Erdal Sağlam: TEDAŞ kontrol edemeyince işler iyice karışıyor

Erdal SAĞLAM
Haberin Devamı

Olağanüstü Hal bölgesine ek olarak belirlenen 26 ilde, yeni yatırımlara uygulanan enerji sübvansiyonu sorun oldu. TEDAŞ, Hazine'nin bu sübvansiyonla ilgili görev zararını kabul etmediğini belirterek, sübvansiyon alan fabrikalara, ‘‘Uyguladığımız indirimi cezasıyla birlikte geri verin’’ deyince, ortalık karıştı.

Şimdi TEDAŞ ve Hazine'ye sayısız tepki geliyor. Aldıkları teşvik paraları, kendilerinden cezasıyla geri istenenler, mahkemeye başvurmaya hazırlanıyor.

Tepkiler geçen hafta iyice yoğunlaştı. Bürokratlar işin nasıl çözüleceğini tartışıyor. Bu arada Başbakanlığın konu hakkında görüş sorduğu Hazine, yeni bir görüş yazısı yazdı. Sorunun yakın zamanda ele alınıp çözülmesi bekleniyor.

Peki işler neden karıştı?

TEŞVİK KARARI

7 Nisan 1999 tarihinde yayımlanan teşvik kararı, adı belirtilen 26 ilde yapılacak yeni yatırımlara ilk yıl yüzde 50, ikinci yıl yüzde 40, üçüncü yıl yüzde 25 enerji teşviki verilmesini öngörüyordu. Buna göre işletmeler faturayı ödeyip, bu teşvikleri TEDAŞ'tan geri almaya başladılar.

TEDAŞ bu ay işletmelere yazı yazıp, ‘‘Hazine bu ödediğimiz teşviki bize geri ödemiyor, o nedenle sizlere ödediğimiz teşvik paralarını, amme alacaklarının tahsili usulü hakkındaki karar gereği, faiziyle birlikte geri ödeyin’’ dedi.

Halbuki Hazine, TEDAŞ'ın istediği görev zararlarını incelemiş ve eski-yeni ayrımı yapılmadan, tüm işletmelerin kullandığı elektriğe teşvik verildiğini gördü. TEDAŞ'a, ‘‘komple yeni yatırım da olsa, tevsi ya da modernizasyon da olsa bu teşvik yeni yatırımlar için geçerli, siz eski yatırımlara da uygulamışsınız’’ diyerek bunu kabul etmedi. Zaten teşvik de yeni yatırımlar artsın diye çıkarılmıştı.

TEDAŞ buna, ‘‘Ayrı sayaç koyamıyoruz, o nedenle tümüne uyguluyoruz’’ gibi, kendisinin işini yapamadığını belirten bir yanıt verdi. Hazine de kabul etmedi.

İşler karışınca şimdi Hazine, ‘‘Madem eski-yeni ayrımı yapılamıyor, hepsine birden teşvik olmaz. O zaman, tüm işletme sübvansiyonunun ancak yarısı uygulansın' diye, yeni bir görüş oluşturdu. Bakalım ne olacak?

ENERJİ-HAZİNE ÇEKİŞMESİ

TEDAŞ'ın eski-yeni ayrımını nasıl yapamadığı, bu işi nasıl beceremediği ise merak konusu. TEDAŞ'ın işletmelere kontrolör gönderip eski-yeni yatırım ayrımı yapabileceği, tek hat ise ayrı bir sayaç koydurup, yeni yatırım için taktırılacak sayaca göre okuma yapabilmesi gerekiyor. Arada bu sayaca eski yatırım için hat takıp takılmadığı kontrol edilirse, işin sıkı takip edildiği gösterilirse, ‘‘kararnameyi bilerek delen işletmeler’’ de, bundan sonra dikkatli davranır.

TEDAŞ, hadi İstanbul'daki kaçak elektriği kontrol edemiyor, Güneydoğu'yu kontrol edemiyor, ama koskoca fabrikaları da mı kontrol edemiyor?

Bu arada, bazı işletmelerin ‘‘Bakın bizim yeni yatırım için ayrı sayacımız var, bari buna göre enerji teşvikini verin’’ demelerine karşılık, TEDAŞ yetkililerinin, ‘‘Öyle ayrı hesaplayamayız, biz bu kararı uygulayalım, siz Hazine'ye tepkinizi dile getirin, ya da mahkemeye verin’’ diyerek, çatışmayı özendirdikleri söyleniyor.

Enerji Bakanlığı ‘‘nükleer santral’’ acısını böyle çıkarmaya çalışıyor. Teşvik de dahil tüm kamu dengesini düşünmek zorunda olduğu için Hazine'yle çatışıyor.

Böylece ekonomideki koordinasyon bozulduğu gibi, haklı olarak bu teşvikten yararlanacak olan sanayi de, Enerji Bakanlığı'nın tavrından zarar görüyor.

Yazarın Tüm Yazıları