SPK: Merkez faize müdahele edebilmeli

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) BaÅŸkanı DoÄŸan Cansızlar, olaÄŸanüstü dönemlerde borçlanma faizleri üzerinde oluÅŸan köpüğün alınması bakımından, Merkez Bankası ve Hazine'nin Ä°MKB'deki tahvil ve bono piyasasına girmesinin yararlığı olduÄŸunu söyledi.Cansızlar, Ekonomi Muhabirleri DerneÄŸi (EMD) üyeleri ile yaptığı sohbet toplantısında, SPK'da sürdürülen çalışmalar hakkında bilgi  verdi, ekonomideki geliÅŸmelere iliÅŸkin görüşlerini açıkladı. Merkez Bankası'nın gecelik referans faizleri belirlediÄŸini, bunun borçlanma faizlerine etkisinin belli düzeyde olduÄŸunu anlatan Cansızlar, ''Merkez Bankası'nın referans faizlerinin üzerine vergi,  kredi riski, masraflar ve ileriye yörelik riskler eklenerek,  piyasa faizi oluÅŸturuluyor. Piyasa durup dururken Merkez Bankası dışında faiz oluÅŸturmaz'' dedi.     Ä°MKB'de ''hisse senetleri'' ve ''tahvil ve bono piyasası'' olarak  iki önemli piyasa olduÄŸunu, tahvil ve bono piyasasında ise ''kesin  alım-satım pazarı'' ve ''repo-tersrepo pazarı'' bulunduÄŸunu hatırlatan Cansızlar,  ÅŸu bilgiyi verdi:     ''Gecelik faizin yüzde 41'e düşürülmesi, Hazine'nin borçlanma  maliyetini doÄŸrudan etkilemiyor. Hazine borçlanma maliyeti için referans deÄŸer, Ä°MKB'nin tahvil ve bono piyasasında, kesin  alım-satımda oluÅŸuyor. Merkez bankası bono tahvil piyayasındaki kesin alım satık pazarında yok. Sadece repo, ters repoda  iÅŸlem yapıyor. 1996'den beri ve 2000 krizinden beri kesin alım-satım pazarına  girmiyor, ters repo repo pazarına giriyor. Serbest piyasa tamamen başı boÅŸ piyasa deÄŸil. Faizler tabii ki  piyasalar tarafından oluÅŸturuluyor. Merkez Bankası'nın zaman zaman IMKB'deki tahvil ve bono piyasasında kesin alm-satım pazarına girmesinde büyük yarar var. SavaÅŸ, doÄŸal afet gibi çok önemli  geliÅŸmelerin olduÄŸu zamanlarda, (faiz serbet piysada belirlenir) deyip tamamen çekilmek yerine Merkez Bankası olarak orda, kesin alım-satım pazarında da zaman zaman bulunmasında büyük yararlar var.'' Cansızlar, aynı ÅŸekilde Hazine'nin de 'dealing room'' anlayışıyla İMKB'deki kesin alım-satım tahvil ve bono piyasasına, zaman zaman,  olaÄŸanüstü geliÅŸmelerde,  ''faizin köpüğünü almak için'' girmesinde büyük yarar olduÄŸunu vurguladı."GÖREVÄ°MÄ°N BAÅžINDAYIM'' Cansızlar, basında çıkan haberleri hayretle  karşıladığını, görev süresi dolana kadar baÅŸkanlığa devam edeceÄŸini söyledi. Cansızlar, ''yurtdışında yaÅŸayan vatandaÅŸların tasarruflarının Türkiye'ye çekilmesi'' konusunda ise 2 yıldır çalışmaların sürdüğünü, öncelikle bu ülkelerde bilgilendirme toplantıları yaptıklarını hatırlattı.  Bu tanıtım toplantılarının teknik olduÄŸunu hatırlatan Cansızlar, bu toplantılarda hükümetle birlikte, bakanlarla birlikte mesaj  verilmesinin yararlı olduÄŸunu vurguladı. Cansızlar, yurt dışındaki vatandaÅŸların tasarruflarının toplanması çerçevesinde 32 sayılı kararda deÄŸiÅŸiklik yapmaya yöneldiklerini  kaydederek, çünkü tamamen başıboÅŸ, serbest ÅŸekilde bu ülkelerdeki  vatandaÅŸların tasarruflarının toplanmasının engellenmesi gerektiÄŸini belirtti. Cansızlar, kar ve zarar ortaklığı belgesi konusunda düzenleme  yaptıklarını, kar belgesi olarak da yayınlanmasına da imkan  verdiklerini, hisse senedine çevrilebilir kar belgesi, hisse senedine çevrilebilir tahvil gibi enstrumanlarda da revizyon yaptıklarını kaydetti.      ANA PARA GARANTÄ°Sİ ÖrneÄŸin kar zarar ile ilgili belgelerin döviz üzerinden yayınlanmasına izin verdiklerini kaydeden Cansızlar, ana paranın yüzde 75'ine kadar olan kısmında ÅŸirketin ana para garantisi getirmesine izin verdiklerini açıkladı.    ''Yatırılan paranın yüzde 75'ine kadar garanti vermesine imkan tanıdık, bu da çok önemli yurtdışındaki vatandaÅŸların tasarrufları açısından, tamamen bir maceraya atılmaması açısından imkan tanıdık'' diyen Cansızlar, oydan yoksun hisseler ile ilgili düzenlemeler  yaptıklarını bunların zaten mevcut sistemde bulunduÄŸunu, ince ayar  yaptıklarını söyledi.     HÄ°SSE SENEDÄ°NE ÇEVRÄ°LEBÄ°LÄ°R TAHVÄ°L Kobi piyasası kurulmasını hayata geçirdiklerini de anlatan SPK BaÅŸkanı, şöyle devam etti: ''ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi'ne gönderdiÄŸimiz bir paket yazıda, özelleÅŸtirme kapsamındaki kuruluÅŸlarla ilgili hisse senedine çevrilebilir tahvil, kar zarar ortaklığı belgesi, kara iÅŸtirakli tahvil gibi mekanizmaların devreye sokulmasından gerektiÄŸinden bahsettik.      Sanırım Telekom'la ilgili Maliye Bakanı'nın talimatıyla Telekom da bunu baÅŸlatıyoruz. Yani hisse senedine çevrilebilir tahvil  müessesesi geliyor. Onun da sebebi ÅŸu; özelleÅŸtirme süresi uzun oluyor. Bu uzama sürecinde hisse senedine çevrilebilir tahvili piyasaya koyarsak, özelleÅŸtirme baÅŸladığı aÅŸamada hisse senedine çevrilebilir tahvil sahibinin bir opsiyonu söz konusu olacak. Ä°sterse ana parasını alacak ya da hisse senedine çevirip özelleÅŸtirilecek kuruluÅŸun ortağı olacak.'' Cansızlar, ayrıca özelleÅŸtirme yatırım ortaklığı kurulması, yabancı ülkelerdeki vatandaÅŸlara yönelik doÄŸrudan hisse senedi satışı gibi önerileri de olduÄŸunu kaydetti. KAR GARANTÄ°Sİ Buradaki önemli olayın yurt dışında yaÅŸayan vatandaÅŸlara ana para  garantisi verilmesi olduÄŸunu anlatan Cansızlar, ''Artı kar garantisinin verilmesi lazım, artı iyileÅŸtirme primi diye bir garantinin yurt dışında yaÅŸayan tasarruf sahiplerine verilmesi lazım ki yurt dışındaki tasarruflar çok iyi bir ÅŸekilde kanalize  edilebilsin'' diye konuÅŸtu.  GeçmiÅŸ dönemdeki acı tecrübeler hatırlatılarak, yapılan bu  düzenlemelerin bunları önleyip önlemeyeceÄŸi yönündeki soruyu da Cansızlar, bu enstrumanların öteden beri bulunduÄŸunu, yaptıklarının ince revizyonlar olduÄŸunu tekrarladı.  Daha önceleri yüksek miktarlarda kar garantisi ile yurt dışında yaÅŸayan vatandaÅŸlardan para toplandığını hatırlatan Cansızlar, dünyanın hiç bir yerinde ortaklıkta kar garantisi olamayacağına iÅŸaret etti.     Bunu bir nevi ''saadet zinciri'' olarak niteleyen SPK BaÅŸkanı, yapılan düzenlemelerle bunların kayıt altına alınmaya çalışıldığını söyledi.  Yurt dışında yaÅŸayan vatandaÅŸların önemli bir tasarruf potansiyeli bulunduÄŸunu kaydeden DoÄŸan Cansızlar, aynı ÅŸekilde Anadolu'da yastık altında yüksek miktarda tasarruf potansiyeli bulunduÄŸunu belirtti.      HÃœKÃœMET DESTEĞİ Hükümet desteÄŸine iliÅŸkin soru üzerine de, bunun teknik destek  deÄŸil, tanıtım alanında bir destek olarak algılanması gerektiÄŸini vurgulayan Cansızlar, ''teknik anlamda siyasi desteÄŸe gerek yok ama tanıtım ve bu projelerin bizzat hükümetin projeleri olduÄŸunu yurt  dışındaki vatandaÅŸlara, tasarruf sahiplerine deklare edilmesi lazım'' diye konuÅŸtu.     THY, TüpraÅŸ ve Telekom'da hisse senedine çevrilebilir tahvil  konusunun ne zaman gerçekleÅŸtirileceÄŸi sorusuna da Cansızlar, "Sanırım yakın gelecekte realize edilecek'' dedi.SON AYLARDAKÄ° ÇALIÅžMALARCansızlar, Aralık 2002'den buyana yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi. Bu dönemde, kaydileÅŸtirmeye iliÅŸkin usul ve esasların  belirlendiÄŸini kaydeden Cansızlar, böylelikle Takasbank'ta artık fiziki saklamanın kalmayacağını, elektronik ortamda hisse senetlerinin takibinin  merkezi kayıt kuruluÅŸu aracılığı ile yürütüleceÄŸini kaydetti. DoÄŸan Cansızlar, hisse senetleri sahiplerinin hisse hareketlerini anında cep telefonu veya internet gibi vasıtalarla anında duyabileceÄŸi bir mekanizmanın getirileceÄŸini ifade ederken, teknik alt yapının tamamlanmak üzere olduÄŸunu söyledi.    Portföy yönetim ÅŸirketlerine iliÅŸkin yaptıkları düzenlemeyle, gerçek kiÅŸilere de porföy yönetim ÅŸirketine ortak olma imkanı getirdiklerini anlatan Cansızlar, bu dönemde kurumsal yatırımcıların performans sunum standartlarını da belirlediklerini hatırlattı. Hazine'ye, 32 Sayılı kararda deÄŸiÅŸik önerisi götürdüklerini kaydeden Cansızlar, bununla yurtdışına gerçekleÅŸtirilecek hisse senedi ihraçlarında SPK kaydı aranacağını belirtti.   Halka açıklık oranını AB düzenlemeleri paraleline getirdiklerini, bireysel emeklilik yatırım fornlarına iliÅŸkin düzenlemeler yaptıklarını, birikimli oy kullanma hakkının getirildiÄŸini de anlatan Cansızlar, müşteri emir numarası ile giriÅŸi zorunlu hale getirerek, kimin hangi hisse senedinden ne kadar aldığını görür hali geldiklerini ifade etti.     Muhasebe Standartları Kurulu'nu aktif hale getirdiklerini, giriÅŸim sermayesine iliÅŸkin düzenlemeler yaptıklarını da kaydeden Cansızlar, özel finans kuruluÅŸlarının aracı kurum acentası olmalarına imkan tanındığını belirtti. KOBÄ° PÄ°YASASI Kamuoyunda kobi piyasası konusunda yanlış bir algılama olduÄŸunu, bunun kobi borsası olmadığını vurgulayan Cansızlar, kobi piyasasının bir tür elektronik finans çarşısı gibi örgütlenebileceÄŸini, bütün iÅŸlemler elektronik ortamda yapıldığı için büyük bir binaya ihtiyaç duyulmayabileceÄŸini kaydetti.     Bunun kuruluÅŸ çalışmaların devam ettiÄŸini kaydeden Cansızlar, kuruluÅŸ için özel ÅŸirket oluÅŸturulmasının ardından Gaziantep, Denizli ve Konya gibi kobilerin yoÄŸun oldukları bölgelerde bunların açılmasının gündemde olduÄŸunu kaydetti.      E-DEVLET ÇALIÅžMALARI E-devlet çalışmalarının da devam ettiÄŸini, bu yl sonuna kadar  bitirilmiÅŸ olacağını belirten Cansızlar, EskiÅŸehir yolunda yer alan yeni binaya taşındıklarında bunun hayata geçirilmiÅŸ olacağını kaydetti. Ä°MKB ve Ä°stanbul Altın Borsası'nın (Ä°AB) özelleÅŸtirilmesine iliÅŸkin  çalışmalarının sürdüğünü anlatan Cansızlar, bu konuda ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi'nde oluÅŸturulan çalışma grubunda SPK'dan da temsilci bulunduÄŸunu söyledi. Uzaktan eriÅŸim projesinde de mesafe aldıklarını anlatan Cansızlar, vadeli iÅŸlemler ve opsiyon borsasının kurulması çalışmasının da sürdüğünü ifade etti.      EFEKTÄ°F VE ARBÄ°TRAJ PÄ°YASASI İAB bünyesinde efektif ve arbitraj piyasası oluÅŸturulmasına yönelik çalışmaların da devam ettiÄŸini açıklayan Cansızlar, şöyle devam etti: ''Merkez Bankası Aralık ayından itibaren hem TL para piyasasından  hem de efektif piyasadan çekildiÄŸi için, ÅŸu anda bir boÅŸluk var. Dolayısıyla Takasbank da aracı kuruluÅŸlar arasında para alım satımını gecelik yapıyor zaten... Yine efektif döviz ve arbitraj konusu, Merkez Bankası çekildi buradan Aralık ayında... O alanda da bir boÅŸluk var. Tahtakale, Kapalı Çarşı ve Altın Borsası üçgeninde organize bir piyasada, dövizin daha doÄŸrusu efektiflerin ve arbitrajın yapılmasına zemin saÄŸlayacak çalışmalar devam ediyor.''      Asgari komisyon oranlarını da Haziran ayında netleÅŸtireceklerini kaydeden Cansızlar, iyi yönetiÅŸim ilkelerini de Haziran'da yayınlamış olacaklarını kaydetti. DoÄŸan Cansızlar, manipülasyonla mücadele konusunda bir rehber hazırlıklarının da sürdürüldüğünü vurguladı.Â