Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey 102 yıl sonra hâlâ Beyazıt Meydanı’nda
Güncelleme Tarihi:
Tehcirde ölen Ermenilerden sorumlu tutularak 10 Nisan 1919’da Beyazıt Meydanı’nda asılan Kemal Bey’in cenazesine binlerce kişi ‘Büyük şehit’ pankartıyla katılmıştı. 102 yıl önceki bu idam, bugün de en çok tartışılan konulardan biri...
Kemal Bey, tipik bir Osmanlı bürokratı olarak doğduğu, eğitim aldığı ve görev yaptığı yerler imparatorluk coğrafyasının dört bir yanına dağılmış olanlardandı. 1884 Beyrut doğumluydu, 1909’da ilk görev yeri Cezair-i Bahri Sefid’di (Akdeniz adaları.) Ağustos 1915’te Yozgat Sancağı’na Mutasarrıf Vekili oldu. Ardından Şam’a atandı. 1917’de Yozgat’a döndü. Onun kaderini hazırlayan yargılamalar da burada başladı.
TEHCİR YARGILAMALARI
1. Dünya Savaşı’ndaki Osmanlı’nın mağlubiyetinde bütün mesuliyet iktidardaki İttihat Terakki’ye kalmıştı. Üst yöneticileri yurtdışına kaçan partinin tüm faaliyetleri mercek altına alınmıştı. 1915’teki Ermeni tehciri de bu konulardan biriydi. Osmanlı ordusunu arkadan vuran Ermeni çetelerine karşı bir çare olarak düşünülmüş ancak birçok Osmanlı vatandaşı Ermeni bu tehcir sırasında hayatını kaybetmişti. Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey de Mutasarrıf Vekili olduğu döneme dair suçlanıyordu. Görevinden uzaklaştırıldı ve gözaltına alındı. 30 Ocak 1919’da İstanbul’a getirildi. İktidarı İttihat Terakki’nin azılı muhalifi Hürriyet ve İtilaf Partisi ele almıştı. Damat Ferit Paşa’nın bütün karar ve uygulamaları tartışmaya açıktı. İşgal altındaki İstanbul’da özellikle İngiliz işgal yönetiminin etkisi altına girmişti. Ermeni tehciri yargılamaları böyle bir atmosferde başladı.
MİLLİ ŞEHİT İLAN EDİLDİ
Tartışmalı ‘Divan-ı Harbi Örfi’ adlı mahkemedeki yargılamada Kemal Bey yalancı şahitlerin mahkemeyi yanlış yönlendirdiğini anlattı. Ancak netice değişmedi, Boğazlıyan Kaymakamı, Ermeni tehciri yargılamalarının ilk mahkumu oldu ve idam cezası aldı. 10 Nisan 1919’da Beyazıt Meydanı’nda kamuoyu tepkisinden de çekinilerek alelacele asıldı. Büyük bir cenaze töreni düzenlendi. ‘Büyük Şehit Kemal Bey’ pankartları altında defnedildi. 14 Ekim 1922’de kanunla ‘Milli Şehit’ ilan edildi.
MECLİS’E ‘BOĞAZLIYAN’IN ADI ŞEHİTKEMAL OLSUN’ TEKLİFİ
Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, Yozgat iline bağlı Boğazlıyan ilçesinin isminin ‘Şehitkemal’ olarak değiştirilmesine ilişkin TBMM’ne kanun teklifi verdi. Konuya ilişkin yapılan basın açıklamasında, “Şehadetinin 102.Yılında Kaymakamı olduğu Boğazlıyan’ın adının Şehitkemal olarak değiştirilmesi için kanun teklifi verilmiştir. Ebedi Türk Yurdu Anadolu’da Şehit Kemal Bey’in ismi sonsuza kadar yaşatılacak” ifadelerine yer verildi.