutandan ancak 71’inin fotoÄŸrafına ulaÅŸabildiklerini söyleyen heykeltraÅŸ Umut Devrim Can, ‘Genelkurmay BaÅŸkanlığı Askeri SavaÅŸ Tarih Etüt ve AraÅŸtırma Merkezi’nde araÅŸtırma yaptık. SavaÅŸlarda 149 komutan görev yapmış. Ancak biz fotoÄŸrafını elde edebildiÄŸimiz 71 komutanın rölyeflerini hazırlayabildik’ diye konuÅŸtu. FotoÄŸrafları temin edilemeyen diÄŸer komutanlar için bırakılan boÅŸ yerlere komutanların adlarını, rütbelerini ve hangi birliklerin komutanı olduklarını gösteren tanıtım yazıları asılacağı belirtildi. Komutanların yaÅŸatıldığı rölyeflerin açılışının Çanakkale Deniz Zaferi’nin 90’ıncı yıldönümünün kutlanacağı 18 Mart günü BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan tarafından yapılacağı açıklandı. Fransız amiral yanlış bilgi veren oÄŸlunu astırmıştıÇANAKKALE SavaÅŸları sırasında yaÅŸanan bir ilginç ayrıntı, düşman donanmasında görevli Fransız Filo Komutanı Amiral Guepret’nin, emrinde çalışan oÄŸlu Yüzbaşı Guepret’nin yanlış istihbarat verip, bunun sonucunda babasının baÅŸkanlık ettiÄŸi mahkemece idam kararının verilmesi olarak anlatıldı. Kurmay Albay Hatip ile Kurbay Binbaşı Yılmazarslan bu olayı şöyle özetledi: ‘BoÄŸaz’da görevli Fransız Filo Komutanı Amiral Guepret’nin oÄŸlu, Yüzbaşı Guepret’ye onur görevi olarak BoÄŸaz’daki mayınların tespit edilmesi görevi verildi. Yüzbaşı Guepret, havadan yapılan keÅŸif uçuÅŸunda, Nusrat’ın döktüğü mayınları tespit edemedi, BoÄŸaz’ın mayınsız olduÄŸunu belirten temiz raporunu filolara verdi. 18 Mart günü düşman gemilerinin sonunu hazırlayan bu mayınlar, Amiral’in oÄŸlu Yüzbaşı Guepret’nin de sonunu hazırladı. Yüzbaşı Guepret, babasının baÅŸkanlık ettiÄŸi Askeri mahkemeye çıkarıldı, idama mahkum olup kurÅŸuna dizildi.’Â