Yeni dünya düzeni Türkiye'ye yaradı

Doğu Bloğu'nun yıkılması ile şekillenen yeni dünya düzeni zenginleri daha zengin, yoksulları ise daha yoksul yaparken Dünya Bankası, Türkiye'yi yeni dünya düzeninden fayda sağlayan ekonomiler arasında gösterdi. Dünya Bankası, 1992-97 arasındaki dönemde Türkiye'nin kişi başı milli gelirini 1.150 dolar artırdığını açıkladı.

Doğu Bloku'nun yıkılması ve ABD'nin tek süper güç olmasıyla ortaya çıkan, ticaret üzerindeki bütün engelleri kaldırarak ekonomiyi büyütmeyi, dünyayı bir bütün olarak algılamayı amaçlayan yeni dünya düzeni, yoksul ülkelere yaramadı. Türkiye ise, dünyada bu önemli değişimin yaşandığı süre içinde ekonomisini büyütmeyi başaran ülkeler arasında yer aldı.

Eski dünya düzeninin yoksul ülkelerinin durumlarının, yeni dünya düzeninde de değişmediği, hatta cari fiyatlarla ABD doları bazında fakirleştikleri görülüyor.

Dünya Bankası'nın 1998-1999 ile 1994 kalkınma raporlarına göre, 1992-1997 döneminde dünyada gelir eşitsizliğindeki kötüye gidiş, hızlanarak devam etti. Bu dönemde yoksul ülkeler, açlık çektikleri kişi başına milli gelir düzeylerini dahi koruyamazken, zenginler, zaten refah içinde yaşadıkları gelir seviyelerini binlerce dolar artırdı.

HEP YOKSULLAR

1992-1997 döneminde, dünyanın en yoksul ülkesi Mozambik'in kişi başına milli geliri 60 dolardan 90 dolara yükselirken, ikinci en yoksul ülke Etiyopya 110 dolarlık milli gelirini hiç artıramadı. Tanzanya'nın milli geliri 100 dolar artarak 210 dolara, Sierra Leone'nin milli geliri 40 dolar artarak 200 dolara, Nepal'in 40 dolar artarak 210 dolara, Hindistan'ın 80 dolar artarak 390 dolara, Pakistan'ın 70 dolar artarak 490 dolara yükseldi.

Buna karşın, Burundi'nin milli geliri bu dönemde, 30 dolar düşüşle 180 dolara, Burkina Faso'nun 60 dolar düşüşle 240 dolara, Mali'nin 50 dolar düşüşle 260 dolara, Nijer'in 80 dolar düşüşle 200 dolara, Nijerya'nın 60 dolar düşüşle 260 dolara, Ruanda'nın 40 dolar düşüşle 210 dolara, Sao Tome ve Principe'nin ise 90 dolar düşüşle 270 dolara geriledi.

ZENGİNLER

Yoksul ülkelerin bu durumuna karşın zenginler, 1992-1997 döneminde refahlarına refah kattı. Bu dönemde gelirini en fazla artıran ülke Singapur. Bu ülke, 1992 yılında 15 bin 730 dolar olan kişi başına milli gelirini 17 bin 210 dolar artırarak 32 bin 940 dolara yükseltti.

Söz konusu dönemde kişi başına düşen milli gelirini Norveç 10 bin 270, Lüksemburg ise 10 bin 170, 1997 yılında yönetimi Çin'e geçen Hong Kong 9 bin 920, İsviçre 8 bin 240 dolar artırdı. Yüksek gelirli ülkelerden Birleşik Arap Emirlikleri'nin milli geliri ise petrol fiyatlarındaki düşüşe koşut olarak 4 bin 660 dolar azalmayla 17 bin 360 dolara geriledi.

DÜZENİNİN HAKİMLERİ

Yeni dünya düzeninin hakimleri ve yöneticileri gelişmiş 7 ülkenin oluşturduğu G-7 ülkelerinden Japonya 9 bin 66 ABD 5 bin 500, Almanya 5 bin 230, Fransa 3 bin 790, İngiltere 2 bin 920 dolar milli gelir artışı gerçekleştirirken, diğer G-7 ülkelerinden İtalya'nın milli geliri 340 dolar azalarak 20 bin 120 dolara, Kanada'nınki ise bin 420 dolar azalışla 19 bin 290 dolara indi.

VE TÜRKİYE

Gelişmekte olan ülkelerin içinde bulunduğu düşük orta ve yüksek orta gelirli ülkelerin çoğu, bu dönemde gelirlerini zengin ülkeler kadar olmasa da artırdı.

Dünya Bankası'nca bu yıl ilk kez yüksek orta gelirli ülkeler arasına alınan Türkiye, 1992 yılında bin 980 dolar olan milli gelirini bin 150 dolar artırarak 3 bin 130 dolara yükseltti. Aynı dönemde İran'ın milli geliri 420 dolar azalarak bin 780 dolara, Bulgaristan'ın 190 dolar azalarak bin 140 dolara gerilerken, şu sıralar yeniden krize giren Brezilya milli gelirini bin 950 dolar, Şili 2 bin 250, Çek Cumhuriyeti 2 bin 750, Macaristan 2 bin 460, Malezya bin 890, Polonya bin 680, Tayland 960 dolar, Rusya 230, Çin 390 dolar artırdı.