Merkez Bankası bastırdı faiz 100’ün altına indi

Geçen haftaki gerginlikten sonra, bu hafta para piyasaları Merkez Bankası'nın yeni düzenlemelerinin, açtığı ihalelerin etkisiyle başladı. Ancak gün içinde bankaların dolar talebi, Merkez Bankası'nın disponibilite düzenlemeleri, Arjantin ekonomisinin Türkiye üzerindeki etkisi ve gün içinde Merkez Bankası tarafından yapılan ‘geri alım’ ve ‘kesin alım’ ihalelerindeki miktarın düşük olması faizleri dalgalandırdı.

Güne yüzde 65 ile başlayan repo ve İnterbank gecelik faiz oranları, gün içinde İnterbank'ta yüzde 85'e kadar çıkarken, günü ortalama yüzde 82.5'ten kapattı. Repoda ise günlük ortalama yüzde 90.98 oldu. Cuma günü repo ortalaması yüzde 113.87, İnterbank'ta ise ortalama yüzde 132 olmuştu.

Bankaların dün Merkez Bankası'ndan aldığı dolar tutarı 622 milyon dolarla beklentilerin üzerine çıktı. Dün için 500-550 milyon dolar arasında dolar alımının makul karşılanacağı, yaklaşık 622 milyon dolarlık alımın yüksek olduğu belirtildi.

Piyasa, dolar alımının yine yüksek seyretmesini Arjantin'deki gelişmelere ve Türkiye'nin Arjantin ile aynı kefeye koyulmasına bağladı. Dünkü alımlarla birlikte, Merkez Bankası'ndan geçen hafta da dahil olmak izere bir hafta içinde yaklaşık 3.2 milyar dolar çekildi.

Bonodaysa, güne yüzde 51 seviyelerinde başlayan oranlar, Merkez Bankası'nın operasyonları ile bir ara en fazla işlem gören 20 Haziran 2001 tarihli tahvilde yüzdei 44'ler seviyesine gelmekle birlikte, gün içindeki dalgalı yükselişten etkilenerek kapanışta net bileşik olarak yüzde 47 seviyesine çıktı.

BORSA DÜŞTÜ

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), bu gelişmeler paralelinde yüzde 1.96 geriledi. İMKB-100 Endeksi, cuma kapanışına göre 212 puan gerileyip 10 bin 596 puandan kapandı.

Dün para piyasası 664 trilyon 600 milyar lira eksi rezervle açıldı. Merkez Bankası, sabah saatlerinde açtığı 7 günlük ihaleyle piyasaya, yüzde 73.61 faiz oranıyla 1 katrilyon 75 trilyon lira aktardı.

Ayrıca gün içinde Hazine Müsteşarlığı adına, 18 Temmuz 2001 vadeli kıymetler için, 28 Kasım (bugün) valörlü olarak geri alım ihalesi açılacağı bildirildi. Merkez Bankası olarak da 28 Kasım (bugün) valörlü olarak 22 Ağustos 2001 vadeli menkul kıymetin doğrudan alım ihalesinin yapılacağını açıkladı. Bu açıklamaların başlangıç itibariyle piyasaları olumlu etkilemesine rağmen, ihaleler yoluyla piyasaya verilen nakit tutarının net, 411 trilyon lira olması, faizlerde yükseltici İMKB'de ise düşürücü etki oluşturdu.

Piyasa bu ihalelere 1 katrilyon 403 trilyon liralık teklif vererek, Merkez Bankası'ndan 1 katrilyon liranın üzerinde net kaynağın piyasaya aktarılmasını talep etti. Ancak katılımcıların Merkez Bankası'na önerdikleri faiz oranlarının ortalama basitte yüzde 38.63, bileşikteyse 40.53 olması, geri alınan kamu menkul kıymetlerinin düşük miktarda olması, dolayısıyla piyasaya aktarılan naktin düşük kalması sonucunu doğurdu.

Borsanın piyasa değeri dibe vurdu

İMKB, piyasalardaki sarsıntılardan olumsuz etkilenerek yılın en düşük piyasa değeri toplamına indi. 1999 sonunda 114 milyar dolar olan İMKB toplam piyasa değeri, bu yıl içinde önce 82 milyar dolara kadar düştü. Geçen cuma günü 76.5 milyar dolara kadar inen İMKB toplam piyasa değeri dünkü kapanışlarla 75 milyar dolar oldu.

Dün piyasalarda neler oldu?

Para piyasası 664 trilyon 600 milyar lira eksi rezervle açıldı.

Merkez Bankası, 7 günlük repo ihalesiyle piyasaya 1 katrilyon 75 milyar lira vereceğini, gün içinde Hazine Müsteşarlığı adına, 18 Temmuz 2001 vadeli kıymetler için, 28 Kasım (bugün) valörlü olarak geri alım, ayrıca, 28 Kasım (bugün) valörlü olarak 22 Ağustos 2001 vadeli menkul kıymetin doğrudan alım ihalesinin yapılacağını açıkladı.

Bir diğer Merkez Bankası açıklaması, bankaların TL cinsinden mevduat ve TL cinsinden diğer pasif yükümlülüklerine ilişkin TL cinsi serbest tevdiat bulundurma yükümlülüklerinin 25 Kasım-5 Ocak arasındaki süreyi ‘tek bir hafta’ olarak kabul edileceğine ilişkindi.

İMKB, Merkez Bankası'ndan yapılan bu açıklamalar etkisiyle yüksek açıldı. Borsa, cuma gününe oranla yüzde 2 yükselip, 11 bin 25 puana kadar çıktı.

Düzenlemelerin etkisiyle İnterbank'ta ve repoda gecelik işlemler yüzde 65'ten başlandı. Cuma günü İnterbank'taki ortalama gecelik yüzde 115.06, repoda ortalama gecelik yüzde 113.87 düzeyindeydi. Cuma günü en yüksek İnterbank gecelik oranı yüzde 132, repodaysa yüzde 120 olmuştu.

Merkez Bankası'nın dün yaptığı 7 günlük repo ihalesinde ortalama bileşik oran yüzde 73.61 oldu.

Öğle kapanışından önce repoda ortalama faiz yüzde 79.5, İnterbank'ta yüzde 75.52 seviyesindeydi.

Öğleden sonra bankaların döviz talebi piyasaları tedirgin etti.

Merkez Bankası’nın ihalesine gelen teklif tutarı 1 katrilyon 403 trilyon lira oldu.

Bankaların dolar talebi ihale sonrasında da sürdü. Bu durum faizleri yükseltti.

İnterbank'ta faizler yüzde 85 seviyesini gördükten sonra kapanışta yüzde 82.5 oldu. Repo faizleri ise gecelik ortalamada yüzde 90.98'le kapandı. İMKB 1.9 geriledi.

Akşam kapanışta bankalar Merkez Bankası'ndan yaklaşık 622 milyon dolar aldılar. Bu şekilde Merkez Bankası kasasından geçen haftayla birlikte 3.2 milyar dolar çıktı.