Atlarla yaşıyorlar

Büyükada'nın en güzel yerinde, çok güzel bir manzara karşısındalar fakat ahırlarda atlarıyla birlikte yaşıyorlar. Elektrik, su yok. Bu barınaklar yaklaşık 10 sene önce atlar için yapılmış. Ancak ekonomik sorunlar arabacıları da burada yaşamaya mecbur bırakmış. 27 ahır var. Yaklaşık 400-500 kişinin yaşadığı ahırlar bölgesinde ağırlık bekarlarda. Ailesi ile yaşayanlar ortamı biraz daha düzeltmeye çalışmış ve ahırların etrafını ya tenekelerle ya muşambalarla kapatıp ev haline getirmiş. Faytoncuların arasında durumu daha iyi olup, adada evi olan ya da akşamları Pendik'teki evine dönenler de var.

Faytoncuları yakından tanıyanlar yüzde 30'unun alışkanlıktan ve hayvan sevgisinden, yüzde 70'inin de ekonomik nedenlerle geldiğini söylüyor. Faytoncu olmanın ekonomik getirisi pek de fazla görünmüyor. Zaten üç ay boyunca para kazanabiliyor, kazandıkları paranın bir kısmı da atların bakımına ve beslenmesine gidiyor. Buna rağmen kalkıp da Bursa'dan Büyükada'ya faytonculuk yapmaya gelenler var. Neden buraya gelip, bu işi yapıyorsunuz sorusuna verdikleri cevap ise: ‘‘Başka yapacak işimiz yok’’.

Yazın para kazanıyorlar

Adaların en hareketli dönemi, artan nüfusun etkisiyle yaz ayları. Ancak üç, dört ay boyunca iş yapabilen esnaf, kışın kazandığını yemek zorunda. Faytoncuların da durumu aynı. Bir kısmı sadece yaz aylarını faytonculuk yaparak geçiriyor ve kışın yaşadığı yere dönüp esnaflık yapıyor.

Yazın işler sabah yedide başlıyor, akşamüzeri beşe kadar çalıştıktan sonra atları değiştirmeye gidiyorlar. Yaz boyunca kazandıkları para da değişiyor, ancak 600-700 milyon civarında. Bir arabanın ortalama dört beygiri var ve bunların günlük masrafı da 5 milyon Türk Lirası.

Nisan seçimlerinde Adalar Belediye Başkanı olan Coşkun Özden de faytoncuların durumundan memnun değil: ‘‘Ortak tuvaletleri var, hepsi oraya gider. Yıkanacakları yer yok. Seçim öncesinde yaptığımız bütün çalışmalar onlarla da ilgiliydi. Sosyal imkan vermek istiyoruz. Sonbaharda su ve elektrik getireceğiz. Şu anda tankerle içme suyu gönderebiliyoruz ancak. Zamanla ahırların arasındaki yolları asfaltlamayı düşünüyoruz ve ahırların da yenilenmesi gerek. Araba meydanını da düzenleyeceğiz, bunlar için Çelik Gülersoy ile konuşuyoruz. Adalardaki yolcu taşımacılığı sadece faytonla yapılabilir. Başka bir şeye asla müsade etmeyeceğiz.’’

Adada yaklaşık 200 faytoncu bulunuyor. Onlar da durumlarından memnun değil, ‘‘Üzerimize geliyorlar, bize temiz olun diyorlar ama yıkanacak yerimiz bile yok’’ diyorlar.

Çelik Gülersoy’la başkan elele

Çelik Gülersoy uzun süredir hep söylüyor. İstanbul'a, Adalar'a küstüm, gitmek istiyorum diye. İstanbul'a küsme nedeni, taşından, toprağından, değişen havasından. Adalar'a küskünlüğü ise bir dönem önceki Belediye Başkanı Can Esen'len yıldızının bir türlü barışmamasından. Ama yeni başkan Coşkun Özden'in Çelik Gülersoy'a yaklaşımı işleri değiştirdi. Özden, ‘‘Böyle değerli ve bilgili birinin en kötü yaptığı şey bile çok iyidir’’ diyor ve Adalar'da Çelik Gülersoy'un yasalar çerçevesinde yapmak istediği her şey için imkanlarını kullanacağını belirtiyor. Ekim'de başlayacakları ilk proje Gülersoy tarafından önerilen faytoncuların ıslah edilmesi. Geçen yıl arabaların 35'i yenilenmişti. Bu yıl da hem arabalarda hem de arabaların durduğu meydanda çalışmalar yapılacak. Arabaların olduğu meydandaki düzenleme, arabacılara tuvalet, banyo, yatacak yer sağlayacak. Hayvan barınaklarıyla ilgili proje ise hemen bunun ardından gelecek.