Türkiye’deki yabancı sermayeye ‘İhale’ darbesi

Yeni Ä°hale Yasası, sadece AKP Lideri Recep Tayyip ErdoÄŸan'ı deÄŸil, Türkiye'de yerleÅŸik yabancı sermayeli ÅŸirketleri de rahatsız etti. Türk Fransız Ticaret Odası Yönetim Kurulu Ãœyesi EÅŸref HamamcıoÄŸlu, ‘‘Yasa Türkiye'de yerleÅŸik olana da yabancı muamelesi istiyor, bu önümüzü kesiyor’’ dedi.AVRUPA BirliÄŸi'ne (AB) uyum için önceki hükümet tarafından çıkarılan, 4734 Sayılı Devlet Ä°hale Kanunu Türkiye'deki yerleÅŸik yabancı sermayeye büyük darbe vuracak. Kanun yerli firma tanımını sermayedarın T.C. vatandaşı olmasına baÄŸladı.Yeni hükümetin deÄŸiÅŸtirmek istediÄŸi ancak, kamuoyundaki tepkiler üzerine uygulamaya aldığı Devlet Ä°hale Kanunu'na göre eÅŸik deÄŸerler altında kalan tüm ihalelere sadece yerli firmalar girecek. EÅŸik deÄŸerler üstünde kalan ihalelerde ise yerlilere yüzde 15 avantaj tanınacak. Kanunda ihale için ‘yerli istekli’ tanımı ‘‘T.C. Vatandaşı gerçek kiÅŸiler ile bu gerçek kiÅŸilerin oluÅŸturduÄŸu tüzel kiÅŸilikler’’ ÅŸeklinde yapılıyor.Türkiye'deki en çok yerleÅŸik yabancı sermayenin temsilcisi konumundaki Türk Fransız Ticaret Odası'nın Yönetim Kurulu Ãœyesi ve Fransız sermayeli Sodexho'nun CEO'su EÅŸref HamamcıoÄŸlu, ‘‘Bu tanım mutlaka deÄŸiÅŸtirilmeli. Hükümet kanunda bazı deÄŸiÅŸiklikler yapacakmış; bu maddede de aynı anda düzeltilmeli. Aksi takdirde doÄŸrudan yabancı yatırımlar büyük bir haksız rekabetle karşılaşır ve bırakın ülkeye sermaye giriÅŸinin ülkeden sermaye kaçar’’ dedi.Fransız sermayesi ile 10 yıl önce kurulan Sodexho'dan örnek veren HamamcıoÄŸlu şöyle konuÅŸtu:‘‘Mesela Sodexho 1992'de Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre Hazine'den alınan izinlerle, yüzde 100 yabancı sermaye ile kuruldu. Hizmet sektöründe faaliyet gösteriyor ve cirosunun yüzde 35'ini kamu kuruluÅŸlarından yapıyor. Yeni kanun 2300 kiÅŸinin çalıştığı Sodexho'yu yerli firma olarak tanımıyor. Biz bu durumda eÅŸik altında kalan ihalelere hiç giremeyeceÄŸiz, eÅŸik üstünde kalan ihalelerde de yüzde 15 civarında dezavantajlı olacağız.’’HERÅžEYÄ°MÄ°Z YERLÄ° HamamcıoÄŸlu, 10 yılda 55 bin yumurta, 30 bin ton tavuk, 13500 ton et, 25 binton domates, 18 bin ton süt servis ettiÄŸini belirterek, ‘‘Bu kanuna göre, tavukların, ineklerin bu ülkeden olması, çalışanların Türk olması, kısaca; Sodexho'nun bu ülkede yerleÅŸik firma olması ve ülke ekonomisine katkı saÄŸlaması hiç bir anlam taşımıyor’’ diye konuÅŸtu. HamamcıoÄŸlu, kanundaki bazı maddelerin nasıl olupta dikkatten kaçtığını anlayamadıklarını, bu haliyle uygulamaların da AB mevzuatına uyum deÄŸil aykırılık teÅŸkil edeceÄŸini savundu.Ä°hale Kanunu'nda yer alan yerli yabancı ayrımı toplu-birleÅŸik olarak sunulması gereken bazı mal ve hizmetlerin de bölünmesine ve dolayısıyla imkansızlaÅŸmasına yol açacak. Herhangi bir yabancı firma mal bedeli olarak eÅŸik deÄŸerin üstünde olan bir ihaleyi kazanırsa, ÅŸartname gereÄŸi bu mal ile birlikte verilmesi gereken destek hizmeti ayrıca ihale edilecek ve o ihaleye de büyük ihtimalle mal temini hizmetini verecek firma katılamayacak.Yabancılar geç uyandıEski ve yeni hükümet ile Türkiye'deki yabancı sermaye adına sık sık temas kuran Yabancı Sermaye DerneÄŸi (YASED) baÅŸta olmak üzere bütün yabancı sermaye temsilcilerinin kanundaki ‘yerli tanımını’ birkaç gün önce fark ettiÄŸi ortaya çıktı. Yabancılar ÅŸimdi kanundaki bu yerli tanımının deÄŸiÅŸtirilmesini istiyor.Â