"Ayasofya'daki mescid 15 yıldır açık"

Ayasofya Müzesi Müdürü Jale Dedeoğlu, Ayasofya Müzesi'nin ibadete açılması gibi bir durumun söz konusu olmadığını ifade ederek, şunları kaydetti: “Sanki müzenin yanındaki mescit yeni ibadete açılmış gibi duyuruldu. 1980 yılında bir kere ibadete açılmış olan bu mescit, 10 Şubat 1991 tarihinde dönemin Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek'in emirleri ile ibadete açılmış. O günden bugüne de ibadete açık. Devlet büyükleri ile halktan isteyen vatandaşın gidip namaz kıldığı bir yer. İbadete açık olan mescidin Ayasofya Müzesi ile bir bağlantısı yok. Diyanet İşleri Başkanlığı'na bağlı bir mescit, oradan din görevlileri geliyor. Yeni açılması söz konusu değil.”

Mescidin açık olduğu yıllar süresince sürekli ezan da okunduğunu dile getiren Jale Dedeoğlu, şunları kaydetti:
“Bu mescidin Ayasofya Müzesi ile hiçbir ilgisi yok. İbadete açık olan bu mescit, Ayasofya Müzesi hünkar mahfili kısmında, kapısı dışarda, eskiden müze lojmanı olarak kullanılmış bir yer. Burası restorasyonunun tamamlanmasının ardından 10 Şubat 1991 tarihinde Namık Kemal Zeybek'in emriyle ibadete açılmış. Beyazıt minaresi kapı giriş anahtarları da demirbaş listesiyle beraber imam Mahmut Topbaş'a teslim edilmiş.”

“HABERLERİ TURİZM AÇISINDAN YANLIŞ BULUYORUM”

İstanbul Kültür ve Turizm Müdürü Doç. Dr. Ahmet Emre Bilgili de yaptığı açıklamada, Ayasofya Müzesi'nin yanındaki mescitte yıllardır ibadet edildiğini, bunun yeni bir durum olmadığını belirterek, ”Ayasofya'da yıllardır okunan ezan ve kılınan namazı manşete taşımayı İstanbul turizmi açısından yanlış buluyorum” dedi.

Bu tür haberlerin yurtdışında farklı bağlamda algılanmasının mümkün olabileceğini ifade eden Bilgili, “Bu tür haberler, sanki Ayasofya Müzesi tamamen kapatılıp ibadete açılmış gibi anlaşılabilir. Bu tür haberler olumsuz bir tahrik unsuru olarak kullanılabilir. Bu da İstanbul turizmi üzerinde olumsuz etki yapabilir” diye konuştu.

İBADETE AÇIK BÖLÜMÜN TARİHÇESİ

Ayasofya Müzesi Müdürlüğü'nden yapılan yazılı açıklamaya göre de, Ayasofya Müzesi'nin hünkar mahfiline geçişi sağlayan giriş mahalli, Sultan Abdülmecid zamanında G. Fossati tarafından 1847-1849 yıllarında yaptırıldı. Bunu belirten yapım kitabesi ile padişahın tuğrası da giriş kapısı üzerine yerleştirildi.

Bugün halkın ibadetine açık olan mekan, padişah tarafından namaz öncesi dinlenme yeri olarak kullanılıyordu. Buradaki bir koridordan da Ayasofya içerisindeki hünkar mahfiline geçiş sağlanıyordu. Anıtlar Bölge Müdürlüğü, içi, duvar ve tavanları 19. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen bezemelerle süslü mekanın Ayasofya Müzesi ile bir bütünlük içinde olduğuna karar verdi.

Mekan, dönemin Kültür Bakanı Tevfik Koraltan imzalı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün 14.07.1980 gün ve 5224 sayılı yazısı ile “Türkiye Cumhuriyeti hükümeti devlet büyükleri ve İslam ülkeleri devlet başkanlarının namaz kılmaları için” ibadete açılması uygun görüldü. Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün 05.08.1980 tarih ve 6126 ile 6158 sayılı yazıları ile 08.08.1980 günü mescit ibadete açıldı. Mekan, 05.08.1980 tarih ve 6159 sayılı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün yazısıyla ziyarete de kapatıldı.

ONARIM NEDENİYLE İBADETE KAPATILDI

Ayasofya'da yapılan onarım çalışmalarının tehlike arzetmesi üzerine, dönemin Kültür Bakanı Cihad Baban'ın 14.10.1980 tarihli emri ile ibadete açık olan hünkar mahfili ve mescit onarım tamamlanıncaya kadar ibadete kapatıldı.
Ayasofya'da 15.01.1991 günü akşamı yapılacak Yunus Emre Oratoryosu hazırlıklarını incelemek üzere buraya gelen dönemin Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek, burada bulunan mescidi görmüş, mekanın içindeki büyük saray mozaiklerinin Aya İrini'ye taşınmasını ve mescidin onarılmasını istemiş.

Röleve Anıtlar Müdürlüğü tarafından onarımının tamamlanmasının ardından mescit 10.02.1991 tarihinde ibadete açılmış ve kapısına da ”Ayasofya Camii ibadete açılan bölüm” levhası konmuş, bu levha da daha sonra yenilenmiştir.
Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek'in sözlü emriyle ibadete açılan bu mescide, Eminönü Müftülüğü'nce bir imam ve müezzin görevlendirilmiştir.

1991 yılı mart ayında mescide gelen Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek'e, minarelerden ezan okunmadığının belirtilmesi üzerine, Zeybek'in isteği, Müzeler Genel Müdürü M. Akif Işık ve kültür müdürünün talimatıyla 31.03.1991 tarihinde Ayasofya'nın dört minaresinde de masrafları Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından karşılanarak ezan okunmaya başlanmıştır.

21.08.1996 tarihinde üç minarenin hoparlörleri devre dışı bırakılıp, tek hoparlör vasıtası ile ezan okunmaya devam edilmiştir.”