Bilge KaÄŸan'ın hazinesi günışığına çıktı

MoÄŸolistan'da yürütülen Türk Anıtları Projesi kapsamında günışığına çıkarılan ve Bilge KaÄŸan'a ait olduÄŸu düşünülen kıymetli eserlerden oluÅŸan toplu buluntu basına tanıtıldı. 1300 yıl öncesinin Türk sanat ve kültür hayatına dair önemli veriler taşıyan eserler çok büyük olduÄŸu için toplu olarak Türkiye'ye getirilemiyor.Devlet Bakanı Abdulhaluk Mehmet Çay, MoÄŸolistan'da yürütülen ''Türk Anıtları Projesi'' kapsamında çıkarılan ve Bilge KaÄŸan'a ait olduÄŸu düşünülen kıymetli eserlerden oluÅŸan toplu buluntuyu tanıttı. Çay, buluntuların 1300 yıl öncesinin Türk sanat ve kültür hayatına dair önemli veriler saÄŸlayacağını söyledi. Çay, Türk Ä°ÅŸbirliÄŸi ve Kalkınma Dairesi BaÅŸkanlığı'nda (TÄ°KA) düzenlediÄŸi basın toplantısında, ''Bilge KaÄŸan Hazinesi''ne iliÅŸkin bilgi verdi. Projenin 1995 yılında 9. CumhurbaÅŸkanı Süleyman Demirel'in MoÄŸolistan'a yaptığı resmi ziyaretin ardından hayata geçirildiÄŸini anlatan Çay, son 2 yılda çalışmaların hız kazandığını söyledi. Projede 35 Türk ve 11 MoÄŸol bilim adamından oluÅŸan 46 kiÅŸilik bilim heyetinin görev aldığını ifade eden Çay, şöyle konuÅŸtu: ''Bölgenin coÄŸrafi koÅŸulları sebebiyle özellikle kış ayının erken gelmesi ve uzun sürmesi, kazıların genellikle Temmuz ve AÄŸustos ayına sirayet etmesine sebebiyet verdi. O bakımdan, kazılarımızı mecburen bu2 ay içerisinde yapmak zorundaydık. Bu kazılar sonrasında oldukça enteresan sonuçlar elde ettik. Bilge KaÄŸan ve Kültigin Anıtı'nın bulunduÄŸu bölgede 9 tane daha anonim mezar vardır. Bu anonim mezarların ancak birisinde kazı yapabildik.Tonyukuk'un mezarının bulunduÄŸu bölgede ise 1 tane anonim mezar vardır. Baklava dilimi ÅŸeklindeki mezar taÅŸlarının olduÄŸu bu bölgede inÅŸallah gelecek sene de kazıya devam edilecektir. Bilge KaÄŸan ve Kültigin anıtlarındaki kazılarda önceliÄŸi Bilge KaÄŸan'a verdik. Bu, gelecek sene bitecektir ve Kültigin'e baÅŸlanacaktır. Bilge KaÄŸan'ın parçalanmış olan üç parçalı kitabesi kazı ekibimiz tarafından birleÅŸtirilmiÅŸtir ve 735 tarihinde dikilen bu anıtı bu sene itibarıylatekrar diktik ve açılışını yaptık.''      BÄ°LGE KAÄžAN'IN HAZÄ°NESİ     Çay, ''1 AÄŸustos 2001 tarihinde baÅŸlayan kazılarda ortaya çıkarılan 2800 civarında gümüş ve altın parça eÅŸya, bir sandık içerisinde ortaya çıkarılmıştır. Bugün MoÄŸolistan'dan gelen bilgi, bunların tamamının 4 bin parça olduÄŸu ÅŸeklindedir, çalışmalarımız halen devam ediyor'' dedi. Çay'ın verdiÄŸi bilgiye göre çıkarılan kıymetli eÅŸyaların dökümü şöyle:   Altın Eserler -AÄŸzında kıymetli bir taÅŸ taşıdığı düşünülen mitolojik bir kuÅŸ tasvirinin bulunduÄŸu alınlığın etrafında kazıma ve kabartma tekniÄŸi uygulanarak iÅŸlenmiÅŸ süslemelerden oluÅŸan, tamamı altın bir taç -Kemer tokaları -Elbise kopçaları -Giyim kuÅŸama ait çeÅŸitli ebatta altın objeler -MaÅŸrapa, sürahi, tabak gibi ritüel kaplar -Altından formlar     Gümüş Eserler (çoÄŸunluÄŸu çiçek biçimli süslemelerden oluÅŸan ve gümüş bir sandığa ait olduÄŸu düşünülen 1850 parça eÅŸya):     -Biri kırık ve erimiÅŸ, diÄŸeri bacağı ve boynuzu dışında tamamı saÄŸlam olan iki geyik heykeli -Tabak, maÅŸrapa, kupa ve sürahi -DeÄŸerli taÅŸlar, maden objeler, kemik, kömür, tekstil kalıntıları -Kırık ve erimiÅŸ gümüş plaka parçalar, ÅŸeritler, teller    Demir Eserler -Hazinenin olduÄŸu gümüş sandığın iskeleti -Bronz Çiviler -Gümüş parçaların aplikasyonunu saÄŸlayan parçalar -ErimiÅŸ KurÅŸun Parçalar   ''HAZÄ°NE AVCISI DEĞİLÄ°Z''    Devlet Bakanı Çay, bir gazetecinin eserlerin Türkiye'de sergilenip sergilenmeyeceÄŸi yönündeki sorusu üzerine, eserlerin MoÄŸolistan topraklarında bulunduÄŸu için bu ülkenin müzelerinde sergileneceÄŸini belirtti.Eserlerin belli bir süre için Türkiye'ye getirilip sergilenebileceÄŸini söyleyen Çay, ancak eserlerin büyük çoÄŸunluÄŸunun ''taşınamayacak kadarbüyük ve ağır'' olduÄŸunu, bu yüzden Türkiye'ye getirilmesinin olanaksız olduÄŸunu sözlerine ekledi. Envanter çalışmalarının sürdürüldüğünü ifade eden Çay, ''Envanter çıkarıldıktan sonra küçük parçaların hepsi belli bir süre için Türkiye'de sergilenebilir'' dedi. Çay, bir baÅŸka soru üzerine çalışmanın 1300 yıl öncesinin Türk kültür ve sanat hayatına dair önemli veriler saÄŸlayacağını belirterek, kazıların Türkler'in yalnızca göçebe hayatında deÄŸil, özellikle madencilik olmak üzere ÅŸehir hayatında da ileri gittiklerini ortaya koyacağını belirtti. Çay, ''Kazılar, Türkleri ÅŸehir hayatı hakkındabize bilgi verecek'' diye konuÅŸtu. Çalışmaların iki ülkenin karşılıklı güveni içerisinde sürdüğünü ifade eden Çay, MoÄŸolistan hükümetinin Türk bilim adamlarına güvendiÄŸini söyledi. Çay, ''Biz, bazı Batılı arkeologların yaptığı gibi orada hazine avcılığına çıkmadık'' dedi.  Devlet Bakanı Çay, kazı çalışmalarının son 2 yıldaki maliyetinin 350 bin dolar olduÄŸunu sözlerine ekledi. Â