Ebru Alper
Vedat YÜCEBAŞ
Prof. Dr. Sinan ÇAVUN
AA/ hurriyet.com.tr
Son dakika haberi.. Dünyanın 1 numaralı gündem maddesi oldu! İran'ı sarsan suikast akıllara o isimleri getirdi
İran, 2010'dan bu yana nükleer alanda çalışmalar yapan üst düzey beş bilim insanını suikastlar sonucu kaybetti. İran'ın nükleer programının kilit isimlerinden nükleer fizikçi Muhsin Fahrizade'ye Tahran eyaletine bağlı Abserd ilçesinde düzenlenen saldırı, son 10 yılda İranlı nükleer bilimcileri hedef alan suikastları yeniden gündeme taşıdı. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İsrail'i bilim insanlarına paralı asker tutarak suikast düzenlemekle suçladı.
6![]()
Saldırının ardından dönemin İran Meclis Başkanı Ali Laricani, ABD ile İsrail'i "terör eylemiyle" suçladı ancak ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland, saldırıyla ilgilerinin olmadığını ifade etti.
7![]()
Natanz'daki uranyum zenginleştirme merkezinde görevli nükleer fizikçi Mustafa Ahmedi Ruşen de 11 Ocak 2012'de Tahran'ın doğusundaki Allame Tebatebai Üniversitesi'nin yakınlarında arabasına yerleştirilen bombanın patlatılması sonucunda yaşamını yitirdi. Ruşen'in yanında bulunan şoförü Rıza Kaşkayi de saldırıda hayatını kaybetti.
8![]()
Aynı zamanda İran'ın füze programının başındaki isimlerden olduğu da söylenen Ahmedi Ruşen'in ölümünün ardından Natanz'daki nükleer tesise Şehid Ahmedi Ruşen Nükleer Merkezi adı verildi.
9![]()
ABD'de haftalık yayın yapan Time dergisi 13 Ocak 2012'de Batılı istihbarat yetkililerine dayandırdığı haberinde, İranlı nükleer fizikçileri hedef alan suikastların ardında İsrail'in olduğunu ve Ahmedi Ruşen'in de bu suikastlar zincirinin son kurbanı olduğunu yazmıştı.
10![]()
Bugün öğleden sonra İran'ın nükleer programının mimarlarından Muhsin Fahrizade, Tahran'a bağlı Abserd ilçesinde düzenlenen terör saldırısında ağır yaralanarak hastaneye kaldırıldı. Fahrizade doktorların tüm müdahalelerine rağmen kurtarılamadı.
11![]()
İran Devrim Muhafızları Ordusu Genel Komutanı Hüseyin Selami, suikasttan İsrail'i sorumlu tuttu. Fahrizade'nin öldürülmesinin İsrail'in, İran'ın modern bilime ulaşmasını engellemek için attığı en açık adım olduğunu savunan Selami, İsrail'e yönelik tehdit içerikli şu ifadeleri kullandı: "Siyonistler nükleer bilimcimizi öldürdü ancak bu adımın karşılığını nerede verdiğimizi kendileri bilir. Biz açıklamıyoruz fakat onlar biliyor. Geçmişte sahada hiçbir adımı karşılıksız bırakmayacağımızı gösterdik."
12![]()
İran Dışişleri Bakanı Zarif de nükleer fizikçi Fahrizade'ye yönelik terör saldırısında İsrail'in rolü olduğuna dair ciddi belirtiler bulunduğunu söyledi. Zarif, saldırıyı "devlet terörü" olarak tanımladı. Cevad Zarif, "İran, uluslararası topluma, özellikle de Avrupa Birliği'ne utanç verici çifte standartlarına son verme ve bu devlet terörünü kınama çağrısında bulunuyor" ifadelerini kullandı.
13![]()
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise İsrail'i bilim insanlarına paralı asker tutarak suikast düzenlemekle suçladı. İran lideri Ruhani konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Şehit Fahrizade’nin öldürülmesi, düşmanlarımızın çaresizliğini ve nefretlerinin derinliğini gösteriyor. suikastın İran’ın başarılarını engelleyemeyecek" ifadelerine yer verdi. Öte yandan, İran Savunma Bakanlığı, ülkenin nükleer programının mimarı olarak görülen Muhsin Fahrizade'nin başkent Tahran yakınlarında uğradığı suikast sonucu hayatını yitirdiğini bildirmiş, olayı ‘terör saldırısı’ olarak nitelendirmişti.
14![]()
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Fahrizade'nin öldürülmesine ilişkin "Size Ortadoğu’da bir hareketlenme olduğunu söylemek istiyorum. Gergin günler bizi bekliyor" dedi. Yedioth Ahronot gazetesine göre ise Netanyahu, düzenlediği basın toplantısında, Fahrizade’nin suikastinde İsrail’in rolü olduğuna işaret etti. Maariv gazetesinin haberinde Netanyahu’nun, "Bu hafta yaptıklarımın tamamını sizlerle paylaşamam" şeklindeki sözlerine yer verildi.
15![]()
Öte yandan, Eski ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü John Brennan, İran'ın nükleer programının kilit isimlerinden bilim insanı Muhsin Fahrizade’nin suikast sonucu öldürülmesini "uluslararası hukuka aykırı ağır bir suç" olarak nitelendirdi. Brennan, Tahran'ın Joe Biden yönetimini beklemesi gerektiğini belirterek, "İran yönetimi, sorumluluk sahibi Amerikan liderliğinin küresel ölçekte dönüşünü bekleyecek kadar erdemli olmalı ve potansiyel faillere karşı harekete geçme tavsiyelerine direnmelidir" ifadelerini kullandı.
16![]()
İran nükleer programının mimarı olarak tanınan Muhsin Fahrizade'nin adı İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun 2018'de İran nükleer programı hakkında yaptığı sunumda özellikle belirtilmişti. Netanyahu, Nisan 2018’de İsrail istihbarat servisi Mossad’ın, İran nükleer çalışmalarından ele geçirildiğini iddia ettiği çok sayıda belgeyi kamuoyuyla paylaşmıştı.
17![]()
Bu toplantıda Netanyahu, Fahrizade’nin Amad isimli bir projenin başında olduğunu ileri sürmüş ve "Bu ismi unutmayın" ifadesini kullanmıştı.
18![]()
Başkent Tahran'a yakın Kum kentinde 1957 yılında dünyaya gelen Fahrizade, 1979 yılındaki İran İslam Devrimi'nin ardından kurulan Devrim Muhafızları Ordusu'nda görev aldı. İran Savunma Bakanlığı ile Silahlı Kuvvetler Başdanışmanı ve İran Fizik Araştırma Merkezi (PHRC) Başkanı olması nedeniyle 24 Mart 2007'de Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 1747 sayılı kararla yaptırım listesine aldığı İranlı yetkililerden biriydi.
19![]()
Fahrizade, Batılı gazetecilerin en çok röportaj yapmak istedikleri kişiler arasında yer alıyordu ancak Tahran Yönetimi, önceki yıllarda söz konusu bilim insanıyla ilgili bilgilerin yayınlanmaması için çaba gösteriyor ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) denetçilerinin onunla görüşmesine izin vermiyordu. Batılı istihbarat örgütlerinin "İran'ın askeri nükleer programının babası" olarak nitelendirdikleri Fahrizade'nin faaliyet alanı, İran'ın bilimsel nükleer programını bu ülke için nükleer bir potansiyele dönüştürmekti.
20![]()