2.5 km'de Khalkedon

İstanbul Kadıköy’deki İbrahimağa Mahallesi Dinlenç Caddesi üzerinde bulunan 9 bin 43 metrekarelik arsaya otel inşaatı için yapılan hafriyattan 2863 sayılı yasa kapsamında korunması gerekli kültür varlıkları çıktı. Parsel 2013’de yapılan imar değişikliğiyle “transfer alanı” (metro-Marmaray) imar lejantından “turizm tesis alanı” imar lejantına alınmıştı.

Arsanın tapusu Türkiye İş Bankası Mensupları Munzam Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Sandığı Vakfı’ndan 2016 yılında Tecim Yapı Elemanları İnşaat (TECİM) LTD şirketine geçti. İş Bankası GYO aynı yıl 39 milyon 879 bin 630 Türk Lirası ödeyerek hissenin yüzde 45’ine ortak oldu. Turizm tesis alanı olarak görülen parselin uygulama imar plan notlarında “Korunması gerekli kültür varlığı tespiti halinde ilgili Koruma Kurulu kararları doğrultusunda uygulama yapılacağı” belirtildi.


ERKEN BİZANS DÜKKÂNLARI

Arazi sit alanı içinde kalmadığından arkeologsuz başlayan hafriyatta bir süre sonra tarihi eserlere rastlanıldı. Müteahhit firma tarafından İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü’ne müracaat edildi. Geç Roma veya Geç Antik Çağ (M.S. 330-641) dönemine ait olduğu düşünülen cadde, yapı grupları ile tarihi sütunların bulunduğu alandaki kazıları İstanbul Arkeoloji Müzesi sürdürüyor. Kazılar sırasında her açılan alanda yeni buluntularla karşılaşıldı. Yaklaşık 5-6 metre genişliğinde dönemine göre oldukça geniş sayılacak Erken Bizans dönemi bir cadde ortaya çıkarıldı. Caddenin etrafında dükkânlar olduğu tahmin edilen yapı temelleri kazıların ilerleyen günlerinde tespit edildi. Bununla beraber caddenin iki kenarında mermer sütun başlıkları, sütun kaideleri ve sütunlar bulundu. Müze uzmanları durumu fotoğraflarıyla birlikte bir rapor halinde İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’na bildirdi.

Müze uzmanları bulunan alanın Khalkedon antik kentine ait önemli bir çarşı ve caddeye ait olabileceğini belirtiyor. Geç Roma ve Erken Bizans dönemlerine tarihlenen kültür varlıklarının arkeolojik kazılar genişledikçe buluntularla ilgili net sonuçlara varılacağı, içlerinde devşirme (yakınlardaki bir tapınak ya da önemli bir yapıya ait olan) buluntuların da tespit edildiği, geniş planlı temel kalıntılarıyla ilgili de araştırmaların sürdüğü ifade edildi.

SON SÖZ KURULUN

 Uzmanlara göre taşınmaz kültür varlığı konumundaki buluntuların yerinden kaldırılarak başka bir yerde sergilenmesine imkân yok. Buluntular bu haliyle korunacak ve arkeolojik kazılar tamamlandıktan sonra parselin bu bölümü arkeolojik park olarak ayrılacak ya da otel projesi tamamen rafa kaldırılacak. Şimdi gözler Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun vereceği kararda.

Geçen yıl şubat ayında bu parsele yaklaşık 300 metre mesafede General Ali Rıza Ersin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin inşaat kazısı sırasında Roma dönemine ait ve en az 2 bin yıllık olduğu düşünülen lahitler bulunmuştu.  Yine buraya yaklaşık 300 metre mesafedeki Haydarpaşa Garı etrafındaki kazılarda da Khalkedon antik kentine ait olduğu değerlendirilen yapı grupları ile sur duvarları tespit edilmişti.

ÇOK İLGİNÇ BİLGİLERE RASTLANACAK

- Nezih Başgelen (Arkeolog-Editör): Ortaya çıkan bu antik yol ve etrafındaki eserlerin varlığı İstanbul’un tarihi topoğrafyası ve arkeolojisi açısından önemli bulgular. Daha önceleri gerek Kadıköy Acıbadem’de Eylül 2002 tarihinden bu yana faaliyet gösteren Tepe Nautilus AVM’nin temel kazılarında gerekse Marmaray kazılarında  arkeolojik eserlere ve nekropol buluntularına rastlanıldığı gözönüne alınırsa bu temel kazısında da çok daha ilginç bilgilere rastlanabilir.