Tekstilin kriz bilançosu 250 trilyonluk haciz

Aralarında Cavit Çağlar, Aydın Bolak, Abdülkadir Uslu, Halit Narin, Kamuran Çörtük, Selim Sohtorik, STFA'nın da bulunduğu birçok tekstil devi, krizden nasibini aldı. Bu kuruluşların aleyhinde alınan ihtiyati haciz kararlarının boyutu, 250 trilyon lira gibi rekor bir düzeye ulaştı.

Alman Markı'nın değer kaybı ve Güneydoğu Asya-Rusya krizlerinin 1998 yılı son aylarından itibaren Türkiye'de yarattığı etki yıkıcı oldu. Kriz Türkiye'de de birçok devi vurdu. Krizden en fazla etkilenen sektör tekstil oldu. Bu sektörünün payına 250 trilyon liralık haciz kararı düştü.

Aralarında Cavit Çağlar, Aydın Bolak, Abdülkadir Uslu, Halit Narin, Kamuran Çörtük, Selim Sohtorik, STFA gibi devler, krizden nasibini aldı. Bu kişi ve kuruluşlar için, son birkaç ayda ödenmeyen borçları yüzünden İstanbul Asliye Ticaret Mahkemeleri'nde alınan ihtiyati haciz kararlarının boyutu, 250 trilyon lira gibi rekor bir düzeye ulaştı. Devlerin takibe konulmayanlarla birlikte borçlarının yarım katrilyonu bulduğu bildiriliyor.

İstanbul Asliye Ticaret Mahkemeleri 1998 yılı ortalarında Dünyayı etkisine alan, Türkiye'yi son aylarında vuran ekonomik krizle birlikte, tarihin en büyük ve en yoğun haciz başvurularına sahne oldu. Krizin vurduğu devlerden sadece 10'una yönelik ihtiyati haciz başvurusu ve karar miktarları 250 trilyon gibi rekor bir rakama ulaştı. Bankalara, çeşitli kuruluşlara ve üçüncü kişilere borçlarını ödeyemez hale gelip peşpeşe icra takibine hedef olanlar arasında, kamuoyunun yakından tanıdığı pek çok isim var.

DARBE TEKSTİLE

Gümrük Birliği öncesinde Avrupa'ya daha fazla ihracat yapılacağı beklentisiyle yüklü yatırımlara giren tekstil sektörü, Alman Markı'nın değer kaybı ve Güneydoğu Asya-Rusya krizi yüzünden en büyük darbeyi yedi. Krizin vurduğu devlerin başında, bağımsız milletvekili, Bursalı işadamı Cavit Çağlar oldu. Çağlar'ın tekstil sektöründeki hemen tüm şirketlerine haciz yağdı.

Sahibi olduğu Interbank'ın mali bünyesi zayıflatıldığı gerekçesiyle yönetimi Mevduat Sigorta Fonu'na devredilen Çağlar'ın toplam borcunun, 375 trilyona ulaştığı öne sürülürken, kendisi ve şirketleri aleyhinde alınan ihtiyati haciz kararlarının miktarı, sadece üç takipte 80 trilyon lirayı aştı. İstanbul 5'inci Asliye Ticaret Mahkemesi'ne başvuran Fon yönetimindeki Interbank kredi alacağını tahsil için Çağlar'a ait Bey Gıda, Besler Gıda, Orsa, Can İthalat İhracat ve Çiçek Tekstil şirketleri aleyhine 51 trilyon 671 milyar liralık ihtiyati haciz kararı aldırdı.

Banka, 1'inci Asliye Ticaret Mahkemesi'nde Nergis Holding, Sifaş, Polylen, Yeşim Tekstil aleyhine 1 trilyon 225 milyar liralık, 3'üncü Asliye Ticaret Mahkemesi'nde Çağlar, Şükrü Şankaya, Aksoylu Tekstil, Nergis Tekstil, Nergis Holding, Sifaş, Polylen aleyhine 27 trilyon 799 milyar liralık haciz kararı aldırıp takibe geçti. Banka son olarak Çağlar, ortağı ve oğlunun şahsi hesaplarında 8 şirketine kredi olarak açılan 95 trilyon liranın bulunduğunu öne sürüp tesbit isteminde bulundu. Sifaş ile Polylen fabrikalarını kapatıp 2 bin 700 işçisini zorunlu izne çıkardı.

KRAL HAVLU ATTI

Harika Avcı'nın sevgilisi olarak da tanınan Denizli'li işadamı Abdülkadir Uslu 'Maisonette' markasıyla girdiği piyasada, 'Havlu kralı' olarak kendini tanıttı ama krizin etkisiyle önce fabrikalarını Güneş Tekstil'e kiraladı. Alacaklıları Güneş Tekstil'i 'paravan şirket', kiralamayı ise 'mal kaçırma' diye nitelediler. Yaşarbank, Uslu ve şirketi Tümteks aleyhine, 415 milyar liralık haciz kararı aldırdı. Uslu'ya ait Tümteks ve Boyasan'ın borçlarının ise 12 trilyonu aştığı öğrenildi.

Krizin büyük darbe vurduğu ikinci dev sanayici ise Aydın Bolak oldu. 34 yıllık sanayicilik yaşamında petrol, zeytinyağı, sigortacılık, mağazacılık ve turizm gibi birçok sektörde faaliyet gösteren Bolak, 140 milyon dolara ulaşan (44 trilyon lira) banka borçlarını ödeyemeniyce, peşpeşe hacizlerin hedefi oldu. Pamukbank ve Yapı Kredi'ye 25 milyon, Egebank'a 5 milyon, Oyakbank'a 10 milyon, Türkbank, Alternatifbank, İş, Fanansbank ve Garanti'ye 3'er milyon, Emlakbank'a 1,5 milyon dolar borcu olduğu öğrenilen Bolak'a ait başta Kırlangıç Zeytinyağı, Turtel Turizm, Spectrum ve Türkpetrol olmak üzere birçok şirketi aleyhinde, trilyonlarca liralık haciz kararı alındı. Bolak'ın Türkbank'ı satın almak için verdiği 2,5 milyon dolarlık teminat da yandı.

DEMİREL VE ÇÖRTÜK

Cumhurbakanı Süleyman Demirel'in kardeşi Şevket Demirel ile yeğeni Murat Demirel de krizin vurdukları listesine girdi. Türkbank skandalının kilit ismi Korkmaz Yiğit'e aitken Mevduat Sigorta Fonu'na devredilen Bankekspres, Şevket Demirel ve oğlu Murat Demirel'e ait DEM Panel Entegre Orman Ürünleri'ne 2 trilyon 504 milyar, DEM Yapı İnşaat ve Pazarlama A.Ş.'ne 2 trilyon 348 milyar, DEM Eks İhracat ve İthalat A.Ş.'ne 2 trilyon 165 milyar olmak üzere, İstanbul Ticaret Mahkemeleri'nde toplam 7 trilyon liralık haciz kararı aldırdı.

Bayındır Holding'in sahibi Kamuran Çörtük de krizden etkilendi. Bankekspres, 3'üncü Asliye Ticaret Mahkemesi'nde, Bayındır Dış Ticaret ile Bayındır Holding aleyhine 1 trilyon 580 milyar, 7'inci Asliye Ticaret'te ise Sağra Gıda ve Bayındır Holding aleyhine 3 trilyon 126 milyar olmak olmak üzere, toplam 4 trilyon 707 milyar liralık haciz kararı aldırdı. Banka anlaşma zemini doğduğu gerekçesiyle, kararları uygulamadı fakat feragat da etmedi. Çörtük, Beylikdüzü'nde Türkiye'nin en modern Yaşlılar Evi kompleksini de kriz nedeniyle kapatma kararı almıştı.

Armatöre haciz kuyruğu

Ünlü armatör Selim Sohtorik de peşpeşe gelen hacizlerle sarsıldı. Sümerbank, Sohtorik, Sohtorik Denizcilik, Sotrade Denizcilik, Trans Denizcilik ve Sevinç İnönü aleyhine 815 milyar liralık ilk haciz kararı aldırdı. Egebank başta olmak üzere diğer alacaklılar da trilyonluk haciz kuyruğuna girdiler.

İnşaat sektörünün devi STFA da Bankekspres'e kredi borcunu ödeyemedi. Banka STFA Holding ve STFA İnşaat aleyhine 1'inci Asliye Ticaret Mahkemesi'nde 2 trilyon 522 milyar liralık haciz kararı aldırdı. Tekstil sektörünün bir zamanlar en büyüğü Halit Narin, ikinci krizi yaşadı. İktisat Bankası, Narin Tekstil ve sahibi aleyhine 4'üncü Asliye Ticaret Mahkemesi'nde 1 trilyon 908 milyar liralık haciz kararı aldırdı. Yurtbank'ın sahibi Ali Balkaner de aynı mahkemede bu kez Yaşarbank'ın 255 milyar liralık haciz kararına hedef oldu.

Bursa'da öldürülen tefeci Nesim Malki'ye ait Tunca Tekstil hakkında, eski ortak Hayyam Garipoğlu'na ait Sümerbank tarafından, 1 trilyon liralık haciz kararı aldırıldı. Halkbank milletvekili Hasan Peker ile şirketi Uncular Besin aleyhine de 7 trilyonluk kredi alacağının 5 trilyonu için haciz kararı aldırdı. Sevgi Hastanesi'nin sahibi Orhan Özcanlı, Esbank'ın takibine uğradı. Firari Şişli eski belediye başkanı Gülay Aslıtürk'ün eşi Orhan Aslıtürk de çok sayıda haczin hedefi oldu. Türkbank skandalının kilit ismi Korkmaz Yiğit de içini boşalttığı iddia edilen Bankekspres'in rekor miktarda icra takiplerine uğramıştı.