Tebliğ çıktı, faize repoya vergi başladı

Her türlü faiz gelirini vergilendiren Gelir Vergisi Genel Tebliği Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yıllar önce çıkarılan ancak yapılan ertelemelerle uygulamaya sokulması geciktirilen ‘‘Faiz gelirleri için gelir vergisi beyannamesi’’ verilmesi uygulamasına bu yıl başlanıyor. Tebliğ ile uygulama esasları belirlenirken, 1997 yılı içinde 4 milyar 629 milyon 630 lira brüt faiz geliri elde eden mükelleflerin, bu yıl içinde beyanname verecekleri bildirildi.

Tebliğ ile 1.1.1997 tarihinden itibaren elde edilen faiz gelirlerinin nasıl vergilendirileceği konusuna açıklık getirilirken, beyannameye konu faiz gelirleri ise daha önce çıkarılan yasada öngörüldüğü gibi ‘‘tahvil ve Hazine bonosu faizi, Toplu Konut İdaresi ve Kamu Ortaklığı İdaresi'nce çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler, mevduat faizleri, faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payları, kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr payları, özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları ile repo kazançları’’ olarak belirlendi.

İNDİRİM YÜZDE 67.6

Maliye Bakanlığı, 1 yıl vadeli devlet tahvili faizinin ortalama yüzde 118.9 olması, yeniden değerleme oranının da yüzde 80.4 olarak tespit edilmesi sonucunda, 1997 yılı faiz gelirlerine yüzde 67.6 oranında indirim uygulanacağını hesapladı. Böylece, 1997 içinde elde edilen menkul sermaye iratlarının yüzde 67.6'lık kısmı gelir vergisinden istisna edilecek. Kalan tutarın 1.5 milyar lirayı aşması halinde, bu gelirler için yıllık beyanname verilecek. Bu durumda, indirim öncesi 4 milyar 629 milyon 630 bin lira ve üstü faiz geliri elde edenler, bu gelirleri için beyanname vermek zorunda bulunacak.

Gelir Vergisi Genel Tebliği çerçevesinde, döviz cinsinden açılan hesaplara ödenen faiz ve kar payları hakkında indirim uygulanmayacak.

ÖRNEKLERLE FAİZ VERGİSİ

Faiz ve repo portföyü

1997 içinde 1.5 milyar mevduat faizi ve 2.4 milyar repo kazancı olmak üzere toplam 3.9 milyar lira menkul sermaye iradı elde eden bir mükellefe, yüzde 67.6 oranı ile 2 milyar 636 milyon 400 bin lira indirim uygulanacak. Kalan 1 milyar 263 milyon 600 bin lira, 1997 için belirlenen ihtiyari toplama ve beyana ilişkin 1.5 milyarlık haddin altında aldığı için, bu kişi beyanname vermeyecek.

Faiz, repo ve tahvil

2 milyar mevduat faizi, 3 milyar devlet tahvili ve 4 milyar da repo olmak üzere toplam 9 milyar menkul sermaye iradı elde eden bir mükelleften, yıl içinde mevduat faizi için 240 milyon, tahvil faizi olarak 360 milyon lira tevkifat yapılmış. Mükellefin 9 milyarlık gelirinin 6 milyar 84 milyon liralık kısmı istisna edilecek. Kalan 2 milyar 916 milyon lira için beyanname verilecek.

Ticari ve şahsi kazanç

İstanbul'da altın ticareti ile uğraşan birinci sınıf bir tacirin 1997 ticari kazancı 2.5 milyar. Ticari işletmesine dahil olmayan 2 milyar lira da mevduat faiz geliri var. Mevduat faizi için 240 milyon lira gelir vergisi tevkifatı yapılmış. Bu mükellefin ticari işletmeye dahil olmayan mevduat faiz gelirine indirim uygulaması sonucu, 1 milyar 352 milyon lira istisna edilecek, kalan 648 milyon lira beyan edilecek.

Döviz tevdiat hesabı

Gerçek kişi. 1997'de döviz tevdiat hesabından 17 bin ABD doları faiz geliri elde etmiş. Merkez Bankası'nca belirlenen vade tarihindeki döviz alış kuru 200 bin lira. Bunun faizine 2 bin 40 dolar vergi tevkifatı yapılmış. Bu kişinin Türk Lirası geliri 3.4 milyar lira. Söz konusu mükellef, bu gelirinin tamamını beyan edecek. Vergisinden de tevkifat düşülecek.