Yerli türbin üretildi
Güncelleme Tarihi:
TÜRKİYE’DE tasarım ve testleri TOBB ETÜ’de yapılan yüzde 100 yerli ve milli türbin üretildi. Daha önce sadece yurt dışından getirilerek hidroelektrik santrallara takılabilen türbinler TÜBİTAK destekli MİLHES projesiyle üretildi.
Antalya’daki KEPEZ-1 HES’in eskiyen türbini söküldü ve yerine Türkiye’de üretilen yenisi takılmaya başlandı. Türkiye’de şimdiye kadar inşa edilen HES’lere elektrik üretmek için takılan türbinler, yurt dışından alınıyordu. 2015 yılında başlatılan “Hidro Elektrik Santral Bileşenlerinin Yerli Olarak Tasarımı ve Üretimi (MİLHES) Projesi” ile Antalya-Düden Çayı üzerinde kurulu Kepez-1 HES’in türbini, tamamen Türkiye’de üretilerek barajdaki yerine takılma aşamasına geldi. 36 bini aşkın konuta elektrik sağlayan ve değiştirilmesi gereken Kepez-1 HES’in türbininin yenilenmesinde en kritik aşama ise ‘model türbin’in üretimi ve test edilmesiydi. TOBB ETÜ Su Türbini Tasarım ve Test Merkezinde (ETÜ Hidro) Kepez-1’e takılacak türbinin modeli üretilerek, esas türbinin imalata geçilebilmesi için gerekli test yapıldı. Testin ardından; imalata hazır tüm teknik resim ve türbine ait katı modeller üretici firmaya verildi. Yeni türbinin üretiminin Türkiye’de gerçekleşmesi üzerine Mayıs-2018 itibariyle Kepez-1, enerji üretimini durdurdu ve eski ekipman sökülmeye başlandı. Yeni ekipman, önümüzdeki aylarda santrale kurulacak. Kepez-1’in Ekim-2018 itibarıyla tamamı yerli, yeni hidrolik ekipmanla tekrar elektrik üretmeye başlaması planlanıyor.
800 BİN EURO ÖDENMİŞTİ
Projenin TOBB ETÜ’deki yürütücüsü Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selin Aradağ Çelebioğlu, Kepez-1 HES gibi kapasitede bir santral için türbinin tasarım ve üretimi hariç, sadece model testlerinin yurt dışında gerçekleştirilmesinin maliyetinin 400 bin euro olduğunu söyledi. Çelebioğlu, “Ülkemizde baraj mühendisliği konusunda ileri derecede bilgi sahibi olunmasına rağmen, elektromekanik ekipmanın tasarım ve üretimi konusunda bilgi çok azdı. Keban Barajı’nın 2009’da yenilenen su türbinlerinin sadece 1 hafta süren model testlerinin gerçekleşmesi için dışarıya 800 bin euro ödenmiştik. Oysa enerji üretiminin dışa bağımlılığını azaltmak için bu alanda da kendimizi geliştirmeliyiz. Türkiye’de lisansları alınıp kullanıma açılmakta olan çok sayıda HES var. Eğer bunların ve rehabilite edilecek olan tüm eski büyük barajların başta türbin olmak üzere hidrolik ekipmanlarının tasarımını, model testlerini ve üretimini ülkemizde yaparsak ekonomimize kalacak olan para milyar dolarlar civarındadır” dedi.