Off-shore hesap tartışması

MERKEZ Bankası Başkanı Gazi Erçel'in, ‘‘Off-shore bankaların sahipliği bize geçmedi. Oradaki hesapların ödenmesi söz konusu değil’’ demesi, off-shore hesaplarla ilgili tartışmayı alevlendirdi. Uzmanlar, ‘‘5 banka kapatılmadı. Fon onları çalıştırıyor. Öyleyse hareketli olan off-shore hesaplardan yine o 5 banka sorumlu’’ dediler.

Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel'in önceki akşam Kanal D'de, ‘‘Biz off-shore bankaların sahipliğini üstlenmedik. Oradaki hesapların ödenmesi söz konusu değil’’ demesi, bu konudaki tartışmayı büyüttü. Uzmanlar ise, ‘‘5 banka kapatılmadı, sahibi Fon oldu. Dolayısıyla o bankalarla bağlantılı off-shore hesaplarının ödenmesi gerekir’’ görüşünü savundu.

Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, önceki akşam Kanal D'de Defne Samyeli ile Tuncay Özkan'ın sorularını yanıtlarken, ‘‘Off-shore hesapların akibeti ne olacak?’’ sorusu üzerine şöyle konuştu:

‘‘El konulan 5 bankanın (Egebank, Esbank, Sümerbank, Yaşarbank, Yurtbank) sahipliği Mevduat Sigorta Fonu'na geçti. Ancak, onların bağlantılı olduğu off-shore bankaların Fon'a geçmesi söz konusu değil. Yani, off-shore bankalar da bize geçseydi, o zaman paraları öderdik. Oysa o bankalar Türkiye dışında. Ancak, vatandaşlar paniğe kapılmasınlar. Onların da paraları olursa öderler.’’

ÖDEMEM DİYEMEZ

Oysa uzmanlar, Gazi Erçel'in sözlerinin aksine, off-shore hesaplardaki paralar konusunda, el konulan 5 bankanın sorumluluğunun olduğunu belirterek, ödemeyi açık tutulan bu bankaların yeni yönetimlerinin yapması gerektiğini savundular. Uzmanların bu konudaki yorumu şöyle:

‘‘Bakanlar Kurulu, 5 bankayı kapatmadı, Mevduat Sigorta Fonu'na devretti. Yani, 5 banka çalışır halde. Hizmetlerini sürdürüyor. Eğer, bu bankalar 1994 krizindeki gibi (TYT Bank, İmpexbank, Marmarabank) kapatılsaydı, o zaman mevduata tam garanti olsa bile, off-shore hesaplardaki paraların ödenmesi söz konusu olmazdı. Ama, bu bankaların 5'i de faaliyette. O halde, içerdeki faaliyetleri olduğu gibi, dışarıya dönük faaliyetleri de aynen sürüyor. Üstelik, söz konusu 5 bankanın bağlantılı olduğu off-shore bankalarda bazılarının doğrudan ortaklığı söz konusu. Yani, o bankaların hisseleri de Mevduat Sigorta Fonu'na geçmiş sayılır. Sonuçta, Fon'un bu hesaplarda da sorumluluğu vardır.’’

El konulan bankaların off-shore ve şirketleri

Banka Yurtdışındaki şirketi

Yaşarbank Yaşarbank Foreign Trade Off-Shore Ltd. (KKTC)

Yaşarbank Yaşarbank GMBH (Almanya)

Yurtbank Yurt Security Off-Shore Bank Ltd. (KKTC)

Esbank Esbank AG (Avusturya)

Egebank Ege Finans (İrlanda)

Off-shore banka nedir?

OFF-SHORE bankacılık ‘‘kıyı bankacılığı’’ dır. Bu bankaların en önemli özelliği, bulundukları ülkelerden değil, diğer ülkelerden mevduat kabul edebilmeleri ve vergi avantajı sağlamasıdır.

Dışardaki hesaplar neden ödenmeli?

UZMANLAR, el konulan 5 bankanın bağlantılı olarak off-shore bankalarda açtığı hesapların neden ödenmesi gerektiğini şöyle açıklıyorlar:

El konulan Yaşarbank'la, Yurtbank'ın KKTC'de doğrudan off-shore bankası var. Off-shore bankaların ne kadarı buradaki bankaların, ona bakmak lazım. Ancak, sonuçta buradaki bankalarla sahiplik bağlantısı var. Yani, o iki off-shore bankanın sahipliği belli oranlarda Mevduat Sigorta Fonu'na geçer. Dolayısıyla oradaki paralardan da Fon sorumlu olur.

Örneğin, Esbank'ın Avusturya'daki bankası Esbank AG'nin hisselerinin tamamına yakını Esbank'a ait. Gerçi bu banka off-shore değil, ama sonuçta o bankanın da faaliyetleri bundan sonra Fon'un kontrolünde olacak.

Hiç sahiplik ilişkisi olmayan bazı off-shore bankalara gönderilen hesaplara bakalım. Bu tür hesaplar, genellikle Türkiye'deki bankadan havale yoluyla açılır. Aslında para oraya gitmez. Sadece kağıt üzerinde gitmiş gibi gösterilir. Sonra, yurtdışındaki off-shore banka, parayı kendisine göndermiş gibi görünen bankaya, kendi adına mevduat hesabı açar. Şimdi, vatandaş o off-shore bankaya gidip ‘‘paramı ver’’ derse, off-shore banka da dönüp Türkiye'deki bankaya, ‘‘Sizdeki mevduatımı verin, vatandaşa para ödeyeceğim’’ der. Dolayısıyla şimdi yönetimde olan Mevduat Sigorta Fonu, bu paraları da biraz işi uzatarak, ama sonunda öder.